18 қараша. Жылнама
Kazinform оқырман назарына 18 қарашаға арналған атаулы күндер мен есте қалар оқиғалар күнтізбесін ұсынады.
АТАУЛЫ КҮНДЕР
Дүниежүзілік балаларды жыныстық қанаудың, қорлаудың және балаларға қатысты зорлық-зомбылықтың алдын алу және емдеу күні
Балаларды жыныстық зорлық-зомбылыққа тарту және пайдалану – адам құқықтарының бұзылуы және жаһандық денсаулық пен дамуға елеулі салдары бар қоғамдық денсаулық мәселесі. Бұл күн балаларды жыныстық қанаудың, балаларға қатысты зорлық-зомбылықтың және зорлық-зомбылықтың барлық нысанын жою және болдырмау, сондай-ақ балаларды жыныстық қанауға, зорлық-зомбылыққа ұшырағандардың қадір-қасиеті мен құқықтарын, оның ішінде психикалық және физикалық денсаулығы мен сауығуын құрметтеуге жәрдемдесу қажеттілігін растай отырып, демеу көрсетуді көздейді. 2022 жылғы 7 қарашада Бас Ассамблея 18 қарашаны Дүниежүзілік балаларды жыныстық қанаудың, балаларға қатысты зорлық-зомбылықтың алдын алу және осындай әрекеттердің құрбандарын емдеу күні деп жариялау туралы қарар қабылдады.
Дүниежүзілік микробқа қарсы төзімділік мәселесі туралы хабардарлықты арттыру апталығы
Дүниежүзілік микробқа қарсы тұрақтылық туралы хабардарлықты арттыру апталығы. Бұл шараның мақсаты – барлығына бүгінгі медицинадағы ең маңызды қиындықтардың бірі – микробқа қарсы төзімділіктің таралуы туралы хабарлау. Микробқа қарсы тұрақтылық бактериялардың, вирустардың, саңырауқұлақтар мен паразиттердің біртіндеп мутациясы және олардың есірткіге бейімділігін жоғалту нәтижесінде пайда болады, бұл инфекцияларды емдеуді қиындатады және аурудың таралуын, өлім қаупін арттырады. Дәріге төзімділік антибиотиктерді және басқа микробқа қарсы препараттарды тиімділіктен айырады және инфекцияларды емдеуді біртіндеп қиындатады немесе мүмкін емес етеді.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет органдарының күні
2024 жылғы сәуірде ҚР Еңбек және әлеуметтік қорғау министрлігі кәсіби мерекелер тізіміне сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет органдарының күнін – 18 қарашаны енгізді. Қазақстан Республикасының Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі (Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет) Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін, Қазақстан Республикасының Сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатын қалыптастыруды және іске асыруды және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы үйлестіруді, сондай-ақ сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды анықтауды, жолын кесуді, ашуды және тергеп-тексеруді және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де функцияларды жүзеге асыратын сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі мемлекеттік орган болып табылады. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес үшін арнайы бөлімшелер, мониторингтік топтар құрылады, профилактикалық жұмыстар жүргізіледі. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес Қазақстанның мемлекеттік саясатының негізгі басымдығы болып саналады.
ЕСТЕ ҚАЛАР ОҚИҒАЛАР
1991 жылы шетелдегі қандастарымызды елге көшіру туралы ҚазССР Үкіметінің қаулысы қабылданды. Бұл қандастарымыздың тарихи Отанына оралуына мүмкіндік берген аса маңызды құжат болды.
1997 жылы Вашингтонға «Қарашығанақ» мұнай-газ кеніші жөніндегі келісімге қол қойылды. Пайда үлесінің 80%-ы Қазақстанға тиесілі болды.
1999 жылы Астана қаласы көшелерінің біріне жазушы Қошке Кемеңгерұлының есімі берілді.
1999 жылы Қарағанды облысының Ульянов елді мекенінде Бұқар жырауға ескерткіш орнатылды.
2013 жылы Түркияның Самсун қаласындағы үлкен сахнада танымал қазақ композиторы Мұқан Төлебаевтың шығармасы – «Біржан мен Сара» операсы қойылды.
2014 жылы Қазақстан астрономиясының даму кезеңдерінен сыр шертетін «Астрономия» деген атпен қазақ тіліндегі алғашқы үлкен энциклопедия жарық көрді.
2014 жылы Чеджуде (Оңтүстік Корея) Халықаралық бокс қауымдастығының конгресінде отандық бокс тарихында елеулі оқиға болды. Алғаш рет AIBA вице-президенті лауазымына Қазақстанның екі өкілі – Тимур Құлыбаев пен Серік Қонақбаев сайланды.
2014 жылы Алматы қаласы Алатау ауданы аумағындағы «Көкқайнар» шағын ауданының маңында тарихи мұражайлар археологтері мен мамандары қорғандардың бірінен біздің дәуірімізге дейінгі IV-V ғасырлардағы әйелдің сүйегін тапты. Жәдігердің бірегейлігін молада болған заттар мен жерлеу ерекшеліктерінен байқауға болады. Оның жанынан құмнан жасалған ыдыс, құрбандыққа сойылған қой сүйегі, үлкен қола жүзік, шаш жинайтын түйреуіш, қоладан жасалған айна табылды. Мұндай ежелгі айнаның саны Қазақстан бойынша 10-ға жетер-жетпес.
2016 жылы Мәскеуде өткен ең үздік туристік бағыттар айқындалатын «National Geographic Traveler Awards-2016» байқауының қорытындысы бойынша Қазақстанның астанасы «Болашақтың қаласы» арнайы аталымын жеңіп алды.
2017 жылы Қазақстандық мектеп оқушылары Коста Рикада өткен WRO-2017 робот техникасы бойынша бүкіләлемдік олимпиадада үздік нәтиже көрсетті. Онда Ратмир Сартбаев пен Әнел Кәрімғали жасаған өрт сөндіруші робот шығармашылық санаттағы үздік жобалардың бірі атанды.
World Robot Olympiad – робот техникасы бойынша 10-21 жас аралығындағы жастар мен оқушыларға арналған басты халықаралық байқау. Олимпиада 2004 жылдан бері өткізіліп келеді.
2020 жылы Қазақстан Республикасы Үкіметінің Өсімдіктер мен жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерінің тізбесіне толықтыру енгізу туралы Қаулысы күшіне енді. Тізімде «Сүтқоректілер» класы 128-1 Каспий итбалығы Pusa caspica жолымен толықтырылды.
2020 жылы Қазақстан Республикасы Ұлттық музейінде Ұлы Даланың ежелгі өнері мен технологиялар залы ашылды. Экспозицияда Есік, Берел, Талды, Тақсай және басқа қорғандардан алынған «аң» стиліндегі скиф-сақ кезеңінің бірегей алтын бұйымдары көпшілік назарына ұсынылды.
2021 жылы «Қазақстан» телерадиокорпорациясында қазақ телевизиясының қайраткерлері Кенжеболат Шалабаев, Камал Смайылов, Сағат Әшімбаев, Шерхан Мұртазаның бюсттері және Радио хабарлары мен телевизия комитетінің бірінші төрағасы Қанапия Мұстафиннің құрметіне арналған мемориалдық тақта ашылды.
2021 жылы Қазақстан-Британ техникалық университетінде Совет одағының батыры генерал Иван Панфиловтың атымен аталған аудитория ашылды.
2022 жылы ҚР Ұлттық музейінде танымал археолог, т.ғ.д., профессор Зейнолла Самашевтың 75 жылдық мерейтойына арналған іс-шаралар өтті.
2024 жылы Ашғабадта өткен Түркі мәдениеті мен өнерін дамыту жөніндегі халықаралық ұйымға (ТҮРКСОЙ) мүше мемлекеттердің 41-ші отырысында Ақтауға 2025 жылы Түркі әлемінің мәдени астанасы мәртебесі берілді. Түркі әлемінің мәдени астанасының символы «Анау – 2024 жылғы түркі әлемінің мәдени астанасы» жылдың жабылу салтанатында табысталды.
2024 жылы Мәскеуде ресейлік ТАСС ақпарат агенттігінің 120 жылдығына орайластырылған «Ресей-Қазақстан: БАҚ ынтымақтастығының өзекті мәселелері» медиафорумы өтті. Іс-шараға Қазақстан өкілдері, соның ішінде Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің вице-спикері Дания Еспаева, Сыртқы істер вице-министрі Роман Василенко, Президент ТРК директоры Раушан Қажыбаева, Қазақстанның Ресей Федерациясындағы елшісі Дәурен Абаев және жетекші отандық БАҚ басшылары қатысты. Форум аясында екі елдің жетекші БАҚ басшылары ағымдағы маңызды ақпараттық күн тәртібі және Ұлы Жеңістің 80 жылдық мерейтойын қоса алғанда маңызды оқиғаларды жариялаудағы болашақ ынтымақтастықты талқылады.
2024 жылы Қазақстан цифрлық көшпенділер үшін жаңа виза түрі – Neo Nomad Visa-ны енгізді. Ол қашықтан жұмыс істейтін және жұмысты саяхатпен үйлестіретін шетелдік азаматтарға арналған.