Шыңғыс хан мен Жошы ұлысы болмағанда Орта Азия халқы араб-парсы тілді болуы мүмкін еді – Дүкен Мәсімханұлы
АЛМАТЫ. KAZINFORM – Алматыда орналасқан Ұлттық кітапхана залында Жошы Ұлысының 800 жылдығына арналған «Шығыс дереккөздеріндегі қазақ мемлекеттілігінің феномені» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция өтті. Іс-шараны Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты ұйымдастырды.
Халықаралық конференция барысында Р.Б. Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры Дүкен Мәсімханұлы Жошы ұлысының 800 жылдығын атап өтудің маңыздылығына тоқталды.
– Мемлекет басшысы Ұлттық Құрылтайдың өткен жылғы отырысында Жошы ұлысының 800 жылдығын мемлекет көлемінде тиянақты түрде атап өтуге тапсырма берді. Сонымен биыл Жошы ұлысының 800 жылдығы республика көлемінде өтіп жатыр. Бірақ атап өту бұл – той тойлау, ас ішіп, аяқ босату деген сөз емес. Шын мәнінде, Қазақ хандығының түп тамыры, бастау көзі Жошы ұлысы екенін негіздеу. Біз әрине, ештеңені ойдан шығармаймыз, тарихтың өзі солай қалыптасқан, - деді ол.
Сондай-ақ, институт басшысы Шыңғыс хан мен Жошы ұлысы болмағанда Орталық Азия өңірі мен халықтары қандай бағытта дамиды деген тақырыпта пікір білдірді.
– Кейде зиялы қауым ортасында Шыңғыс хан туралы дау туындап жатады. Бірақ мәселе, Шыңғыс ханның қазақ болғандығына не өзбек, моңғол, қырғыз болғандығында емес. «Егер ол болмағанда Орталық Азия қай бағытта дамитын еді, қандай мәдениетпен әріптелетін еді» деген мәселеде. Меніңше, Шыңғыс хан болмағанда біздің Орталық Азия өңірі сол кезде қанатын кеңге жайып келе жатқан ислам дінінің ауқымындағы араб-парсы тілді халықтардың мекені болып шығу да ғажап емес еді. Ал біз үшін Шыңғыс ханның еңбегі – біздің осы ұлы далада түркі халықтары ретінде қалыптасуымызға, түркі халықтары ретінде мемлекет құруымызға негіз салып берді. Әсіресе, Шыңғыс ханның екі ұлынан тараған Жошы ұлысы мен Шағатай хандығы біздің бүгінгі түркі халықтарының мемлекет болуына негіз қалап берді, - деп атап өтті Дүкен Мәсімханұлы.
Еске салайық, бұған дейін Жошы ханның 800 жылдығына арналған экспедиция Түркістанға жеткенін жазғанбыз.
Сондай-ақ Қазақстанда Жошы есімді 31 адам тіркелгенін жазған едік.
