Кәсіпкерлікке не кедергі? - баспасөзге шолу

***
Ұлыбританияның астанасы Лондон қаласында Қазақстанның Бейбітшілік пен келісім орталығы ашылды. Ол Қазақстан халқы Ассамблеясының ХХІ сессиясы шешімдерін жүзеге асыру шеңберінде іске асырылған шаралардың бірі болды, деп жазады «Егемен Қазақстан» газеті бүгінгі санындағы « Лондондағы Бейбітшілік пен келісім орталығы » атты мақаласында.
Басылымның атап өтуінше, орталықтың ашылу салтанатында Қазақстан халқы Ассамблеясы Төрағасының орынбасары - Хатшылық меңгерушісі Ералы Тоғжанов, «Қазақстан қағазы» АҚ директорлар кеңесінің төрағасы, Ұлыбритания Парламенті қауымдар палатасының депутаты Тони Болдри, британдық инвесторлар, ғалымдар, Қазақстан мен Ұлыбритания екіжақты ынтымақтастық келісімін іске асыру шеңберінде бірлескен іс-қимылдар атқарушы компаниялардың өкілдері қатысты.
Тоғжанов өз сөзінде салтанатқа қатысушыларды этносаралық төзімділік пен қоғамдық келісімнің қазақстандық моделімен таныстырды. Сонымен қатар, ҚХА-ның мақсаты мен міндеттері туралы айтты.
Орталықтың академиялық директоры болып тағайындалған Кембридж университетінің Орталық Азия форумының төрағасы Сидхарт Саксен жаңа ошақтың жұмыс жоспарына сәйкес алдымен «Инклюзивті көптілділік» тақырыбы бойынша семинар өткізілетінін айтты. Сонымен бірге, тұрақтылық ғылымы бойынша сарапшылар панелін құру жоспарланған. Оның шеңберінде жер сілкіністерінің алдын алу, климат өзгеруі саласында алдыңғы қатарлы технологияларды дамыту және пайдалану мәселелері талқыланатын болады.
Орталық қызметі бағыттарының қатарында Ұлыбританияның оқу орындарында Н.Назарбаевтың этносаралық толеранттылық және қоғамдық келісімнің қазақстандық моделі туралы арнайы лекциялар курсын ұйымдастыру, G-Global идеясын жылжыту, қазақ жазушыларының шығармаларын ағылшын тіліне аударуға ықпал ету және т.б. болады.
Осы басылымда, сонымен қатар, «Кәсіпкерлікке не кедергі?» деген тақырыппен талдамалы материал ұсынылып отыр. Автор бірнеше кәсіпкерлерден осы салада кездесетін кедергілер туралы егжей-тегжейлі сұраған. «Статистикалық мәліметтерге жүгінетін болсақ, Батыс Қазақстан облыстық кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасының 1 шілдеге дейінгі мәліметі бойынша өңірімізде 46 мың 862 нысан тіркелген болса, соның тек 27 мың 489-ы ғана белсенді жұмыс істеп тұр екен. Сонда қалған 19 мың 373 нысанның жұмысын жалғастырып кете алмай, тұралап қалғанына не себеп болды? Жалпы, кәсіпкерліктің дамуына не кедергі болып отыр?» деген автор, осы сұрақтардың жауабын сол салада жүрген азаматтардан іздейді.
Мәселен, Орал қаласының тұрғыны, жеке кәсіпкер Светлана Лакеева өз кәсібін жүргізу үшін кепілзаттан көп кедергі көргенін айтады. Жеке оқу орнын ашпақ болған ол әкімдіктен құрылысқа арнайы жер алады. дегенмен ақшасы жетпей, «Даму» кәсіпкерлікті қолдау қорына барса, олар оны банкке жіберген. Ал банк кәсіпкерге қажетті 16 млн.теңгені беру үшін шотына 8 млн.теңге кепіл салу керектігін айтқан. «Менде ондай ақша қайдан болсын?!» дейді кәсіпкер.
***
«Айқын» газетінің бүгінгі санында «Бізді ажырастырған Ананди» деген тақырыппен Оңтүстік Қазақстан облысының тұрғыны Маржан С. атты оқырманның хаты беріліп отыр. Оқырманның жазуынша, ол «телесериалдарды тоқтатсақ қайтеді?» деген пікірге келген. «Себебін өздеріңіз де сезіп жүрген боларсыздар. Біріншіден, адамдар алтын уақытын жоғалтып жатыр. Екіншіден, жұмыс түгілі, қонаққа барсаңыз да жөні түзу әңгіме айтылмайды. Өздері көріп жүрген телесериалдың кейіпкерлерін тілге тиек еткендердің өзара ұрсысып қалғанын да көзім көрді. Осындай оқиғаны мен де басымнан өткердім...» дейді ол.
Мәселе былай болған екен. Тұрмысқа шыққанына екі жыл болған Маржан, жасыратыны жоқ, телесериалдарды кешкілік көргенді ұнататын. «Өйткені ауылда одан басқа ермек жоқ. Енем мен атамның да, күйеуімнің де көретіні - «Келін». Бірақ мұны көрген құрлы, Құдай қосқан қосағымнан естімеген сөзді естимін. Екі сөзінің бірінде басты кейіпкер Анандиді үлгі етіп, «сен де сондай пысық болмайсың ба?» деп миымды ашытады. Оған енем де қосылып қояды. Тіке айтпаса да, атам да әңгіме арасында келіндердің пысық болғанын құлаққағыс жасайды. Ерте тұрамын, кеш жатамын. Үйдің бүкіл шаруасы менің мойнымда. Одан басқа енді не істеуім керек?», - дейді ол.
«Орнымнан тұрып кетемін. Басқа бөлмеге барып көз жасымды бір сығып алғаннан басқа не істеймін? Атам мен енем пысық болуды ең алдымен ұлынан неге талап етпейтіндігін түсінбеймін. Не дұрыс жұмысы жоқ, достарымен қыдырып, үйге түн ортасында оралады. Бір ескерту жасап көрмеппін. Бұл оны шын сүйетіндігімнен болар. Бірақ күйеуім сүюдің не екендігін сезбейтін секілді. Онда неге үйлендік?
Қазір аяғым ауыр. Ата-анамның қасына келіп, «үйдегілер демалып қайтуға жіберді» деген бір ауыз сөзді алданыш етіп жүргеніме алты ай болды. Күйеуім жақтан хабар жоқ. Осыған қарағанда, ақыры ажырасатын секілдіміз. Ажырассақ... бәріне Ананди кінәлі болатын шығар» дейді оқырман.
Айшешек Мағауина - көрнекті жазушы Мұхтар Мағауиннің немересі. Болашақ жазушы атасына қарап, бой түзеп келеді. Биыл Айшешек Лондондағы Голдсмит колледжінің студенті атанды. Арманы - жазушы болу. Әзірге Айшешектің өлеңдері, көркем дүниелері ағылшын журналдарында жарық көруде, деп жазады «Айқын» газеті «Ағылшын тілінде жазатын кішкентай қаламгер» атты сұхбатында. Сұхбат авторы кішкентай қаламгермен ғаламтор арқылы хабарласып, әңгімелескен екен. Өзі кішкентай болса да, үлкен жазушының немересі кесек сөйлейді. «Атам маған қазақтың мықты бір тарихи тұлғасы болған сұлтанның жары болған Айшешек бегімнің атын қойыпты. Бұл көне түркі есімінің мағынасы «ай» мен «гүл». «Шешек» - гүлдің түркіше атауы ғой» дейді ол атына байланысты қойылған сұраққа. «Кішкентай кезімнен көркем әдебиеттің ортасында өстім. Ата-анам сияқты журналистика саласында жұмыс істеуге, атам сияқты кітап жазуға қызыққаным содан шығар.Үйімде мені «жазушы болады» деп ешкім ойлаған жоқ, ондай идеяны сырттан маған ешкім таңған емес. Әдебиеттің өз жолым екенін өзім сездім. Қанымда бар қасиет десеңіз де болады» дейді тағы жазушылық жолды қалай таңдағанын айта келе.
*** «Литер» газетінің «Дань учителю» атты мақаласында жазуынша, Павлодарда ең үздік ұстаздарды марапаттау тізімі ұзартылған. Бұрын дәстүрлі түрде оқу жылының басында үш ұстаз ұлықталып келсе, енді төрт мұғалімге сый-сияпат көрсетілетін болған. Ал олардың барлығына су жаңа автокөлік тарту етіледі. Бұрын тек орта мектептер мен жоғары оқу орындарының ұстаздары аталып келсе, биыл дарынды балаларға арналған арнайы вокалдық-хор пәндері музыкалық мектеп-интернатының оқытушысы Яна Касьян жүлдегер атанып отыр. Сонымен қөатар, Алтынсарин атындағы дарынды балаларға арналған мектеп-интернатты 21 жыл бойы басқарып келген Мақажан Жылқыбаев та жаңа «Шкоданың» кілтін алды. Сондай-ақ Екібастұз қаласындағы «Қайнар» оқу орталығының директоры Фарзия Клепица мен дарынды балаларға арналған облыстық қазақ-түрік лицей-интернатының химия пәні мұғалімі Алмас Ордабаев темір тұлпарларға жайғасты.