Дәурен Абаевтың 100 күні

АСТАНА. ҚазАқпарат - Елбасы Жарлығымен Ақпарат және коммуникация министрлігі құрылып, Президенттің Баспасөз хатшысы Дәурен Абаев осы саланың министрі болып тағайындалған болатын. Дәурен Әскербекұлы жаңа қызметіне кіріскен сәттен бастап, қоғамда ашықтық үдерісін қолға алды. Әлеуметтік желіде өз парақшасын ашты, деп жазады «Айқын» газеті.

Ә дегеннен ел өміріндегі ма­ңызды бір мәселенің - шетел­дік телеарналар эфирінде жарнама көрсетілуіне тыйым салды. 

Бұл заң 2015 жылғы қазан айының соңында қабылданып, 2016 жылғы 1 қаңтардан бас­тап, қолданысқа енуі қажет еді. Алайда, кабельдік операторлар тарапынан норманың іске асырылу мерзімін ұзартуға қатысты көптеген өтініштер түсіп, мемлекет кабельдік опе­раторлардың жағдайын түсініп, дайындық уақытына жарты жыл берді. Осы уақыт­тың ішінде шетелдік телеар­налармен тікелей келіссөздер жүргізілді. Олардың кейбіреуі қазірдің өзінде жарнамасыз контентті ұсынып отыр. Бұған Viasat тобының рейтингілік арналарын (TV 1000, Explore, History, Viasat Sport және т.б.) мысалға келтіруге болады. Discovery компаниясымен жүргі­зілген келіссөзде де біз тиімді нәтижелерге қол жеткіздік, яғни осы компанияға қарасты 15 арнаның 13-і біздің еліміздің заңын орындау үшін тиісті техникалық жабдықты сатып алды. Қалған екі арна Қазақстан үшін арнайы бөлек нұсқаларын шығаратын болады. Осыған қоса, жақын арада Қазақстанда Discovery-дың өкілдігі ашылады. Басқа шетелдік арналарға келетін болсақ, «Қазтелерадио», «Қазақтелеком», «АлмаТВ» секілді еліміздің ірі кабельдік операторлары эфирден жар­намасы алып тасталынған шетелдік телеарналар сигна­лын жеңілдікпен басқа операторларға ұсынуға дайын. Шағын абоненттік базалары бар кабельдік операторлар болса, 1 шілдеден бастап отан­дық заңнаманың нормаларын орындамайтын арналарды өшіруге немесе ауыстыруға міндеттеледі. 
Дәурен Абаев бұл салада техникалық жағынан да, келіссөздер тарапынан да жекелеген қиыншылықтар бар екенін жасырмады. Өзі басқа­ратын министрлік заңның барынша қатаң орындалуын және қазақстандық көрермен­дерге ешқандай зиян келтірмеу үшін барлық жағдай жасай­тынын мәлімдеді.
- Бүгінде әртүрлі кабельді желілер арқылы 150 телеар­наны көріп отырмыз, оның ішінде 70% - шетелдік. Оларға еліміздің «Телерадиохабар тарату туралы», «Тіл туралы», «Жарнама туралы» заңдарында қарастырылған көп шектеулер қойылмайды. Бұндай жағдай отандық телеарналар мен шет­елдік телеарналар арасын­да теңсіздік орнатуда. Бұдан басқа, көптеген шетелдік арна­ларда лицензиялау мен сертификаттаудан өтпеген немесе Қазақстан нарығында тыйым салынған тауарлар мен қызметтердің жарнамасы (мысалы, ішімдіктің) көрсеті­леді. Отандық арналар жарна­малық нарық қаражатының қомақты бөлігін ала алмаған. Бұл ақшаға отандық телеви­зияның жағдайын жақсартып, инфрақұрылымды дамытып, қызықты әрі сапалы қазақстан­дық бағдарламалар, фильмдер, сериалдар мен шоулар жасауға болар еді.
Біз жүргізіп отырған саясат түсіністік тауып, қазақстан­дықтардың қолдауына ие болатынына, жақын арада жағымды нәтиже беретініне сенімдімін, - деді ол.
Қысқа мерзімде бірінші кезекте ұйымдастыру мәсе­лелері қолға алынып, ойда­ғыдай шешілді. Министр­ліктің кадрлық құрамы бекітілді, штат кестесі және бюджет, жұмыс жоспары ретке келді. Бірқатар ауыс-түйістер жа­сады. «Егемен Қазақстанның» ұжымына жаңа басқарма төрағасы етіп, белгілі ғалым, пуб­лицист, тарих ғылымда­рының докторы Дархан Қыдырәліні тағайындалды. «Қа­­зақ газеттері» мен «Жас өркен» ЖШС-на және Жазу­шылар одағына қарасты газет-журналдардың бас редактор­ларымен кездесті. «Қазақ әдебиеті», «Ана тілі», «Ұлан», «Экономика», «Дружные ребята», «Уйғур авази» газет­тері мен «Балдырған», «Ақ желкен», «Үркер», «Ақиқат», «Мысль» журналдарының басшыларын қатыстыра отырып, қазақтілді журналис­тиканың өзекті мәселелерін талқылады. Редакциялық саясатты бүгінгі күнге сай жаңғырту мәселесін ортаға салды.
Бұл үшін оқырманның ұдайы жаңарып отыратын қажеттілігін дөп басатын сауатты да ұтымды стратегия қажеттігін айтты. Балалар мен жасөспірімдерге арналған журналдардың болашағы мәселесіне де арнайы тоқ­талды. Балалар басылымда­рының, ағарту бағдарламала­рының т.б. сапасын көтеру көкейкесті мәселе екенін айтып, сан салалы жұмысты сандаған жылдық тарихы, қалыптасқан дәстүрі бар «Ұлан», «Балдырған», «Ақ желкен», «Дружные ребята» басылымдарынан бастау керектігін баяндады. Сондай-ақ, республикалық «Жалын» журналының Бас редакторы Мұхтар Шахановпен жүздесті. 
Отандық телеарналар жұ­мысын жетілдіру бағытындағы жұмыстарды да жедел қолға алды. "OTAU TV", "KazSat-3" тара­пынан қалық жұртшы­лыққа жақсы жаңалықтар ұсынбақ. Риодағы Олимпиада трансляциясын жүйелі жасау­ды да реттеп қойды. «КазКонтент» қауымдастығын қайта құрылымдау ісіне кірісті. 
Мұнан өзге Халыққа қызмет көрсету мамандан­дырылған орталықтарының /ЦОН/ жұмысына, «Элек­тронды үкімет» желісіне жаңа стандарттар енгізу қолға алынды. «Азаматтарға арнал­ған үкімет» мемлекет­тік корпорациясының біртұтас фронт-офисін қалыптастыру ісі бітуге таяды. «Ашық үкімет» порталының мәлімет­тер базасы кеңейтілді. Ақпарат және коммуникация саласын­дағы заңнамалық құжаттарды жетілдіру мәселесі де назарға алынды. Бірқатар танымал блогерлермен де кездесіп үлгерді. Интернет саласында 2018 жылдың соңына дейін кеңжолақты қосылу арқылы 2 миллион ауыл тұрғындарын, 2019-2025 жылдары аралы­ғында қосымша 1,9 миллион адамды әлеуметтік желіге қосқызу ниеті бар екенін мәлімдеді.
Министрдің өзі бас болып, әлеуметтік желідегі белсен­ділігін арттырды. 12 шілдеде министрлік сайтында «Шағымдану» бөлімін ашқыз­ды. Бұл жерге кез келген азамат интернетте Қазақстан заң­намасына қайшы келетін ақпараттың жарияланғаны туралы хабарламасын қалдыра алады.
Мәселе негізінен, әлеу­меттік желілердегі суицидті, есірткіні насихаттаған, терро­ризм мен экстремизмге, қатыгездік пен ұлтаралық жанжалға үндеген топтарға және сайттарға қатысты.
Аталған бөлімде қолдану­шы заңбұзушылық катего­риясын таңдап, материалдың сілтемесін енгізіп, шағымын уәкілетті органға жолдай алады. «Біз тіркелу формасы­ның қолданушы үшін барынша ыңғайлы, қарапайым болуын қамтамасыз етуге тырыстық.
Министрлік әрбір шағым бойынша жедел әрекет етіп, жарияланған материалдарға құқықтық баға береді. Егер заң бұзушылық нақтыланса, олар еліміздің аумағында бұғат­талады.
Сонымен қатар, бізге жур­на­листер тарапынан қандай да бір ресурстың не себепті бұғатталғаны туралы сұраным жиі түседі. Осы орайда біз мұндай ақпарат қоғам үшін ашық болуы керек деп санаймыз.
Сондықтан алдағы уақытта ресурстардың жабылуының себебін көрсете отырып, бұғат­талған сілтемелер базасын құруды жоспарлап отырмыз», - деді Дәурен Әскербекұлы. 
Ақпарат және комму­никация министрлігінің Қоғамдық кеңесі саланы дамытудың өзекті мәселелерін талқылады. Қазақстан Респуб­ликасының Ақпарат және коммуникациялар министр­лігінде министр Дәурен Абаевтың төрағалығымен ақпарат, ақпараттық комму­никациялық технологиялар және мемлекеттік қызмет көрсету салаларын дамыту мәселелері жөніндегі Қоғам­дық кеңес жөніндегі қоғамдық кеңестің алғашқы отырысы өтті.
Бекітілген күн тәртібіне сәйкес, дауыс беру нәтижесін­де Кеңестің төрағалығына Пар­­­ламент Мәжілісінің депу­таты Қуаныш Сұлтанов, хатшы бо­лып ҚР АКМ Страте­гиялық жоспарлау департаменті ди­рек­торының орынбасары Ар­хат Бақытбекұлы Сәдуа­қасов сайланды. Сонымен қа­тар, отырыста Қоғамдық кеңес туралы ереже, «Цифрлы Қа­зақ­стан» мемлекеттік бағдар­ла­масы, министрліктің страте­гиялық жоспары мен 2016-2018 жылдарға арналған бюджеттік бағдарламалары, нормативтік-құқықтық акті­лердің жобалары талқыланып, мақұлданды.
Бір сөзбен айтқанда, Дәурен Абаев Қазақстанның ақпарат және коммуникация саласындағы қордаланған мәселелерді жедел шешу, осы тараптағы ұйымдастыру, бағыттау, бағдарлау және орындау шараларын жүйелі жүзеге асырудың қамында жүр.

Шыңғыс ЖӘНІБЕК