28 мамыр. Тұлғалар туған күн
ASTANA. KAZINFORM — Бүгін, 28 мамыр күні тұлғалардан кімдер дүниеге келген? Kazinform оқырмандарына есімдер күнтізбесін ұсынады.
74 жыл бұрын (1951 жылы) — Микробиология және вирусология ғылыми-өндірістік орталығының бас директоры, ҚР Ғылым мен техника саласындағы мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Амангелді Құрбанұлы САДАНОВ дүниеге келді.
Қызылорда облысы Жаңақорған ауданы Талап ауылында туған. Қызылорда педагогикалық институтын (қазіргі Қызылорда мемлекеттік университеті) бітірген. 1982-1994 жылдары ҚР ҰҒА Микробиология және вирусология институтында ғылыми қызметкер, микробиология лабораториясының меңгерушісі. 1994-2002 жылдары ҚазҰАУ-де экология кафедрасының меңгерушісі, 2002-2004 жылдары ҚР ұлттық биотехнологиялық орталық директорының ғылыми істер жөніндегі орынбасары қызметтерін атқарған. ҚР Білім және ғылым министрлігінің «Биологиялық зерттеулер орталығы» республикалық мемлекеттік кәсіпорындарының бас директоры болды.
Ғылыми еңбектері күріш өсіру алқаптарында топырақтың құнарлылығын арттыру; қарашіріктің биологиялық түзілуі мен ыдырау механизмдерін зерттеуге арналған. Зерттеу нәтижелері Жаңақорған ауданы «Түгіскен» және «Задария» кеңшарларының егістіктерінде жүргізіліп, мол өнім алған. 200-ден аса ғылыми еңбектің авторы, оның ішінде 7 монография, 3 оқулық, т. б. бар.
57 жыл бұрын (1968) Қазақстан Республикасы Ұлттық архивінің директоры Сағила Есімсейітқызы НҰРЛАНОВА дүниеге келді.
Ақмола облысында туған. 1991 жылы Қарағанды мемлекеттік университетін бітірген. Еңбек жолын Ақмола аграрлық университетінде оқытушы болып бастаған. Қазақстан Республикасы Президент Әкімшілігінің Жалпы бөлімінде аға маман, Қазақстан Республикасы Президент Әкімшілігінің сектор меңгерушісі болған. Президент Әкімшілігінде 23 жылға жуық құжаттармен қамтамасыз ету саласында, құжаттау, архив мәселелері және іс жүргізу процестерін оңтайландыру, автоматтандыру бағытында жұмыстар атқарған.
«Ерен еңбегі үшін» (2015) медалімен, Қазақстан Республикасы Президент Әкімшілігінің «Мінсіз қызметі үшін» (2020) медалімен марапатталған.
53 жыл бұрын (1972) Жамбыл облыстық Кәсіпкерлер палатасының Өңірлік іскер ійелдер кеңесінің төрағасы Айгүл Сағымбекқызы АҚЧАЛОВА дүниеге келді.
Жамбыл (Тараз) қаласында туған. Қазақ көлік университетін бітірген, Маркетинг мамандығы бойынша бакалавр академиялық дәрежесі бар.
Еңбек жолы: 1989-1993 жылдары № 11 мектепте бастауыш сынып мұғалімі, № 24 гимназиясында, 1993-1996 жылдары Түрксіб кешенінің директоры, мейрамхана директоры, 2016 жылы Кәсіпкерлер палатасы Іскер әйелдер кеңесінің мүшесі, 2017 жылы Кәсіпкерлер палатасы Іскер әйелдер кеңесінің төрағасы, 2018 жылы Жамбыл облысы Кәсіпкерлер палатасы Өңірлік кеңесінің мүшесі, 2019 жылы Рестораторлар және қонақ үй иелері қауымдастығының төрағасы болды.
157 жыл бұрын (1868-1946) ақын, әнші, композитор, Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері, Қазақстан Композиторлар одағының алғашқы мүшелерінің бірі Естай (Есмағамбет) Беркімбайұлы дүниеге келген (кейбір деректер бойынша 1874 жылы туған).
Павлодар облысы Екібастұз ауданының Ақкөл ауылында туған. Анасы Күлипа, нағашысы Байтұлым да әнші болған. Естай Беркімбайұлы олардан көптеген жыр, дастан, толғаулар үйренген. Әнге деген құмарлығы 7-8 жасында-ақ байқалған. 16 жасында Біржан салды тыңдап, ұмытылмастай әсер алады. Сондай-ақ, Естай Беркімбайұлы Жарылғапберді, Ақан сері, Балуан Шолақ, Сәтмағанбет, Үкілі Ыбырай, Шашубай сынды әнші-ақындармен бірге үлкен жиындарда (Омбы, Қараөткел, Көкшетау, Қызылжар, Семей, Кереку, Зайсан, Тарбағатай, Жетісу атырабы, Алматы) ән салып, халыққа танымал болады. Естай Беркімбайұлы ақындық, орындаушылық өнерімен қатар шебер композитор ретінде белгілі болған. Оның әндері сал-серілер дәстүрін ілгері дамытты.
Композитордың алғашқы туындысы — «Шолпан қаққан» әні. Оның «Жайқоңыр», «Назқоңыр», «Майда қоңыр», «Қорлан», «Сандуғаш», «Юран-ай», «Бір мысқал», «Ашу — пышақ», «Дүние-ай», «Еркем», «Гүлнарайым», «Қоштасу», «Қаламқас», «Ғашық», «Қаракөз» әндері — қазақ музыкасының алтын қорына кірген. Ал классикалық «Хорлан», «Құсни-Қорлан» әндері Естай Беркімбайұлының есімін аңызға айналдырды. Бұл әндерді композиторлар М. Төлебаев «Біржан — Сара», Е. Брусиловский «Ер Тарғын» операларында, С. Шабельский мен Л. Шаргородский қобыз бен оркестрге арналған концерттерінде пайдаланған.
Естай Беркімбайұлы советтік дәуірде «Туды күнім», «Құрбылар», «Өмір», «Қоңыр жел» әндерін шығарды. Атақты музыка зерттеушісі А. Затаевич Естай Беркімбайұлы әндерін тұңғыш рет нотаға түсірген.
Естай Беркімбайұлы 1939 жылы Алматыға келіп, музыка зерттеуші әрі композитор Б. Ерзаковичке өз әндерін нотаға түсіртеді. Сол сапарында ол халық ақыны Жамбылмен кездескен. Ақын Қ. Аманжолов әншінің өз аузынан «Хорлан» әнін естіп, «Хорлағайын» атты драмалақ поэма жазған. Естай Беркімбайұлы 1939 жылы Қазақстан Жазушылар одағының 2-съезіне қатысқан. 1945 жылы ұлы ақын Абайдың 100 жыл толу тойына қатысып, Нұрлыбек, Төлеу, Сапарғали және Нартай ақындармен өнер сайысына түскен.
А. Жұбанов пен Б. Ерзакович Естай Беркімбайұлының өмірі мен шығармашылығы туралы зерттеу еңбектер жазды. Ақын М. Әлімбаев «Естай — Хорлан» поэмасын ақынның өміріне арнаған.