«Әлемде лаңкестік әрекеттен 30 мыңнан аса адам қаза тапқан» - баспасөзге шолу

АСТАНА. ҚазАқпарат - «ҚазАқпарат» халықаралық ақпараттық агенттігі 24 қараша, сейсенбі күні жарық көрген республикалық бұқаралық ақпарат құралдарындағы өзекті мақалаларға шолуды ұсынады.
None
None

***

«Егемен Қазақстан» газетінің жазуынша, бүгінге дейін Ұлы Дала туралы жазған белгілі ғалым­дар болды. Мәселен, француз зерт­теушісі Ренэ Гроссе 1938 жы­лы жарық көрген «Ұлы Дала им­­периясы. Атилла, Шыңғыс хан, Темірлан» деп аталатын әй­гілі еңбегінде Маньчжуриядан Будапештке дейінгі аралықта ғұмыр кешкен сақтар мен ғұн­дардың, көк түріктер мен Алтын Орданың тарихына талдау жасайды. Сол сияқты, түркілер та­ри­хына қатысты көптеген құнды еңбектер жазып қалдырған Л.Н.Гу­милев те өзінің «Ежелгі Русь және Ұлы Дала» деп аталатын кітабында ұлан-ғайыр аймақ­та билік жүргізген қуатты империялар туралы айтады.

«Жалпы, Лев Гумилев атап өт­кендей, Еуразия кеңістігінің тарихи қабаттары, мәдени келбеті мен мемлекеттілік дәс­тү­рін Ұлы Даладағы ғұн, көк түрік және Ал­тын Орданың қалыптастырғаны анық. Сондықтан болса керек, Ұлы Дала ұғымы кейде Еуразия Даласы деп те айтылады. Ал бұл пайымдау негізсіз де емес. Ай­­та­лық, географиялық тұрғыдан ал­ған­да, Ұлы Дала Байкалдан Балқанға, Өтүкеннен Дунайға де­йінгі аралықты алып жатқан ұлан-ғайыр аймақ. Ұлы Дала­ның түстігі Қара теңізбен, батысы Кар­пат тауларымен шектеседі. Ал өркениет-мәдениет тұрғысынан алғанда шы­ғысы Қытай, түстігі Иран, батысы Ұрым арасындағы тұтас түркілік кеңістік. Тарих қат­­­парларын ақтарсақ, сақ, ғұн, көк ­түріктер мен Алтын Орда ие­лік еткен, Еур­азияның нақ ортасына орналасқан байтақ мекен», - деп жазады Х алықаралық Түркі академиясының президенті, тарих ғылымдарының докторы Дархан Қ ыдырәлі. Бұл жайында тарих тақырыбындағы « Ұлы даланың ұлы мұраты» атты көлемді мақаладан толық оқи аласыздар.

Бас басылымда « Ресей қазақтары бас қосты » деген материал берілген. Мәскеудің Ұлттар сарайында Ресей қазақтарының ұлттық-мәдени автономиялары өкілдерінің кездесуі өтті.

Қазақстан Республикасының Ре­сей Федерациясындағы елші­лігі ұйымдастырған отырысқа Ре­сейдің аймақтарында қызмет ететін 35-ке жуық осы ел қазақ­тары қоғамдық ұйымдарының өкіл­дері, еліміздің Ресейдегі консулдық меке­мелерінің басшылары және Ре­сей Федера­циясы Ұлттар істері жөнін­дегі федерал­дық агенттігінің өкіл­дері қатысты.

Кездесу барысында Ресей қа­зақтары қоғамдық бірлестіктері­нің өкілдері өз қызметтері жайлы жан-­жақты хабардар етті. Іс-­ша­ра қатысу­шылары Ресей Федерациясы аумағында тұрып жатқан қандастарымыз арасында қазақ тілін, дәстүрін, мәдениетін сақ­тау және насихаттау жолында ал­дағы бірлескен жұмыс жүргізу бағыт­тарын талқылады.

Жиналыс аяқталған соң Ре­сей­дің астанасында бас қосқан қан­дас­тарымыз Қазақстан елшілігі жәр­демімен Мәскеу қазақтарының қо­ғамдық ұйымдары және қазақ­стан­дық студенттер бірлестігі ұйым­дас­тыр­ған «Алтын күз» бай­қау-фес­тиваліне қонақ болып қатысты.

***

«Айқын» газетінде «Әлемде лаңкестік әрекеттен 30 мыңнан аса адам қаза тапқан» деген мақала жарияланды. - Лаңкестік әрекеттердің ошағы Ирак пен Сирияға ауысып отыр. Бұл ел­дерге ИГИЛ (ДАИШ) сияқты аса қа­уіп­ті ұйым көз тіге бастады. Са­рап­шылардың айтуынша, бұрын Ау­ғанстан мен Пәкстан өңірлерінде мү­шесі көбейген бұл ұйым енді өз қы­з­­метін Сирия мен Иракқа ауыс­тыр­­ды. БҰҰ-ның соңғы мәлімет­те­рі­не сүйенсек, бүгінде Сирия мен Ирак­қа әлемнің 100-ден астам елінен 25-30 мың шетелдік содыр шо­ғыр­лан­­ған. 2015 жылдың жеті айында ға­н­а бұл елдерге 7 мыңнан аса шет- ел­­дердің азаматтары содыр болып бар­­ған , - дейді Е.Қарин. Оның айтуынша, Тунис, Сауд Ара­биясы, Иордания, Морокко сияқ­ты елдерден кейін Сирия мен Ирак­қа Еуропа елдерінің со­дырла­ры келе бастаған. Яғни террорлық ұйым­дардың радикалды идеологиясы геог­рафиялық аумағын кеңейтіп жа­тыр. - Еуропадан барып жатқан со­дыр­лардың көбі Франция, Германия, Бри­тания, Бельгия, Швеция, Авст­рия, Нидерланды, Дания, Норвегия, Испания, Италия сияқты елдердің аза­маттары. Яғни радикалды экст­ре­мистік идеология әртүрлі елдерді, тіп­ті әлеуетті Еуропаның елдерін де қа­м­тып жатқанын айтуға болады, - дей­ді Е.Қарин. Лаңкестік әрекеттердің сал­да­ры­нан 30 мыңнан аса кінәсіз адам қаза бол­­ған.

Осы басылымда «Құнанбай» жарыққа шығатын күн жақын» атты материал көпшілік назарына ұсынылып отыр. Дарынды қазақстандық кинорежиссер, театр және кино актері, продюсер, Қазақстанның халық әртісі, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты Досхан Жолжақсыновтың «Құнанбай» тарихи көркем фильмі прокатқа шығады.

Досхан Жолжақсынов «Да­­ладағы қуғын» (1979), «Ал­­тын күз» (1980), «Көш­пен­ділер» (2010) және т.б. фи­­льм­дер бойынша белгілі. Оның режиссер ретіндегі ал­ғашқы еңбегі - «Бiржан сал» фильмі болды. Оны қазақ­стан­дық­тармен қатар, шетел­дік кө­рермен жоғары баға­ла­ды.

Фильм Құнанбай Өскен­байұлының өмірімен бірге, XIX ғасырдағы елдің тыныс-тіршілігімен таныстырады. Көркем фильм сценарийін Дос­хан Жолжақсынов пен жазу­шы Таласбек Әсемқұлов жаз­ды. Фильм Құнанбайдың ту­ған жерінде, Шығыс Қазақ­стан облысы Абай ауданы Қа­рауыл кентінде және Ал­маты облысында түсірілген.

***

«Қарағандыдағы Теміртау қаласында болғанымызда, жұртшылықтың Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев еңбек жолын осында бастағанын үлгі тұтып, мақтаныш санайтынын аңғару қиын емес еді. Елбасы жұмыс сапарымен Теміртауға келгенде металлургия комбинатына соқпай кетпейді екен. Бірге қызметтес болған замандастарымен және бүгінгі цех ұжымымен кездесіп, еңбек жолын бастаған өндіріс орнын құрметтейтінін осылайша көрсетеді. Әрине, мұның өзі Елбасының адал еңбектің қадір-қасиетін ұғынатын жан екенін аңғартса керек. Елбасын үлгі тұтып, оған ұқсағысы келетін «Арселор Миттал Теміртау» АҚ металлургиялық комбинатының №2 домна пешінде еңбек ететін Әлібек Алпысбаев есімді жігіт туралы естідік. Оның «Нұр Отан» партиясының XV съезінде Елбасымен тілдескенінен хабардар едік. Содан еңбек жолын бастағанына он жылдың жүзі болған жас жігітпен әңгіме құрудың сәті түсті», - деп жазады «Ана тілі» газеті соңғы санындағы «Елбасын үлгі тұтамын» дейді теміртаулық жас металлург Әлібек Алпысбаев» деген мақалада.

Алып өндірісте шыңдалып, өз жолын тапқан жігіт бұл күнде білікті металлург атанған. Бұған дәлел ретінде оның 2013 жылы «Жыл металлургі» атағын иемденгенін атап өтуге болады.

Соңғы жаңалықтар