Кавказ тұрғындарының биік таулы жерлерде өмір сүруінің құпиясы ашылды

АСТАНА. KAZINFORM — Ресей ғалымдары Кавказ тұрғындарының тауларда оттегінің қатты жетіспеушілігі жағдайында өмір сүруіне көмектесетін жасырын гендерді анықтады. Бұл жаңалық эволюциялық биология үшін де, практикалық медицина үшін де маңызды, деп хабарлайды ТАСС. 

— Генетиктер Кавказ халықтарының биік таулы аймақтарға және оттегінің қатты жетіспеушілігіне бейімделуіне мүмкіндік беретін генетикалық «құпияларды» анықтады. Бірнеше Кавказ популяциясының толық геномдық талдау эволюцияның ДНҚ-ны экстремалды жағдайларда тіршілік үшін қалай «қайта бағдарламалағанын» көрсетті. Бұл жаңалықтар гипоксияға төзімділікке деген көзқарасымызды эволюциялық биологиядан практикалық медицинаға дейін түбегейлі өзгертеді. Олар өкпе және жүрек ауруларымен күресуге көмектеседі, сондай-ақ ғарыш және экстремалды медицинада қолданылуы мүмкін, — деп баяндады РФ Білім және ғылым министрлігі.

Ведомство зерттеушілердің Солтүстік және Оңтүстік Кавказдың биік таулы және тау бөктеріндегі аймақ тұрғындарының геномдарын салыстырғанын баяндады. Олар эволюциялық тұрғыдан тиімді аллельдерді интеграцияланған іріктеу әдісін қолданды, ол әсіресе тығыз байланысты топтары бар күрделі аймақтарда табиғи сұрыпталу қысымымен геномның бөліктерін «аулайды». 

Ғалымдар түсіндіргендей, эволюциялық «айла-шарғылар» EGLN1 және SPRTN геномдарынан анықталған. EGLN1 гені жасушалардың гипоксияға реакцияларын басқарады. Ол бұрын Тибет және Анд тұрғындарынан анықталған. Алайда зерттеушілер кавказдықтар, әсіресе балқарлардан жаңа нұсқалар — бұрын анықталмаған, сұйытылған ауамен тыныстауға көмектесетін «мутацияларды» анықтады.

Геном тұрақтылығын қорғайтын SPRTN генінен де іріктеу сигналдары анықталды. Бұл өзгерістердің кейбір нұсқалары әлемдегі барлық тау халықтарына ортақ, ал басқалары Кавказға ғана тән, бұл олардың ерекше эволюциялық «өмір сүру стратегияларын» танытады. 

Осыған дейін Оңтүстік Кавказда салынып жатқан халықаралық көлік дәліздері туралы жаздық.