24 сәуір. Тұлғалар туған күн

Фото: ҚазАқпарат ХАА

Бүгін, 24 сәуір күні тұлғалардан кімдер дүниеге келген? Kazinform оқырмандарына есімдер күнтізбесін ұсынады.

ЕСІМДЕР

60 жыл бұрын (1964) ҚР Жоғарғы сотының судьясы Сәкен Жүсіпахметұлы АБДОЛЛА дүниеге келді.

1986 жылы С.М. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетін бітірген. 1986-1992 жылдары -прокуратура органдарында қызмет етті, 1992-1993 жылдары Шымкент облысы Әділет басқармасы бастығының орынбасары, 1993-1996 жылдары Оңтүстік Қазақстан облыстық сотының судьясы, 1996-2002 жылдары Оңтүстік Қазақстан облысы, Алматы қаласы Әділет басқармасының бастығы, 2002-2003 жылдары «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі Сот сараптама орталығы» ММ директоры, 2003-2004 жылдары ҚР Жоғарғы Сот аппаратының басшысы, 2004-2007 жылдары ҚР Жоғарғы Сотының судьясы, 2007-2011 жылдары Маңғыстау облыстық сотының төрағасы қызметін атқарды. 2011-2013 жылдары Астана қалалық сотының төрағасы, ҚР Әскери сотының төрағасы, 2018-2020 жылдары Ақтөбе облыстық сотының төрағасы болды.

2020 жылдың желтоқсан айынан бастап қазіргі қызметінде.

53 жыл бұрын (1971) ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі директорының бірінші орынбасары Айдар Асфандиярұлы АЙМУРЗИН дүниеге келді.

Фото: Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі

Шығыс Қазақстан облысында туған. 1992 жылдары Ф.Э.Дзержнский атындағы Жоғары шекаралық командалық училищесін, 2001 жылы Л.Н.Гумилев атындағы Еразия Ұлттық университетін тәмамдады.

Еңбек жолы: Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінде шұғыл қызметкер, стратегиялық жоспарлау, қадағалау және аудит департаменті бастығының бірінші орынбасары болып бастады.

Қазіргі қызметін 2019 жылдың қыркүйек айынан бері атқарып келеді.

41 жыл бұрын (1983) ҚР Президенті Әкімшілігі Қазақстан халқы Ассамблеясы Хатшылығының сектор меңгерушісі Қайрат Дүйсенбайұлы БАЙМ ОЛДИНОВ дүниеге келді.

Фото: primeminister.kz

Қарағанды облысында туған. Е.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетін, Қарағанды «Болашақ» өзекті білім беру институтын тәмамдаған.

Еңбек жолын 2004 жылы өңірлік газетте журналист болып бастады. 2004-2005 жылдары Қарағанды қаласы №23 орта мектебінің мұғалімі, 2005 жылы Қарағанды қаласы Ішкі саясат бөлімінің бас маманы болып жұмыс істеді. 2005-2007 жылдары Қарағанды облысы Ішкі саясат департаментінің жетекші маманы, 2007-2008 жылдары ҚР Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі құрылымында жетекші, бас маман, сарапшы болып қызмет етті. 2008-2012 жылдары ҚР Премьер-Министрі кеңсесі Ақпараттық-талдау орталығының бас сарапшысы, бас консультанты, 2012-2013 жылдары ҚР Премьер-Министрі кеңсесі Орталық коммуникациялар қызметінің бас консультанты, 2013-2014 жылдары ҚР Премьер-Министрі Кеңсесі Ақпараттық-талдау орталығының бас консультанты, 2014-2015 жылдары ҚР Премьер-Министрі Кеңсесі Ақпараттық-талдау орталығы Медиа-жоспарлау және жұртшылықпен байланыс секторының меңгерушісі, 2017-2018 жылдары ҚР Дін істері және азаматтық қоғам министрлігі Азаматтық қоғам істері комитеті Талдау және жоспарлау басқармасының басшысы, 2018-2020 жылдары ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің құрылымында басшылық қызметтерде болды. 2020 жылы ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі Жастар және отбасы істері комитеті төрағасының орынбасары болды.

37 жыл бұрын (1987) режиссер, сценарист, продюсер Ахат Әділұлы ИБРАЕВ дүниеге келді.

Фото Ахат ИБРАЕВТЫҢ жеке мұрағатынан

Алматы қаласында туған.

Висконсин университетін бітірген, радио және теледидар хабарларын тарату мамандығы бойынша ғылыми дәрежесі бар, АҚШ-тағы Колумбия колледжін бітірді, «Болашақ» бағдарламасының стипендиаты.

Еңбек жолы: 2005 жылы «Еуразия» кинофестивалінің бағдарлама үйлестірушісі, 2006 жылы «Еуразия» кинофестивалінің конкурстан тыс бағдарламасының үйлестірушісі, 2007 жылы Чикагодағы «Аңшы Райлиді босату» драмасының жарықтандыру дизайнері, 2008 жылы «Stay With Me» драмасының кастинг-директоры, Чикаго, «Менімен бірге бол» триллерінің өндіріс менеджері, Чикаго, «Жасыл көше бұзақылары-2» драмасының үйлестірушісі, Лос-Анджелес, «Адажио» музыкалық драмасының сценарийшісі Чикаго, 2009 жылы «Қызғылт қоян туралы ертегі» жастар драмасының екінші режиссері, «Махаббат ирониясы» фильмінің режиссері, 2010-2015 жылдары «ADIGUL» продюсерлік компаниясының директоры, продюсері, 2011 жылы Айналайын» ​​комедиялық сериалының режиссері, «Санжар мен Қайсар» сериалының режиссері, «Аңыздар кітабы» фантастикалық сценарийінің сценарийшісі, 2016-2018 жылдары Кинематографистер одағының төрағасы болды.

141 жыл бұрын (1883-1939) Алаш қозғалысының қайраткері, биология, зоология, медицина салалары бойынша студент-шәкірттерге арнап алғаш қазақша оқулық жазған әмбебап ғалым, дәрігер, фольклоршы, педагог, тілші Халел ДОСМҰХАМЕДҰЛЫ дүниеге келген.

Фото: asu.edu.kz

Атырау облысының Қызылқоға ауданында туған. Орал әскери-шынайы училищесін, Петербург әскери-медициналық академиясын бітірген. Студенттік өмірі саяси толқуларға толы кезеңмен тұстас келіп, оның саяси білімін жетілдіріп, қалыптасуына әсер етті. Ол осы жылдары ел ішінде үгіт-насихат жүргізіп, жергілікті «Фикр» (Пікір), «Уральский листок» газеттеріне мақалалар жазып, саяси толқулардың мән-жайын халыққа түсіндіріп отырды. 1909 жылы академияны үздік дәрежелі дәрігер атағымен, Алтын медальмен бітіріп, офицер ретінде әскери міндетін өтеуге жіберілген. Алдымен Пермь губерниясында, кейін 2-ші Түркістан, 2-ші Орал қазақ-орыс атқыштар батальонында әскери кіші дәрігерлік қызмет атқарды. 1913-1918 жылдары «Қазақ» газетінде «Тамыр дәрі хақында», «Сары кезік - сүзек», «Жұқпалы ауру хақында» сынды кәсіби, әлеуметтік-саяси тақырыптарда мақалалар жариялап, өзіндік ой-пікірін білдіріп тұрған. Ғалымның «Как бороться с чумой среди киргизского народа» атты кітабы өз кезеңінде оба індетіне қарсы күрестің әдіс-тәсілдерін түгел қамтыған еңбек болған. Ресейдегі Ақпан төңкерісінен кейін қазақ даласында облыстық, жалпы қазақ съездерін ұйымдастырып, өткізуге атсалысқан. Мәскеуде өткен Бүкілресейлік мұсылмандар съезіне қатысып, І жалпықазақ съезінен Бүкілресейлік құрылтай жиналысына депутаттыққа кандидат ретінде ұсынылған. 1917 жылы ІІ жалпықазақ съезінде жарияланған Алашорда үкіметі - Ұлт кеңесі құрамына сайланған. Алаш қайраткерлерімен бірге бірінші кезекте халықты бүліншіліктен қорғайтын ұлттық әскер - халық милициясын жасақтауға, Алаш қорын құруға, елден алым-салық қаражат жинау ісіне күш салған. Уақытша үкіметтен билікті күшпен тартып алған большевиктердің үстемдігі нығайған тұста, Кеңес үкіметінің басшысы В.Ленинмен, Ұлт істері жөніндегі халық комиссары И.Сталинмен бетпе-бет келіссөздер жүргізген. 1920 жылы тамыздың 21-інде Түркістан республикасы халық ағарту комиссариаты жанынан Түркістан халықтарының оқу-ағарту, мәдени және ғылыми мұқтаждарын өтеу үшін арнайы ұйымдастырылған Білім комиссиясының мүшелігіне, кейін төрағалығына сайланған. Ташкенттегі халық ағарту институтында оқытушы болған. Орта Азия (Түркістан) университеті медицина факультетінің хирургиялық емханасында ординатор, Түркістан денсаулық сақтау халық комиссариаты алқасының мүшесі және емдеу-санитарлық бөлімінің меңгерушісі қызметтерін атқарған. Орта Азия мемлекеттік баспа алқасының, кейін Қазақ мемлекеттік баспасы Шығыс бөлімінің меңгерушісі, Қазақ мемлекеттік баспа басқармасы меңгерушісінің орынбасары қызметтерін атқара жүріп, отандық ғылымның дамуына да мол үлес қосқан. «Табиғаттану», «Жануарлар», «Адамның тән тірлігі» (қазақша-орысша жаратылыстану сөздігі), «Оқушылардың денсаулығын сақтау», «Дене бітімі және оның жұмысы туралы әңгімелер», т.б. оқулықтар мен ғылыми еңбектер жазған. Сонымен қатар қазақ халқының тілі мен әдебиетіне, тарихына қатысты материалдар жинақтап, тілдің дыбыс жүйесінің өзекті мәселесі - сингармонизм заңын зерттеген. «Қазақ-қырғыз тілдеріндегі сингармонизм заңы», «Шернияз шешен», «Алаш не сөз?», «Бұқарадағы Көгілташ медресесін салу туралы әпсана», «Тіллә-Қары мен Ширдор медреселерін салғызған Жалаңтөс батыр шежіресі», «Диуани лұғат ат-түрік», «Кенесарының соңғы күндері», «Қазақ әдебиетінің тарихы» сияқты, т.б. ғылыми-теориялық еңбектер жазып қалдырған. «Мұрат ақын сөзі», «Исатай - Махамбет», «Аламан» жинақтарын шығарған. 1932 жылы Кеңес өкіметі ұйымдастырған қуғын-сүргін саясаты кезінде тұтқындалып, ОГПУ үштігінің шешімімен Воронеж қаласына 5 жылға жер аударылған. Онда жүріп Денсаулық сақтау және гигиена институтында бөлім меңгерушісі, балаларды емдеу-сақтандыру амбулаториясы меңгерушісінің орынбасары болып қызмет істеген. 1938 жылы шілденің 26-ында жалған саяси айыппен екінші рет тұтқынға алынып, әуелі Мәскеу, кейін Алматы түрмесінде отырды. 1939 жылы сәуірдің 24-інде әскери трибуналдың үкімімен ату жазасына кесілді. Ғалымның ісі тек 1958 жылы ақпанның 28-інде Қазақ КСР Жоғарғы сотының Қылмыстық істер алқасында қайта қаралып, ол толығымен ақталды. Ғалымға туған жері Атырау облысы Миялы кентінде ескерткіш қойылған. Атырау университетіне, Алматы және Атырау қалаларындағы көшелерге есімі берілген.

88 жыл бұрын (1936-2021) Қазақстанның халық жазушысы, Қазақстан Мемлекеттік сыйлығының, Қазақстан Жазушылар одағы сыйлығының және Платиналы Тарлан сыйлығының иегері, Абай атындағы мемлекеттік сыйлықтың және М.Әуезов атындағы әдеби сыйлықтың иегері Қабдеш ЖҰМАДІЛОВ дүниеге келген.

Фото: wikipedia.org

Қытай Халық Республикасы Шыңжаң өлкесінің Тарбағатай аймағы Шәуешек ауданында туған. Қазақ мемлекеттік университетінің (қазіргі әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті) филология факультетін тәмамдаған. 1965-1967 жылдары - «Қазақ әдебиеті» газетінде әдеби қызметкер, 1967-1976 жылдары - «Жазушы» баспасында редактор, 1976-1981 жылдары - Қазақстанның Баспа, полиграфия және кітап саудасы істері жөніндегі мемлекеттік комитетінде жауапты қызметкер болған. 1980 жылдан бірыңғай шығармашылық жұмыста. Қ.Жұмаділовтің алғашқы өлеңдері 1954 жылдан бастап жергілікті баспасөз бетінде жарық көрген. «Жамал» атты тырнақалды әңгімесі 1956 жылы Үрімжіде шығатын «Шұғыла» журналында жарияланды. 10 роман, 13 повесть, 50-ден аса әңгіме, көптеген мақала жазған, «Жас дәурен» өлеңдер жинағының, «Қаздар қайтып барады» әңгімелер жинағының, «Көкейкесті», «Атамекен», «Тағдыр» романдарының, «Дарабоз», «Соңғы көш» дилогияларының авторы. 1998 жылы соңғы жылдардағы көлемді шығармасы - «Таңғажайып дүние» ғұмырнамалық романы жарық көрді. 2008 жылы жазушының «Мәңгілік майдан» кітабы, ал 2010 жылы «Тозақ оты» повестер мен әңгімелері жарыққа шықты. Жазушының публицистикалық мақалалары «Қалың елім, қазағым» жинағында жарияланды. Қ.Жұмаділов шығармалары көптеген шетел тілдерінде, соның ішінде орыс, украин, беларусь, өзбек, ұйғыр, қырғыз тілдерінде басылып шыққан. «Парасат» орденімен, ел мәдениеті дамуына қосқан сүбелі үлесі үшін «Күлтегін» медалімен, Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасымен марапатталған.