«Аполлон-13» кемесінің командирі Джим Ловелл қайтыс болды

АСТАНА. KAZINFORM — Айға екі рет ұшып, бірақ оған қонбаған алғашқы адам — Джим Ловелл 97 жасында дүние салды. Ол «Аполлон-13» миссиясының командирі болған. Бұл — Айға ұшқан ғарыш кемелерінің ішінде ұшу кезінде ауыр апатқа ұшыраған жалғыз миссия, деп хабарлайды BBC.

NASA некрологында айтылғандай, Ловелл «мүмкін болатын трагедияны табысқа айналдырып», экипажымен бірге Тынық мұхитына аман-есен қонды. Бұл оқиғаны миллиондаған адам тамашалады — ол ғарыштық ұшу тарихындағы ең маңызды сәттердің біріне айналды.

NASA басшысының міндетін атқарушы Шон Даффи Ловеллдің болашақ миссияларға жол ашқанын атап өтті. Оның қиын сәттердегі жылдам ойлап, шешім қабылдай білуі NASA үшін үлгі болды. Астронавт өз әзілқойлығымен де танымал еді, сол себепті оған «Күлімдеген Джим» деген лақап ат берілген.

Ловелл бастапқыда «Меркурий» бағдарламасына қатысқысы келген, алайда денсаулығына байланысты іріктеуден өте алмады. Төрт жылдан кейін ол Нил Армстронг пен Базз Олдрин кірген элиталық «Жаңа Тоғыздық» (New Nine) астронавттар тобына қабылданды.

1965 жылы ол «Джемини-7» миссиясына қатысты. Бұл ұшу адам баласының ғарышта екі апта өмір сүре алатынын тексеруге арналған еді. Кейін ол «Джемини-12» миссиясын басқарды, онда ғарышкерлер ашық ғарышқа шыққан.

1968 жылы Ловелл «Аполлон-8» миссиясына қатысып, Жер орбитасынан шығып, Айды айналып өткен алғашқы миссияны орындады. Бұл өте қауіпті сапар болды, бірақ олар сәтті оралды. Ловелл тіпті Рождество қарсаңында Библиядан үзінді оқыған көрінеді.

1970 жылы «Аполлон-13» миссиясы кезінде ұшу барысында жарылыс болды. Ловелл мен экипаж мүшелері қиын жағдайға тап болды — кемеде оттегі ағып, электр қуаты сөнді. Сол кезде айтылған «Хьюстон, бізде проблема» деген сөз аңызға айналды.

Астронавтар Ай модулін құтқару капсуласы ретінде пайдаланып, бірнеше күннен кейін Жерге сәтті оралды. Бұл оқиғаны да миллиондаған адам көріп отырды, көпшілігі экипаж тірі қалмайды деп ойлаған.

1973 жылы зейнетке шыққаннан кейін Ловелл тыныш өмірді таңдады: жұмыс істеп, дәрістер оқыды, скауттар ұйымының президенті болды. Оның «Аполлон-13» туралы кітабы кейіннен Том Хэнкс басты рөлде ойнаған әйгілі фильмге негіз болды, сол фильмде аңызға айналған сөз тіркесі айтылған.

Бұған дейін АҚШ-та Федералдық тергеу бюросы мен Орталық барлау басқармасын бір мезгілде басқарған жалғыз адам — Уильям Уэбстер 101 жасында қайтыс болғанын жазғанбыз.