«Мелисса» дауылы Ямайка, Куба, Гаити және Доминиканға қандай зардап әкелді
АСТАНА. KAZINFORM — «Мелисса» дауылының салдарынан Ямайка апат аймағына айналды. 540 мың тұрғын үй мен ғимарат, яғни елдің электр тұтынушыларының 77%-ы жарықсыз қалды. Кариб аралдары күйреді, Гаитиде 25 адам көз жұмды, деп жазды ТАСС агенттігі.
«Мелисса» дауылы Кариб өңірін күйретті
Кариб бассейніндегі елдер жойқын тропикалық циклонмен бетпе-бет келді. Ямайка апат аймағына айналды, Гаити елінде ондаған адам қаза тапты, Доминикан Республикасында ауызсу тапшылығы туындады.
«Мелисса» дауылы Кариб аймағын ойрандап өтті. Желдің ең жоғары жылдамдығы секундына 82 метрге (шамамен 295 км/сағ) жетті. Қуаты жағынан ол 2005 жылғы әйгілі «Катрина» ураганынан асып түсіп, Атлантика тарихындағы ең күшті дауылдардың бірі атанды. Қатты жел мен нөсерлі жаңбыр Ямайка, Куба, Гаити және Доминикан Республикасына соққы берді, сонымен қатар дауыл тікелей жолы түспеген елдерге де зардап тигізді. Алдын ала деректер бойынша кемінде 30 адам қаза тауып, 750 мыңнан астам адам эвакуацияланған.
Agence France-Presse мәліметінше, «Мелисса» соңғы 90 жылда құрлыққа жеткен ең қуатты ураган болып тіркелді.
БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гутерриш табиғи апат салдарларына алаңдаушылық білдіріп, Гаити мен Кубаға алдын ала 4 миллион доллар көлемінде көмек бөлінгенін хабарлады. Бұл қаражат БҰҰ-ның гуманитарлық іс-қимылдарды үйлестіру басқармасы шеңберінде алдын алу шараларына және апат салдарын жеңілдетуге бағытталған.
Дауыл қайдан келді
«Мелисса» жойқын дауылы шамамен 2025 жылдың 16 қазанында Батыс Африка жағалауында қалыптаса бастаған. 21 қазанда ол тропикалық дауыл ретінде тіркеліп, 27 қазанда АҚШ-тың Ұлттық дауылды бақылау орталығы оны Саффир–Симпсон шкаласы бойынша ең жоғары — 5-категориялы дауыл деп таныды. Осылайша, «Мелисса» Атлантика аймағындағы ең қуатты урагандардың бірі болды.
Ямайка — апат аймағы
28 қазанда «Мелисса» Ямайка жағалауына жетіп, су тасқыны мен қирауларды тудырды. Шамамен 540 мың тұрғын үй мен ғимарат, яғни елдің электр тұтынушыларының 77%-ы жарықсыз қалды. Үкімет Ямайканы «апат аймағы» деп жариялады. 50 мыңнан астам адам эвакуацияланған, ал ел бойынша небәрі 800 баспана дайын болғандықтан, кей мектептер уақытша паналау орындарына айналды.
Премьер-министр Эндрю Холнесс жауын-шашын мен көшкін қаупіне байланысты азаматтарды үйден шықпауға және қауіпсіз орындарда қалуға шақырды.
Шығын көлемі әлі есептеліп жатқанымен, алғашқы болжам бойынша, 10 миллиард АҚШ долларынан кем болмайды. Көптеген үйлердің шатыры жұлынып кеткен, тұтас аудандарды су басқан, көліктер зақымдалған.
Қызыл Кресттің жаһандық әрекет жөніндегі менеджері Александр Пендри бұл апатты «арал тарихындағы бұрын-соңды болмаған трагедия» деп атады.
— Өкінішке қарай, тәжірибе көрсеткендей, мұндай апаттардың салдары қоғам мен адамдар үшін ұзақ мерзімді әрі ауыр болмақ, — деді ол.
Ямайка Денсаулық сақтау және әл-ауқат министрлігінің дерегі бойынша, қазіргі уақытта үш адамның қазасы расталған, алайда бұл санның өсуі мүмкін.
Кубада 750 мыңнан астам адам эвакуацияланды
«Мелисса» дауылы жақындаған кезде Куба билігі шамамен 750 мың адамды эвакуациялау жөнінде шешімге келді. Елдің халқы шамамен 11 миллион адам екенін ескерсек, бұл өте ауқымды операция болды. Гаванада түнгі уақытта күшті жел мен жауын-шашын байқалды, ал бірнеше сағат бойы электр энергиясы берілмеді.
Кейін Куба президенті Мигель Диас-Канель республикада ауқымды залалдар туралы хабарлады. Ол тұрғындарды сақ болуға, қауіпсіз баспанада қалуға шақырды. Адамдарды құтқаруға әскери қызметкерлер тартылды.
Шамамен 1 мың АҚШ Қарулы күштері министрлігінің қызметкері, әскери туыстары және мердігерлер Гуантанамо қаласындағы АҚШ әскери-теңіз базасынан эвакуацияланды.
Қазіргі уақытта залалдың нақты көлемі белгісіз. Дауылға дейін Кубаға гуманитарлық көмек жіберіле бастады.
Гаитиде кемінде 25 адам қаза тапты
Ең ауыр салдар Гаитиде болды, мұнда «Мелисса» апатты су тасқынын тудырды. Кемінде 25 адам қаза тапты (соның ішінде 10 бала), 18 адам хабар-ошарсыз кетті. Баспаналарда 11 600-ден астам адам құтқарылды.
— Бұл ел үшін қайғылы сәт, — деді Гаитидегі уақытша президенттік кеңестің төрағасы Лоран Сен-Сир.
Ол қаза тапқандар саны артуы мүмкін екенін айтып, зардап шеккендерге жедел көмек көрсетуге уәде берді.
Аралда 160-тан астам үй зақымданды, 80 үй толықтай қирады. Жергілікті шенеуніктер Гаитидің оңтүстік аймағындағы 152 мүгедекке жедел азық-түлік көмек қажет екенін ескертті.
Доминикандағы ауызсу тапшылығы
Дауыл Доминикан Республикасының аумағы арқылы өткенде күшті жел, жауын-шашын мен толқындар болды, ағаштар құлады және лай көшкіндері орын алды. «Мелисса» кемінде 750 тұрғын үйді жойды. Үйсіз қалғандар саны шамамен 3,8 мың адамды құрады.
Су жабдықтау жүйелеріндегі апаттар салдарынан шамамен 1,27 млн адам ауызсуға қол жеткізе алмай қалды. Prensa Latina агенттігінің республикадағы Төтенше жағдайлар орталығына сілтеме жасауынша, дауылдан 63 су жабдықтау жүйесі зақымданған.
Еске сала кетейік, бұған дейін Ямайкада «Мелисса» дауылына дайындық кезінде үш адам қаза тапқанын жазған едік.
