Мектеп ауласында обсерватория салмақшы: 11-сынып оқушысының тың бастамасы
АСТАНА. KAZINFORM — 11-сынып оқушысы елімізде тұңғыш рет мектеп ауласында астрономиялық обсерватория салуды ұсынды. Бұл жоба несімен ерекшеленеді? Идея қалай туды? Jibek Joly арнасының «Бүгін LIVE» студиясына қонақ болған Даниал Бошан жауап берді.
— Астрономия ғылымына деген қызығушылығым өте ерекше жағдайда басталды. 7-сыныптан бастап физика пәніне қатты қызығып, түрлі олимпиадалар мен байқауларға қатыстым. Осы қызығушылығым мені біртіндеп астрономия саласына алып келді. Бұрын бұл сала маған жат, түсініксіз болып көрінетін, себебі оны физиканың соңғы тарауы ретінде қабылдайтынмын әрі оған аса мән бермейтінмін, — дейді 11-сынып оқушысы.
Болашақ ғалымның бұл ғылымға деген ойын мектепке келген жаңа мұғалім түбегейлі өзгерткен.
— Уақыт өте келе, ұстазым Республикалық астрономиялық оқушылар турниріне қатысуды ұсынды. Осы ұсыныстан кейін біз мектептегі білімді оқушыларды жинап, мықты команда құрып, нәтижесінде 2-орынды иелендік. Алайда дайындық барысында біраз қиындықтарға тап болдық. Ең алдымен, тапсырма шарттарына сәйкес математикалық есептермен бірге астрономиялық суреттерді де тіркеуіміз керек болды. Біз есептерді сәтті шығарғанымызбен, қажетті суреттерді түсіре алмадық. Себебі бізге телескоп пен сапалы астрокамера қажет еді. Осы мәселені терең ой елегінен өткізіп, ұстазыма обсерватория құру идеясын ұсындым, — дейді ол.
Даниал Бошанның ұстазы идеяны ести сала шәкіртін қолдаған көрінеді.
— Бұл — бір күнде айтылып, бір күнде дайын бола салатын жоба емес. Байқауға қатысқан кезде ұйымдастырушылар бізге күннің шығуы мен батуын суретке түсіруді тапсырды. Ауылдық жерлерде бұл мүмкін болса, біз сияқты қалада тұратындар үшін мұндай сәттерді түсіру қиын болды. Таңғы 4-те күннің шығуын көру үшін жүгіріп жүріп суретке түсіремін. Ал күннің батқанын түсіргіміз келгенде, ғимараттар мен үйлер кедергі жасады. Содан кейін таныстарыма хабарласып «Сіз жақта күннің батқаны көріне ме?» деп сұрадым. Сол кезде біз «Шіркін, телескопымыз болса ғой. Сол арқылы бақылай алар едік» деп ойладық. Бастапқыда жай ғана айта салған едік. Кейін оқушым «Осындай обсерватория салсақ, қалай болады?» деп нақты ұсыныс айтты. Ең алдымен, идеяны мектеп басшылығына жеткіздік. Басшымыз бізді бірден қолдады, — дейді Алтынгүл Танғалиева.
Студияға қонақ болған жас зерттеуші өз жобасын көрермендерге таныстырды.
— Ұсынылған астрономиялық обсерватория шамамен 30–40 шаршы метр аумақты алады. Оның ең басты бөлігі — күмбез. Күмбез алюминий немесе фибергласстан жасалып, автоматты түрде ашылып-жабылады. Оның ішінде қуатты телескоп пен заманауи технологиялар орнатылады. Бұл жобаның негізгі мақсаты — оқушылар мен жалпы халық арасында астрономияға деген қызығушылықты арттыру. Бұл процесті YouTube платформасы арқылы халыққа тікелей эфирде көрсеткім келеді. Арманым — пайдалы адам болу. Егер арман пайдалы болса, ол міндетті түрде орындалады деп есептеймін, — дейді ол.
Ауқымды жобаны жүзеге асыру үшін қыруар қаражат қажет. Қазір идея авторлары инвесторлар іздестіріп жатқандарын айтады.
— Бізге шамамен 75–90 миллион теңге көлемінде қаржы қажет. Қазіргі уақытта біз осы жобаны қолдайтын инвесторлар іздеп жатырмыз, — деді Даниал Бошан.
11-сынып оқушысы астрономия ғылымы жеке пән ретінде оқытылса дейді.
— Болашақта NASA деңгейіндегі әлемдік зерттеулермен айналысып, Алматы қаласындағы обсерваторияда жұмыс істегім келеді. Мақсатым — елімізде астрономия ғылымын дамыту және мектептерге «Астрономия» пәнін жеке, дербес пән ретінде енгізу, — деп түйіндеді жас ғалым.
Еске сала кетейік, жақында ғана қазақстандық студенттер Қытайдағы ғылыми жарыста екі алтын медаль жеңіп алды.