«Атамекен» ҰКП бизнеске қолайлы аймақты анықтады

АСТАНА. ҚазАқпарат - Қазақстан өңірлерінде бизнесті жүргізу шарттарына тәуелсіз баға беруді мақсат еткен әлеуметтік зерттеу елімізде осымен 4-ші мәрте өтікізілуде. Аталған зерттеу тек кәсіпкерлер арасында жүргізіледі екен. Ұйымдастырушылардың сөзіне сенсек, зерттеу әдіснамасын әзірлеу кезінде әлеуметтік зерттеулер теориясы мен үздік әлемдік тәжірибені шолу нәтижелері ескерілген.

Сонымен қатар, айта кетейік, «Іскерлік ахуал» көрсеткіштерінің жүйесі бизнес ортаны зерттеуге бағытталған әлемдік баламаларды есепке ала отырып құрастырылған. Мысалы, Ресей Федерациясының «Ресей тірегі», Deloitt компаниясының «Бизнес-барометрі», ЭрнстэндЯнг компаниясының «G20 арналған бизнес-барометр», «Ғаламдық бизнес-барометр» (TheEconomist) және тағы басқалар. Оған қоса, әдіснама негізіне алдыңғы жылдардағы «Іскерлік ахуал» бойынша зерттеу нәтижелері алынды.

Үздік әлемдік тәжірибені шолу негізінде және әлеуметтік зерттеулер теориясын есепке ала отырып рейтинг әдіснамасы жұмыс істеп тұрған/белсенді кәсіпкерлер аясында ғана құрастырылған.

«Әлеуметтік зерттеуді «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерелер палатасының тапсырысымен ҚР Ұлттық экономика министрлігінің жанындағы Экономикалық зерттеулер институты жүргізді. Зерттеудің негізгі ерекшелігі - өңірлердегі бизнесті жүргізуге қолайлылық пен мемлекеттік органдар қызметінің тиімділігінің рейтінгін анықтауда. 14 облыс пен Астана және Алматы қалаларынан сауалнамаға 4100 респондент-кәсіпкер қатысты. Бұл көрсеткіш 2015 жылмен салыстырғанда 2 есе көп.

Зерттеудің негізгі көздегені- Қазақстандағы іскерлік ахуалдың жағдайын байқау, кәсіпкерлікті дамыту үшін жағдайы қолайлы және қолайлылығы төмен облыстарды анықтау. Сондай-ақ, осы саладағы кәсіпкерлер үшін өзекті мәселелерді зерделеу.

Енді зерттеу барысына тоқталатын болсақ, аталған зерттеу әдіснамасы бизнес ортаны бес негізгі фактор призмасы арқылы бағалайды. Олар:
- әкімшілік реттеу;
- мемлекеттің бизнесті қолдауы;
- жылжымайтын мүлік пен инфрақұрылым;
- адам және қаржылық ресурс;
- сыбайлас жемқорлық пен көлеңкелі экономика деңгейі.

Бес фактордың әрқайсысы әрбір фактордың маңызды аспектілерін көрсететін бірқатар индикаторлардан тұрады.

Мысалы, «Әкімшілік реттеу» факторы аясында мемлекеттік органдардың жұмысына қанағаттану, жемқорлықтың таралу деңгейі, мемлекет пен бизнестің өзара қарым-қатынасындағы проблемалар, жергілікті атқарушы органдардың қызметкерлерімен түсіндіру жұмыстарының жүргізілуі сияқты субфакторлар қарастырылады.

«Іскерлік ахуал» әлеуметтік зерттеуінің қорытындысы бойынша 2016 жылы Алматы алдыңғы жылмен салыстырғанда 2 тармаққа жоғары көтеріліп, Астана қаласын 2-орынға түсірді. Ал Оңтүстік Қазақстан облысы 3-орынға орнықты. Рейтингті аяқтайтын өңірлер қатарында Солтүстік Қазақстан, Қостанай және Қызылорда облыстары бар.

Мұнымен қоса, зерттеу барысында сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламалардың тиімділігіне де баға берілді. Оны кәсіпкерлер жоғары бағалаған - 71%. Өз тарапынан сыбайлас жемқорлықты азайту үшін кәсіпкерлер түрлі жаза ұсынған. Оның ішінде жазаны қаталдату, сыбайлас жемқорлықпен күрес бойынша уәкілетті орган қызметінің тиімділігін арттыру, билік органдары қызметкерлерінің әрекетіне, олардың табыстарына, отбасы мүшелерінің табыстары бақылауды күшейту, мемлекеттік қызметтерді толықтай автоматтандыру сияқты ұсыныстар бар.

Айта кетейік, аталған әдіснама Назарбаев Университетінің Бизнес мектебінің үздік профессорларының сараптамалық оң бағасына ие болды. Өз кезегінде зерттеуді ұйымдастырушылар «Іскерлік ахуал» зерттеуі еліміздегі кәсіпкерлікті дамыту мен бизнес-ахуалды жақсартудың негізі болатынына сенім білдіруде.