Газадағы жаппай қырғын 18 ай бойы жалғасып келеді
ИЕРУСАЛИМ. KAZINFORM – 18 наурызда Израиль АҚШ президенті Дональд Трамп әкімшілігінен «жасыл жарық» алып, Газадағы қатігез шабуылдарын қайта бастады, деп жазды Анадолы.
Халықаралық қылмыстық соттың Израиль премьер-министрі Биньямин Нетаньяхуға адамзатқа қарсы қылмыстары үшін тұтқындау ордерін беруіне және Халықаралық әділет сотында Израиль мемлекетіне геноцид бойынша тағылған айыптауларға қарамастан, Газадағы шабуылдар 18 ай бойы тоқтаусыз жалғасып келеді. 19 қаңтарда күшіне енген атысты тоқтату режимінен кейін 2 наурызда Израиль Газаға гуманитарлық көмекті жеткізуге тыйым салды.
2024-2025 жылдарға арналған бюджетті бекіту арқылы парламенттегі билігін сақтап қалуға тырысқан Нетаньяху мен ішкі барлау қызметінің (ШАБАК) басшысы Ронен Барды қызметінен босату дағдарысы аясында 18 наурызда Газадағы қатыгез шабуылдарды қайта бастады. Бұл әрекеттер АҚШ-тың бұрынғы президенті Дональд Трамп әкімшілігінен қолдау алғаннан кейін жүзеге асты.
Израиль армиясы шабуылды Газадағы израильдік тұтқындарды қайтармады деген сылтауымен бастады. Тек 18 наурыздың өзінде 400-ге жуық палестиналық бомбалаудан қаза тапты.
18 наурыздан бері жалғасып жатқа шабуылдардан 1600-ден астам палестиналық, олардың басым бөлігі — әйелдер мен балалар, мерт болды. 7 қазаннан бері Израиль армиясының аймақтағы шабуылдарынан 51 мыңнан астам адам қаза тауып, 110 мыңнан астам адам жараланған. Мыңдаған адамның мәйіті үйінділер астында қалып отыр.
Палестиналықтар Газаның үштен бір бөлігінде ғана тығылып отыр
БҰҰ-ның дерегі бойынша Израиль армиясы басып алған аумақтардың артуына байланысты Газаның шамамен 70 пайызы 2 миллионнан астам палестиналық үшін «жабық аймаққа» айналды. Сонымен қатар Израиль армиясы Газаның шамамен 20 пайызын құрайтын Рафах аймағын да «қауіпсіздік аймағы» деп жариялап, оны басып алғанын мәлімдеді.
Сыртқы сапарлар кезінде Израильдің қорғаныс министрі Гидеон Саар АҚШ президенті Дональд Трамптың палестиналықтарды көршілес елдерге күштеп көшіру жоспарына қолдау білдіріп, «палестиналықтарға ерікті түрде эмиграция жасауға мүмкіндік берілуі керек» деді.
Қорғаныс министрі Исраэль Кац болса, Газаға жасалған құрлықтық шабуыл арқылы «жүздеген мың палестиналықты қуып шыққанын» мақтанышпен айтып, бұдан да көп аумақтарды аннексиялаумен қорқытты.
Кац Израиль армиясы бұдан былай бұрынғыдай басып алған аумақтардан кетпейтінін, оларды «қауіпсіздік аймақтарына» айналдырып, уақытша немесе тұрақты түрде оккупациялайтынын айтты. Сонымен бірге палестиналықтарды басқа елдерге көшіру үшін жұмыс істеп жатқанын жеткізді.
Газаның 69 пайызы палестиналықтар үшін жабық аймаққа айналды
18 наурызда Израиль шабуылдарын қайта бастағаннан кейін, Газадағы палестиналықтарға ондаған мәжбүрлі эвакуация туралы ескерту жіберілді.
Израиль армиясы Газаны солтүстік пен оңтүстікке бөлетін Нетзарим дәлізін қайтадан басып алды. 12 сәуірде Израиль әскері Газаның оңтүстігіндегі Рафах қаласын қоршауға алғанын жариялап, Газаның екінші ірі қаласы Хан-Юнусты Рафахтан бөлетін жаңа «Мораг» дәлізін басып алғанын хабарлады.
Рафах қаласының оккупациялануы — яғни Египетпен шекарадан Хан-Юнусқа дейінгі аумақтың «буферлік аймақ» ретінде алынуы — Газаның бесінші бөлігі Израильдің бақылауына өткенін білдіреді.
БҰҰ мәліметі бойынша, Израиль армиясының оккупациясы мен эвакуация бұйрықтарына байланысты Газаның шамамен 69 пайызы палестиналықтар үшін қолжетімсіз аймаққа айналды.
18 наурыздан кейін Израиль армиясы шамамен 20 эвакуация бұйрығын шығарды. Бұл бұйрықтар 142 шаршы шақырым аумақты қамтыды, нәтижесінде Газаның 40 пайызға жуығы палестиналықтар үшін жабылды. Жаңа шабуылдар кезінде 400 мыңнан астам палестиналық тағы да мәжбүрлі түрде көшірілді.
БҰҰ дерегі бойынша, Газадағы 1,9 миллион палестиналық соғыс басталғалы кемінде бір рет қоныс аударуға мәжбүр болған.
Гуманитарлық көмек Газада 1,5 айдан бері жоқ
2 наурызда Израиль енгізген гуманитарлық эмбарго Газа секторындағы жағдайды барған сайын ауырлатып отыр. Израиль армиясының шабуылдарынан Палестина халқы күн сайын азайып бара жатқан аумақта өмір сүруге мәжбүр. Олар ешқандай көмексіз аман қалуға тырысады.
Израиль болса, 19 қаңтарда күшіне енген атысты тоқтату Газаны ұзақ уақытқа жететін гуманитарлық көмекпен қамтамасыз етті деп мәлімдеді. БҰҰ-ның Палестина босқындарына көмек көрсету және жұмыстарды ұйымдастыру агенттігі (БАПОР) атысты тоқтату кезінде Газадағы азық-түлік қорлары таусылғанын хабарлады. Газадағы азаматтық елді мекендердің 92 пайызы қираған немесе зақымданған. Шамамен 1,9 миллион адам баспана мен тұрмыстық қажеттіліктерге мұқтаж.
БҰҰ-ның гуманитарлық мәселелерді үйлестіру басқармасы (УКГВ) көмек соңғы 1,5 айдан бері Газадағы секторға жеткізілмегенін айтып, «гуманитарлық жағдай 2023 жылдың 7 қазанынан бергі ең ауыр деңгейге жетті» деп мәлімдеді. Бұл — соғыс басталғалы көмек жеткізуге салынған ең ұзақ эмбарго.
Израиль армиясы көмекті өзі таратқысы келеді, алайда бұған БҰҰ қарсы болып отыр.
Израиль армиясы Газаға жеткізілетін гуманитарлық көмекті «жеке компаниялар» арқылы таратпақшы деген ақпараттар тарады. БҰҰ мен халықаралық көмек ұйымдары бұл бастамаға қарсы шықты.
БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гутерриш Қауіпсіздік Кеңесінің қарарларына және халықаралық гуманитарлық заңдарға сүйене отырып: «БҰҰ адамгершілік, бейтараптық, тәуелсіздік және теңдік принциптерін сақтамайтын көмек тарату жүйесіне қатыспайды», — деді.
Израильдегі ультраоңшыл саясаткерлер Газаға гуманитарлық көмек жеткізуді толығымен тоқтатуды, тіпті гуманитарлық қоймаларды атқылауды талап етіп отыр. Қаржы министрі Бецалель Смотрич «Газа секторына бидай дәнінің өзін кіргізуге жол бермеймін» деп мәлімдеді.
Газа ауруханалары мен медицина қызметкерлеріне жасалған шабуыл әлі де жалғасып отыр
Халықаралық құқық бойынша қорғалуға тиіс медицина және білім беру мекемелеріне, журналистерге, денсаулық сақтау және гуманитарлық қызметкерлерге шабуылдар тоқтамай тұр. 13 сәуірге қараған түні Израиль армиясы Газа секторының солтүстігіндегі Аль-Ахли баптист ауруханасына шабуыл жасады. Әлеуметтік желілерде палестиналық науқастар мен олардың туыстарының түн ортасында ауруханадан қашуға тырысқан суреттері тарады. Шабуыл салдарынан ауыр жараланған кішкентай қыз қаза тапты. Палестина денсаулық сақтау министрлігінің мәліметінше, 7 қазаннан бері Израиль армиясы медицина мекемелеріне 80 шабуыл жасаған.
21 наурызда Израиль әскері онкологиялық науқастарға арналған Түрік-Палестина достығы ауруханасын жарылғышпен жарамсыз етті.
23 наурызда Газа секторының оңтүстігіндегі Рафах ауданында Израиль әскері жедел жәрдем көлігін іздеуге шыққан медициналық және гуманитарлық топтарға шабуыл жасады. Кейін палестиналық медицина қызметкерлері 8 дәрігер, 6 гуманитарлық қызметкер және бір БҰҰ қызметкерінің мәйіттерін және олардың көліктерін жерге көміліп жатқан күйінде тапты.
Израиль әскері бұл топтардың қарапайым киімдегі сарбаздарға арнайы белгілерсіз жақындағанын айтып, оларды нысанаға алғанын мәлімдеді. Алайда кейін телефон жазбаларынан бұл көліктердің жедел жәрдем екенін көрсететін сирена мен жарықтар қосулы болғаны, ал парамедиктер арнайы форма кигені анықталды. Осыдан кейін Израиль армиясы мәлімдемесін өзгертіп, тергеу басталғанын хабарлады. Палестина Қызыл Жарты Айы бұл оқиғаны тексеру үшін халықаралық тәуелсіз комиссия құруға шақырды.
Еске сала кетейік, бұған дейін БҰҰ соңғы 18 айда Газа ең ауыр гуманитарлық жағдайға тап болғанын мәлімдеген болатын.