ШОЛУ: Ұлт жоспарын сапалы орындау қалай жүргізіліп жатыр?
Мемлекетті, экономика мен қоғамды дамыту үшін қағидатты жаңа құқықтық орта қалыптастыратын 59 заң күшіне енді.
Қазақстандық арманға бастайтын - Ұлт жоспары ел іші сыртында үлкен талқыға түсіп, әлемдік саясаткерлердің оң бағасын алды. Бүгінге дейін Ұлт жоспары аясында қыруар іс-шаралар атқарылып жатыр.
14 маусым күні Ақордада өткен Жаңғырту жөніндегі ұлттық комиссия қызметінің аралық қорытындыларына арналған кеңес барысында Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «100 нақты қадам» Ұлт жоспарының 23-і толық орындалғандығын мәлім етті.
Кеңесте Мемлекет басшысы өткен кезеңдерде атқарылған жұмыстар алға қойған реформаларды тікелей жүзеге асыру үшін жағымды ахуал қалыптастырып отырғанын атап өтті.
«Біз айқындаған бес институционалдық реформа - бұл жаңа экономикалық шынайылық жағдайындағы кешенді даму жоспары. Сондықтан да Ұлт жоспарын сапалы орындау - бірінші кезектегі негізгі міндет. Осы аралықта үлкен жұмыстар атқарылды. Үкімет қажетті заңдарды, тиісті нормативтік актілерді қабылдады, меритократия қағидаттарына негізделген мемлекеттік қызмет моделі енді, әділсот жүйесінің үшбуынды жүйесіне көшу жүргізілді. Жоғарғы сот жанындағы Халықаралық кеңес те жұмысқа кірісті. Бұдан бөлек, судьяларға қойылатын біліктілік талаптары да қатайтылды. Салықтық және кедендік саясатты жетілдіру жөніндегі жұмыстар атқарылу үстінде. Ауқымды жекешелендіру жүзеге асуда, елді индустрияландырудың екінші кезеңіне қадам бастық, әлеуметтік саясат та жетілдірілу үстінде, мемлекеттің есептілігі күшейтіліп жатыр. Тұтастай алғанда бүгінгі күні «100 нақты қадамның» 23-і толығымен орындалды», - деді Президент.
Ел экономикасын жаңа белеске көтеруге бағытталған Ұлт жоспарын жүзеге асыру барысындағы атқарылған жұмыстар «ҚазАқпарат» Халықаралық ақпараттық агенттігінң назарынан тыс қалған емес. Біз бүгін агентігіміздің «Болашаққа 100 қадам» айдары бойынша мамыр айында жарияланған ең қызықты материалдарға шолуды ұсынамыз.
***
Ұлт жоспары: Ақмолаоблысында 2016 жылдыңбіріншітоқсанында 96 адаммемлекеттік қызметкесынақмерзіміменқабылданды-Е.Жайықбаев
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың бес институционалдық реформаны жүзеге асыру жөніндегі Ұлт жоспарының 1 және 2 қадамдарында Мемлекеттік қызметке қабылдау ресімдерін жаңғырту. Мемлекеттік қызметке қабылдау төменгі лауазымдардан басталуы және Төменгі лауазымдарға кандидаттарды реттеу және одан әрі лауазымдық өсу іскерлік қасиеттер негізінде жүзеге асырылуы тиіс деп айтылған болатын.
Бүгінгі күні бұл бағытта қолға алынған жұмыстар Ақмола облысында да ойдағыдай жүзеге асырылып жатыр. Бұл туралы Мемлекеттік қызмет істері министрлігі Ақмола облысы бойынша департаменті басшысының орынбасары Ерлаз Жайықбаев түсіндіріп берді.
Оның айтуынша, «Ұлт жоспары - 100 нақты қадам» стратегиясындағы міндеттерді жүзеге асыру мақсатында үстіміздегі жылдың 1 қаңтарынан бастапғ Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік қызмет туралы» жаңа заңы қолданысқа енгізілген болатын. Ол кадрларды іріктеудің жетілдірілген тәсілдерін енгізу арқылы мемлекеттік қызметтің кадрлық құрамын сапалы жақсартуды, мансаптық жоғарылату мен кәсіби дайындықты көздейді.
«Мемлекеттік басқарушылар қатарына барынша білікті, өз міндеттерін тиянақты, әрі адал атқаратын мамандарды тарту мақсатында аталған заңның негізіне меритократия қағидаты енгізілген. Мемлекеттік қызмет пен оның тұрақтылығының серпінділігі арасындағы теңгерім анықталып, заңды түрде бекітілді. Мемлекеттік мекеменің басшысы ауыса қалған жағдайда ұжымдағы басқа да қызметкерлердің топтық алмастырылуы қатаң түрде тек байқау өткізу арқылы жүзеге асады, сондай-ақ, бір қызметтен екіншісіне ауысу тәртібінде тағайындаулар үлесі мейлінше қысқартылды.
Жаңа заң ашық бәсекелестік пен іріктеу қағидаты негізінде мемлекеттік қызметке жұмысқа орналасу мүмкіндігін бұрынғыдан да күшейте түсірді. Байқаудың барлық кезеңі, ғаламтор ресурстарында хабарландыруларды жариялаудан бастап, комиссия отырысына байқаушыларды, сарапшыларды шақыру, іріктеу қорытындыларын орналастыруға дейін барлығы әділ өтеді. Ендігі кезекте мемлекеттік қызметке кіру тек жүйелі іріктеудің нәтижесінде ғана мүмкін, әрі ол төменгі лауазымдардан басталады. Әкімшілік мемлекеттік қызметшінің мансабының жоғарылауы оның құзыреті мен жинаған тәжірибесіне байланысты»,- дейді Е.Жайықбаев.
Сонымен қатар, ол облыс аумағында мемлекеттік қызметке қабылдау бойынша жүргізіліп жатқан нақты шараларға тоқталды.
«Жыл басынан бері облысымыздың мемлекеттік органдары 37 ішкі және 24 жалпы конкурс жария етсе, соның ішінде бүгінгі таңда жоғары лауазымдарға 12 ішкі конкурс аяқталып, 20 мемлекеттік қызметші жеңімпаз деп танылды. Барлық конкурстар жаңа заң аясында байқаушылардың қатысуымен өтті.
Жоғарыда атап өткеніміздей, мемлекеттік қызметке жаңадан орналасушы тұлғалар қызметтерін төменгі лауазымдардан және сынақ мерзімімен бастайды. Мәселен, үстіміздегі жылдың бірінші тоқсанында 96 адам мемлекеттік қызметке сынақ мерзімімен қабылданды. Салаға алғаш келген 71 маман тәлімгерлерге бекітілді. Мемлекеттік мекемелердің жолдамасымен 56 мемлекеттік қызметші кәсіби біліктіліктерін арттыру үшін арнайы тағылымдамадан өтті.
«Мемлекеттік қызмет туралы» заң қағидаттарының бірі - мемлекеттік қызметшілерді үздіксіз оқыту және қажетті құзыреттіліктерін дамыту. 2016 жылдың үш айында 216 маман оқуға жіберіліп, соның ішінде 123-і біліктіліктерін арттырса, 93 қызметші қайта даярлау курстарына қатысты. Осы секілді жыл басынан бері атқарылған істер өте көп. Мұның барлығы қолданыстағы жаңа заңның тиімді тұстары деп атап көрсетуге болады», - дейді Ерлаз Жайықбаев.
Есеп беретін мемлекет - жаңғырудыңжарқынжолы
Әлемнің ең дамыған отыз елінің қатарына енуді көздейтін бес институттық реформаның бір бағыты - «Есеп беретін мемлекетті қалыптастыру» деп аталады. Шындығында, Елбасы айқындаған «100 нақты қадам» - бұл бір жағынан жаһандық және ішкі сын-қатерлерге жауап болса, екінші жағынан жаңа тарихи жағдайларда дамыған мемлекеттердің отыздығына ұмтылу жоспары болып табылады. Ендеше, халыққа есеп беретін мемлекетті қалыптастыру - елімізді жаңғыртудың жарқын жолына айналатыны сөзсіз.
Айта кетерлігі, былтырғы жылғы «100 нақты қадам» төңірегіндегі заңнамалық жұмыс бағытында 94, 95, 96-қадамдарды іске асыру мақсатында «Ақпаратқа қол жеткізу туралы» ҚР Заңы қабылданған болатын. Заңның негізгі өзегі Елбасының тапсырмасына сәйкес, «Ашық Үкімет» бастамасын жүзеге асыруды көздейді. Бұл бағытта Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымына мүше мемлекеттердің тәжірибелері талданып, халықаралық маман-сарапшылардың ұсыныстары ескерілген. Соның ішінде Ұлыбритания, Германия, АҚШ, Ресей тәжірибелері сараланып, еліміздің қалыптасқан басқару жүйесінің ерекшеліктеріне мән берілді, озық үлгілер назарға алынды.
Тоқтала кететін жайт, «Ақпаратқа қол жеткізу туралы» заң нормалары 2016 жылдың қаңтарынан бастап күшіне ене бастағаны белгілі. Ал ондағы нормаларда қамтылған жаңалықтарға келсек, бірінші кезекте - азаматтар үшін ақпараттарды алуға шектеу қойылмайтын салалар нақты айқындалып, олардың тізімі алғаш рет заң деңгейінде қамтылып отыр. Атап айтқанда, азаматтардың қауіпсіздігі мен денсаулығына қатер төндіретін төтенше жағдайлар мен апаттар, санитарияның, демографияның, көші-қонның, білім берудің, мәдениеттің, әлеуметтік қорғаудың, сондай-ақ қылмыстық ахуалдың жай-күйі, терроризм актілері, экологияның, өрт қауіпсіздігінің жай-күйі, санитарлық-эпидемиологиялық және радиациялық жағдай, тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі, жеке және заңды тұлғаларға мемлекет беретін артықшылықтар, өтемақылар мен жеңілдіктер, Ұлттық банктің алтын-валюта қорының мөлшері, мемлекеттік құпиялардан басқа нормативтік-құқықтық актілердің мәтіні мен олардың жобаларын қамтитын ақпараттар туралы мәліметтерге ешқандай шектеу қойылмайды, яғни бәрі де халыққа қолжетімді болды. Осыған байланысты, барлық мемлекеттік органдар заңда қамтылған тізім бойынша азаматтар тарапынан келіп түскен сауалға қатысты ақпарат беруден жалтара алмайды, тіпті шығарыпсалма жауап бере алмайтын болады. Бұл - заң талабы.
Ал ақпарат алушы халықты ақпаратпен қамтамасыз етудің жолдарына келсек, оның да нақты тәсілдері айқындалған. Мәселен, азаматтардың сұрау салуы бойынша, мемлекеттік органдар орналасқан үй-жайларда және осы мақсаттарда бөлініп берілген өзге де орындарға ақпаратты орналастыру арқылы беріледі. Қысқасы, әр азамат заңмен тыйым салынбаған кез келген тәсілмен ақпаратты еркін алу және тарату жөніндегі конституциялық құқығын іске асыра алады. Және бір мысал - енді азаматтар ауызша сұрау салу арқылы мемлекеттік органдардың құрылымдық бөлімшелері, пошталық және электронды мекенжайы, анықтама қызметтерінің телефондары, сондай-ақ олардың басшылары туралы мәліметтер, ашық конкурстық сауда-саттықтар (аукциондар, тендерлер) өткізу уақыты мен орны, бос қызметтік орындар туралы мәлімет беретін мекеменің телефон нөмірлері секілді ақпараттарды алуына болады. Бұған дейін азаматтар үшін мұндай ақпараттарды ауызша сұрап алу оңайға соқпайтын, тіпті еш мүмкін еместей де көрінетін. Ендеше, жаңа заң арқылы жағдай да өзгереді, заман да жаңғырады.
Сонымен қатар, мемлекеттік органдардың интернет-ресурстарында, ресми сайттарында халыққа қажетті ақпараттар толық қамтылатын болады. Бұдан бөлек, Парламент палаталары отырыстарын, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың өкілетті органдарының отырыстарын, мемлекеттік органдардың жыл қорытындылары бойынша өткізілетін алқа отырыстарын интернет-ресурстарында онлайн режімі арқылы ашық көрсетуді қамтамасыз ету арқылы ақпараттар ашық жеткізіледі. Қорғаныс министрлігінен басқа барлық орталық атқарушы мемлекеттік органдар, мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті орган басшыларының, әкімдердің және ұлттық жоғары оқу орындары басшыларының есептерін тыңдау мен талқылаулар ашық түрде өткізіліп, пайдаланушының қалауынша ақпарат толығымен беріледі.
Тағы бір маңызды мәселе - азаматтар ендігіде ашық ақпаратты алудан бөлек, заң жобаларын, бюджет жобаларын талқылауға қатысып, өз ұсыныстарын енгізіп, мемлекеттік органдардың қызметін бағалау мүмкіндігіне ие болады. Бұл үшін Мемлекет басшысының «Орталық атқарушы органдар басшыларының, әкімдердің, ұлттық жоғары оқу орындары ректорларының халыққа есеп беру кездесулерін өткізу туралы» Жарлығы да шыққан болатын. Сарапшылардың болжауынша, осы «Ақпаратқа қол жеткізу туралы» заңның арқасында Қазақстан азаматтары үшін ақпараттардың 70 пайызы ашық, қолжетімді болады.
«Бүгінгі таңда Қазақстанда ақпараттық қызметтің 40 пайызы қолжетімді емес. Сонымен қатар, ақпараттың 40 пайызы ашық, 20 пайызы құпия ақпараттар болып табылады. Дегенмен, осы заң арқылы біз азаматтар үшін ақпараттардың басым бөлігіне, шамамен 70 пайызға дейін, ашық қолжетімділік болады деп болжаймыз», - дейді Мәжіліс депутаты, Жаңғырту жөніндегі ұлттық комиссияның «Ашық Үкіметті» енгізу жөніндегі Кіші жұмыс тобының жетекшісі Мәулен Әшімбаев. Оның айтуынша, ендігіде ақпаратты ұсынудан бас тартқан немесе қасақана жалған ақпарат берген тұлғаларға жауапкершілік те қаралады. Яғни, жеке немесе заңды тұлға қандай да бір мемлекеттік органға ақпарат алу үшін сұрау салса, ал ақпарат оған берілмесе, сонымен бірге ақпарат бермеуге еш негіздер көрсетілмесе, не болмаса сұрау салынған ақпарат бойынша жалған ақпарат берілсе, ондай тұлға жауапкершілікке тартылады. Бұл норма мемлекеттік құрылымдарды ғана емес, бюджеттің қаражатын алатын әрі азаматтар үшін қажетті ақпараттар иеленетін жеке бизнес субъектілерін де қамтиды.
Тоқтала кететін жайт, 2016 жылдың қаңтарынан бері «Ақпаратқа қол жеткізу туралы» заң нормалары жүзеге асып жатыр. Заңның қолданысын толыққанды қамтамасыз ету үшін 8 заңға тәуелді акті, 4 Үкімет қаулысы, 4 министр бұйрығы қабылданған. Орталық мемлекеттік органдардың 17 интернет-ресурсына бағалау жасалып, олардың Заңға сәйкестігі тексерілген.
Инвестициялар және даму вице-министрі Сәкен Сәрсеновтің айтуынша, қазіргі таңда «Ашық Үкімет» аясындағы «Ашық нормативтік-құқықтық актілер» порталы арқылы 1455 нормативтік-құқықтық акті бұқаралық талқылауларға шығарылды. «Осыдан бір апта бұрын бұл 1416 жоба болса, бір апта ішінде құқықтық актілер толығып жатыр. Яғни, мемлекеттік органдар тарапынан жұмыстар белсенді жүргізілуде. Бұдан бөлек, «Ашық бюджет» порталына жыл басынан бері бюджеттік бағдарламаларға қатысты 82 есеп орналастырылды. Қазір бюджетті қалыптастыру жүргізіліп жатқаны белгілі. Сондықтан да, менің ойымша, «Ашық бюджет» порталына қойылатын есептер саны жазға қарай айтарлықтай өседі», - дейді С. Сәрсенов. Вице-министрдің айтуынша, бюджет жөніндегі халықаралық әріптестіктің бағалауы бойынша Қазақстан бюджеттің ашықтығы индексі бойынша 100 балдың 51-балына ие болып отыр. Орташа әлемдік көрсеткіш 45 балл болып табылатынын ескерсек, еліміздің көрсеткіші жағымды сипатқа ие. Бұдан бөлек, мемелкеттік органдардың бірінші басшыларының блог-платформасына 2012 жылдан бері 193 578 өтініш түскен. Олардың 141 772-іне жауап берілді. Яғни, бұл 73,2 пайызын құрайды. Алдағы уақытта «Ақпаратқа қол жетімділік туралы» заңға сәйкес, мемлекетттік органдар келіп түскен сауалдарға жауап беруге міндетті болатыны белгілі. Сондықтан да, бұл көрсеткіштің 100 пайызды құрайтыны күтіледі.
Айта кетерлігі, жақында Жаңғырту жөніндегі ұлттық комиссияның «Ашық Үкіметті» енгізу жөніндегі Кіші жұмыс тобының отырысы өтіп, онда осыған дейін атқарылған жұмыстар талқыланған болатын. Мәжіліс депутаты, жұмыс тобының жетекшісі Мәулен Әшімбаев ендігі уақытта заңның орындалуы мониторингіленетінін айтып қалды. «Заңды қабылдауға бәріміз атсалыстық. Енді мемлекеттік органдар тарапынан оның қалай орындалатынын бақылауға тиіспіз. Жұмыс тобымыз аясында «Ақпаратқа қол жетімділік туралы» заңның орындалуына қатысты үдерістерді бақылайтын боламыз», - деді М. Әшімбаев. Оның айтуынша, алдағы уақытта «Ақпаратқа қол жетімділік туралы» заңның орындалу барысында жұмыс істемейтін нормаларды анықтауға, құқықтық олқылықтарға, кемшіліктерге, заңдағы нормалық жетіспеушіліктерге мән беріледі.
Ең бастысы - елге есеп беретін мемлекеттің заңнамалық тетігі іске қосылды. Ендігі міндет - оның сапалы орындалуын қамтамасыз етуде тұр. Кіші жұмыс тобы да осыған жіті назар аудармақ ниет танытты.
Алматы облысында биыл 84 балабақшасалынбақ
Бүгін Алматы облысының әкімі Амандық Баталовтың төрағалығымен өткен облыс әкімдігінің отырысында өңірдің 2016 жылғы І тоқсанындағы әлеуметтік-экономикалық даму қорытындылары және IІ тоқсандағы міндеттері қаралды, деп хабарлады облыс басшысының баспасөз қызметі.
Негізгі баяндаманы облыс әкімінің бірінші орынбасары Лаззат Тұрлашов жасады.
Баяндамашының айтуынша, ауылшаруашылық өнімінің жалпы көлемі - 58,1 млрд. теңгені құраған. Ауыл шаруашылығы дақылдарының егістік алқабы 2015 жылмен салыстырғанда 3,4 мың гектарға артып, 929,6 мың га жетті. Көктемгі дала жұмыстары басталып, қажетті дизель отын, минералды тыңайтқыштар, гербицидтер сатып алынды. Барлығы 69,4 мың тонна мал және құс еті өндірілді, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңінен 8,5%-ке көп.
Өнеркәсіпте 128,1 млрд. теңгенің, ал өңдеу өнеркәсібінде 100,6 млрд. теңгенің өнімі шығарылды. Жергілікті мазмұн бойынша 5,1 млрд. теңгеге келісімшарттар жасалды, оның мемлекеттік сатып алулардың жалпы көлеміндегі үлесі 66,9%-ті құрады. Жаңа 7 нысан іске қосылып, 5 өндірісті кеңейту есебінен қосымша 169 жұмыс орны құрылды.
Шағын және орта бизнес туралы айта келіп Л. Тұрлашов 2015 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда аталмыш сала субъектілерінің саны 6,6%-ке артып, 161,5 мың бірлікті құрағанын жеткізді.
«Бизнестің жол картасы - 2020», «Балапан», «Өңірлерді дамыту - 2020», «Тұрғын үй коммуналдық шаруашылығы» бағдарламаларының орындалу барысы туралы да баяндап, орын алған кемшіліктерді, жұмысты дұрыс үйлестіре алмай отырған аудандарды атап өтті.
Атқарған жұмыстары және алдағы міндеттері туралы Райымбек және Ақсу аудандарының әкімдері хабарлады.
Сөз алған облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының басшысы С.Бекішовтің хабарламасы көктемгі егіс науқанының барысы, дақылдар егу, ет және сүт өндірісі саласының дамуы, қант қызылшасын өсіруді ұлғайту мәселелері жөнінде болды. Оның айтуынша, қазіргі кезде 6350 га қант қызылшасы себілген, егістік жұмыстары кестеге сәйкес жүргізілуде. Сонымен қатар С. Бекішов Ақсу қант зауытын қалпына келтіру жұмыстарының белсенді атқарылып жатқанын айтты.
Құрылыс жұмыстары мәселесі де назардан тыс қалған жоқ. Облыстық құрылыс басқармасының басшысы Т. Бектасов биылғы жылға және келесі жылға ауысатын барлық құрылыс нысандары жайлы баяндады.
Жиын қорытындылай келе облыс әкімі А. Баталов жалпы бүгінге дейін атқарылған жұмысты оң деп бағалауға болатынын, дегенмен әлі де іске қарқын қосу қажеттігін атап өтті.
- Барлық бағыттағы жұмыстарды жылдамдату керек. Жан-жақты жоғары нәтижеге қол жеткізуге барлық мүмкіндіктеріміз бар. Ең бастысы Мемлекет басшысының тапсырмаларын сапалы әрі тиімді орындауымыз қажет. Қазіргі кезде тұрмыстық қатты қалдықтарды жинақтау мен өңдеу мәселесін шешуге күш салуға тиіспіз. Бұл істі Талдықорғаннан бастау керек. Газдандыру да өте ыждаһаттылықты талап етеді. Сонымен қатар тариф мәселесін шешу де күн тәртібінде тұр. Әлеуметтік мәселе де тұрақты назарда болуы тиіс. Алда мектеп емтихандары, жазғы демалыс. ҰБТ-ны өткізу, балалардың жазғы демалысын ұйымдастыру басым бағыттың бірі болуы керек, - деді А. Баталов.
Сонымен қатар инвестиция тарту, мемлекеттік-жекеменшік әріптестікті дамыту ісін жалғастыру туралы тапсырма берді. Мәселен, биылғы жылы облыста 84 балабақша салу жоспарланса, соның 75-і - мемлекеттік-жекеменшік әріптестік негізінде жүзеге асырылмақшы. Сөйтіп, Алматы облысындағы мектепке дейінгі мекмелермен қамту деңгейі 87 %-ке жететін болады.
Елімізде мемлекеттік статистика ұсынудыңнақтылығымендеруақытылығынажауапкершіліккүшейтіледі
Елімізде мемлекеттік статистика ұсынудың нақтылығы мен дер уақытылығына жауапкершілік күшейтіледі. Бұл туралы бүгін ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Гүлжан Қарағұсова мәлім етті.
Ол өз сөзінде Ұлт жоспарының 91-ші қадамы аясында «Мемлекеттік статистика туралы» Заңға депутаттардың бірқатар өзгертулер енгізгенін атап өтті.
«Оның ішінде бастапқы және әкімшілік мәліметтерді нақты әрі дер уақытында ұсынудағы респонденттер мен әкімшілік дерек көздерінің жауапкершілігі күшейтілген. Бұған қоса, Әкімшілік кодексте де жауапкершілік қатаңдатылды. Өйткені, статистика нақты әрі дұрыс болған жағдайда ғана кез келген алдағы жылдың бюджеті нақты болады», - деді ол ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі брифингте.
Оның атап өтуінше, статистика нақтылығы талабының жүзеге асырылуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйесін статистика бойынша өкілетті органдардың ақпараттық жүйесімен ықпалдастыру жұмыстары жүргізілуде. Бұл ретте қазірдің өзінде 21 ақпараттық жүйе аталған бағытта ықпалдастырылған. Алдағы 1,5 жылда қалған 4 ақпараттық жүйе ықпалдастырылатын болады.
«100 қадам»энергетикасаласыныңәлеуетінарттырады
Кемелді болашақтың жоспары - «100 нақты қадамның» «Индустрияландыру және экономикалық өсім» атты бөлігінде электр энергетикасын дамытуға байланысты бірнеше міндеттер қамтылған. Нақтырақ айтқанда, электр энергетикасы саласындағы атқарылар іс-шаралар әлеуметтің үдесінен шығуы тиіс. Бүгінде осы бағытта бірқатар ауқымды істер іске асырылуда.
Осы тұрғыда «100 нақты қадам» Ұлт жоспарындағы 50-қадам «Электр энергетикасын қайтадан құру», «Бірыңғай сатып алушы» моделін бекіту» міндеттерін көздейді. Бұл өңірлер арасындағы электр энергиясының әртүрлі тарифтерін реттеуге мүмкіндік береді.
Жасыратыны жоқ, электр энергиясы түрлерінің тарифтері барлық жерде бірдей емес. Осыған орай, тұтынушылар тарапынан тарифтердің жиі өзгеріске ұшырауына байланысты наразылықтар туындауы ықтимал. Сондықтан, мұндай олқылықтарға жол бермеу мақсатында электр энергетикасы саласын ұлғайта отырып, «Бірыңғай сатып алушы» моделі енгізілгені жөн. Қазіргі таңда электр энергетикасы саласын қайта ұйымдастыру аясында ҚР Энергетика министрлігі салаға инвестициялар тартуды ынталандыратын жаңа тарифтік саясатты енгізу жұмысын жүргізуде. Қуат өндіретін ұйымдардың арасында бәсекелестікті дамыту үшін электр қуатын сатып алу орталықтандырылған сауда-саттық арқылы жүргізілетін болады. Сонымен қатар, қуатты сатып алу ісімен Есептік-қаржы орталығы - Тікелей ұзақ мерзімді шарттар жөніндегі бірыңғай сатып алушы айналысатын болады. Бұл инвесторларға жаңа жинақтаушы қуаттарды салуға және жұмыс істеп жатқандар нысандарды кеңейтуге кеткен салымдарын қайтару кепілдіктерін алуға мүмкіндік береді.
Сондай-ақ, 51-қадамда «Өңірлік энергетикалық компанияларды (ӨЭК) ірілендіру» мәселесі қойылған. Бұл міндетті іске асыру энергиямен қамтамасыз етудің сенімділігін артырады, өңірлерге электр энергиясын таратудың шығынын төмендетеді, тұтынушылар үшін электр энергиясының ақысын азайтады. Осының өзі тұтынушы тілегіне сай келетіні талас тудырмайды.
Ал, Ұлт жоспарындағы 52-қадам «Электр энергетикасы секторында салаға инвестиция тартуды ынталандыратын жаңа тариф саясатын енгізу» деп аталады. Әрине, тариф құрылымы өзгертуді талап етеді. Тарифтерде 2 құрылушы ерекшеленетін болады: күрделі шығындарды қаржыландыру және электр энергиясы өндірісінің ауыспалы шығындарын жабу үшін пайдаланылатын электр энергиясы үшін төленетін ақы белгіленеді. Бұл шығынды өтеу әдісі бойынша тарифтерді бекітетін қазіргі ахуалды өзгертуге мүмкіндік береді.
Көріп отырғанымыздай, ел экономикасын ілгері дамытудың басты тегершігіне айналған электр энергетикасын оңтайландыру жолдары баршаға арналған қазіргі заманғы мемлекеттің Ұлт жоспарында осылайша көрініс тапқан. Ендігі міндет - осы шараларды дәйектілікпен іс жүзіне асыру.
Интеллектуалды ұлт - болашақкапиталы
Қазақстан Президенті Н.Назарбаевтың бес институционалдық реформаны жүзеге асыру жөніндегі «100 нақты қадам» Ұлт жоспарын ұсынуы жаһанданған әлемнің жаңа сын-қатерлеріне жауап ретінде дүниеге келді.
Мемлекеттілікті нығайтуға, қазақстандық қоғамның бәсекеге қабылеттілігін арттыруға бағытталған бұл іс-шаралар білім беру жүйесіне тікелей қатыстылығы айқын аңғарылады. Дүниежүзілік үрдіс бойынша барған сайын ғылым мен білімнің рөлі артып, ол қоғамдық байлықты құрудың басты тәсіліне айналды. Бұл үрдістер білім жүйесінің алдына жаңа талаптар қойып отыр. Ақпараттық қоғамда жұмыс күшінің нарығы жоғары білім дәрежесі және адамның қайта мамандануға бейімділігіне қарай қалыптасады.
Кез келген мемлекеттің басты байлығы - адам. Адам капиталы қазіргі заманда қоғамдық дамудың бағытын және елдің болашағын айқындайтын маңызды фактор саналады. Адами капиталды табысты жүзеге асыру тиісті әлеуметтік кеңістік құруды және адамдардың интеллектуалдық қабылеттерін ашатын мүмкіндіктер жасауды қажет етеді. Мемлекетті табысқа жеткізетін де осы креативті тап - ғалымдар, білікті мамандар, инноваторлар мен кәсіпкерлер. Сондықтан да ҚР Президенті «Нұрлы жол» бағдарламасында ЭЫДҰ елдері стандарттарының негізінде адам капиталының сапасын көтеру міндетін қойды.
Бұдан былай жастар жаппай заң, құқық, қаржы іспетті мамандықтарға жүгірмей, заманауи кәсіпорындарда еңбек ететін техникалық мамандық түрлерін таңдағаны өздері үшін тиімді. Мұндай жұмысшылар жоғары жалақы алады, олардың біліктілігі мен кәсіби дағдылары жұмыс нарығында әрдайым сұранысқа ие. Еліміздегі индустрияландыру бағдарламасы бойынша ашылған жаңа кәсіпорындардағы мамандар тапшылығы да білікті мамандарға деген өткір сұраныстың айқын дәлелі. Сонымен қатар индустриалдық өндірістегі еңбек өнімділігінің артуына және технология жетістіктерін қолдануға байланысты бұған дейінгі кәсіптік дағдылар мен біліктіліктердің ескіретіні сөзсіз. Осыған орай жаңа талаптарға жауап бере алатын мамандықтарға баулитын кәсіптік-техникалық оқу орындарын жаңғырту мәселесі өзектіленді.
«100 нақты қадамның» 77-қадамында айтылған «Экономиканың алты негізгі саласы үшін он алдыңғы қатарлы колледж бен он ЖОО-да білікті кадрларды әзірлеу, кейіннен бұл тәжірибені еліміздің басқа оқу орындарына таратудың» да басты мақсаты мамандардың бәсекеге қабылетін арттырудан туындап отыр. Бұл міндет қазірдің өзінде үлкен өзгерістерге жол ашты. Мысалы, кәсіптік-техникалық оқу орындарында дуальді оқыту моделін енгізу еңбекке жағымды көзқарасты қалыптастырумен бірге жаңа технологиялар мен ғылыми жаңалықтарды қолдануға ұмтылысты ынталандырады, өндірістің және халық табысының жедел өсуіне үлес қосады. Дуальді оқыту теория мен тәжірибенің тығыз ұштастырылуы негізінде жүзеге асады және жас маманның алған білімдерін өмірде қолдана алуына ықпал етеді. Германияда кең таралған оқытудың бұл әдісі бойынша практикалық сабақтар тікелей кәсіпорында өткізіледі. Кәсіпорындағы білікті мамандардың көмегімен студенттер теориялық білімімен қоса нақты тәжірибеден өтуге мүмкіндік алады. Осылайша оқу орнын бітірген түлек тәжірибелі маман болып шығып, бірден өндіріс орнына жол тарта алады. Бұл оқу орны түлектерінің жұмыссыз қалмауының бір кепілі. Еуропа елдерінде сыннан табыспен өткен дуальді оқыту жүйесі алдағы уақытта оқу орындарының басым көпшілігінде қолданылуы әбден мүмкін. Өйткені жұмыс берушілер де білікті маманға зәру және бұл еңбек өнімділігін арттыруға септігін тигізетін оң үрдіс.
Жергілікті полициядағыреформафункциялардыбөліптастауменшектелмейді - Н. Әбдіров
Жергілікті полициядағы реформа функцияларды бөліп тастаумен шектелмейді. Бұл туралы бүгін Мәжілістегі жергілікті полиция қызметі тақырыбына арналған Үкімет сағатында қосымша баяндама жасаған депутат Нұрлан Әбдіров осылай мәлім етті.
«Ұлт Жоспарының 30-шы қадамын сәтті жүзеге асыруы, жергілікті билік пен полиция президенттік реформаның маңызын қаншалықты дұрыс және терең түсінетіндігіне тікелей байланысты екенін атап өткім келеді. Реформа тек қана функциялар мен өкілеттіктерді бөліп тастаумен шектелмейтіні анық. 30-шы қадамды жүзеге асыру стратегиясы үшін жауапкершілікті жергілікті атқарушы органдар мен полицияның өз-ара бірлескен түсінушілігі маңызды болуы қажет»,- деді депутат.
Оның айтуынша, жергілікті полиция секілді жаңа институттың құрылғанына әлі толық бес ай өткен жоқ. Сондықтан да, бұл институтқа баға беруге әлі ертерек.
«Осыны ескере отырып, жергілікті полиция қызметінің қалыптасуы туралы мәселені биылғы жылғы қорытындылары бойынша 2017 жылдың 1 тоқсанында қарауды орынды деп есептейміз», деді Н. Әб
«100 нақтықадам»білімсапасынарттырудыкөздейді
Баршаға арналған қазіргі заманғы мемлекеттің негізгі қазығы - Елбасы ұсынған бес институттық реформа мен содан туындайтын «100 нақты қадам» Ұлт жоспары екендігі белгілі. Осы маңызды құжаттарда еліміздің ертеңгі болашағы - жас ұрпаққа сапалы білім білім беру және оның тетіктерін барынша жетілдіру мәселесі жиі көтеріліп келеді. Біз бұған қуануымыз керек және оны барынша қолдауға тиіспіз.
Өйткені, жас ұрпақтың келешегі кемелді, білімі терең, ақыл-ойы мен парасаты биік болуына бүгінгі біздер, аға ұрпақ өкілдері, зиялы азаматтар айрықша жауаптымыз.Ұлт жоспары: «100 нақты қадамның» әрбір жолын оқыған сайын осындай ой түюге болады.
«100 нақты қадам» Ұлт жоспарында білім беру жүйесіне байланысты айтылған қағидаларға қайта оралар болсақ, осы құжаттың 76-қадамында: «ЭЫДҰ елдері стандарттарының негізінде адам капиталының сапасын көтеру, 12 жылдық білім беруді кезең-кезеңімен енгізу, функциялық сауаттылықты дамыту үшін мектептегі оқыту стандарттарын жаңарту. Жоғары сыныптарда жанбасылық қаржыландыруды енгізу, табысты мектептерді ынталандыру жүйесін құру» мәселелері көтерілген екен. Уақыт, заман талабына сай туындаған бұл мәселелердің өз кезегінде орын-орнына келетіндігі сөзсіз. Мақсат - ілгері басу, экономиканы тұрақтандыру, әлеуметтік саланы барынша жандандыру болғандықтан, мұндай қадамдарды қолдау қажет.
77-ші қадамдағы: «Экономиканың алты негізгі саласы үшін 10 алдыңғы қатарлы колледж бен 10 жоғары оқу орнында білікті кадрларды әзірлеу, кейіннен бұл тәжірибені еліміздің басқа оқу орындарын тарту» қажеттігі айтылған. Мұның да пісіп-жетілген мәселе екені даусыз. Білікті кадрлар біздің елімізде жеткілікті. Бұл тәжірибені басқа да оқу орындарына таратқаннан еш ұтылмаймыз. Тәжірибе - көпке ортақ қасиетін ешқашан жоғалтпайды. Қазіргі таңда, әсіресе, Назарбаев зияткерлік мектептері өзінің білім саласындағы табыстарымен көзге түсіп үлгерді және осы білім беру ошақтарының тәжірибесі бүкіл ел ұстаздары үшін үлгі ретінде кеңінен таратылуға лайық. Бұл бағыттағы іс-шаралар оқушы жастардың сапалы білім алуына септігін тигізеді және жастардың бәсекеге қабілетті маманға айналуына ықпал етпек.
«Назарбаев Университеті тәжірибесін ескере отырып (78-қадам), ЖОО-лардың академиялық және басқарушылық дербестігін кезең-кезеңімен кеңейту. Коммерциялық емес ұйымдардағы жекеменшік ЖОО-ларын халықаралық тәжірибеге сәйкес трансформациялау» мәселесі де орынды. Бұл міндет ЖОО-лардың қызметіне тың серпін беріп, ең бастысы, даярланатын кадрлардың сапасын көтеруге әсер етуі тиіс.
Ұлт жоспарының одан әрі 79-ші қадамында білім беру жүйесінде - жоғары сыныптар мен ЖОО-ларда ағылшын тілінде оқытуға кезең-кезеңімен көшудің қажеттігі айтылған. Мұндағы басты мақсат - даярланатын кадрлардың бәсекелестік қабылетін арттыру және білім беру секторының экспортық әлеуетін көтеру. Бұл еліміз үшін маңызды өмірлік мәселе ғой. Ағылшын тілі - әлемге кең тараған тіл. Бүкіл білім атаулының негіздері, ақпараттың көзі осы тілде дүниеге келеді. Оны бүлдіршіндерімізге балабақшадан, мектептен бастап тыңғылықты үйрете берсек, ештеңеден ұтылмаймыз. Болашақ маман жастардың қай-қайсысына да өз ана тілін, өзге де тілдердің бәрін білгеннің еш зияны жоқ. Көп тілділік бүгінгі заманға жарасады. Тек Қадыр ақын айтқандай, «өз тілімізді де қадірлей білейік». Ал, тіл білген адам әлемнің кез келген бұрышында емін-еркін жүре алады. Мұның бәрі, сайып келгенде, Қазақстан азаматтарының әлемдік дәрежеде білімді, кез келген саланы игерген толыққанды маман болуы арқылы елімізді жаңа бір белеске көтеруді көздейтін игілікті бастамадан туған іс-шара деп білеміз.
2016 жылдыңқыркүйегіндеҚазақстандамемлекеттікоргандарғатәнемесқызметтердібәсекелестікортағаберугедайындықжұмыстарыаяқталады
2016 жылдың қыркүйегінде Қазақстанда мемлекеттік органдарға тән емес қызметтерді бәсекелестік ортаға беруге дайындық жұмыстары аяқталады. Бұл туралы бүгін ҚР Парламенті Мәжілісі Экономикалық реформа және өңірлік даму комитетінің кеңейтілген отырысында Ұлттық экономика бірінші вице-министрі Марат Құсайынов мәлім етті.
«Толықтай алғанда, мемлекеттік органдардың қызметін бәсекелестік ортаға беру келесі алгоритммен ұсынылады. Бірінші қадам - бәсекелестік орта мен өзін-өзі реттейтін ұйымдарға беру үшін мемлекеттік органдардың қызметіне жыл сайын түгендеу жүргізу. Ағымдағы жылы бұл жұмыс мамыр айының соңына дейін жүргзіледі. Екінші қадам - нарықтық дайындығына сараптама жүргізу. Бәсекелестік орта мен үкіметтік емес сектормен өзара іс-қимылда негізгі рөл Ұлттық кәсіпкерлер палатасы мен Қазақстанның Азаматтық альянсына жүктеледі. Үшінші қадам - түгендеу мен нарықтың дайындығына жүргізілген сараптама негізінде комиссия Үкіметке шешім қабылдау үшін ұсыныс енгізетін болады. Бұл қадамды ағымдағы жылдың қыркүйегінде аяқтау жоспарланған», - деді М.Құсайынов.
Оның атап өтуінше, мұнан ары ұсыныстарды Үкіметтің мақұлдауын ескере отырып, мемлекеттік органдар заңнамалық жұмыстар арқылы нарыққа қызметтерді тікелей беруге кіріседі.
Сонымен қатар вице-министр өз баяндамасы барысында Ұлт жоспарының 97-қадамына сәйкес өзін-өзі реттеу және жергілікті өзін өзі басқаруды дамыту арқылы шешім қабылдау процесіне азаматтардың қатысу мүмкіншілігін кеңейту қарастырылғанын атап өтті. Бұл қадамды жүзеге асыру барысында әлемдік үздік тәжірибе зерделенген әрі АҚШ-тың қолданыстағы әдістері негізге алынған. Сәйкесінше заң жобасы ағымдағы жылдың шілдесінде комиссия назарына ұсынылатын болады.
Мемлекеттік органдардыңқызметінбәсекелестікортағаберуАҚШтәжірибесінескереотырыпжүзегеасырылады
Мемлекеттік органдардың қызметін бәсекелестік ортаға беру АҚШ тәжірибесін ескере отырып жүзеге асырылады. Бұл туралы бүгін ҚР Парламенті Мәжілісі Экономикалық реформа және өңірлік даму комитетінің кеңейтілген отырысында Ұлттық экономика бірінші вице-министрі Марат Құсайынов мәлім етті.
«Ұлт жоспарының 97 қадамына сәйкес өзін өзі реттеу және жергілікті өзін өзі басқаруды дамыту арқылы шешім қабылдау процесіне азаматтардың қатысу мүмкіншілігін кеңейту, сонымен қатар мемлекетке тән емес қызметтерді бәсекелестік орта мен өзін өзі реттейтін ұйымдарға беру қарастырылған. Бұл қадамды жүзеге асыру барысында әлемдік үздік тәжірибе зерделенді. Бұған қоса АҚШ-тың қолданыстағы әдістері негізге алынды», - деді М.Құсайынов.
Оның сөзіне қарағанда, АҚШ-тың Биліктің федералды органдарының қызметін түгендеу туралы заңына сәйкес жыл сайын мемлекеттік қызметке тән емес және жеке компаниялар да жүзеге асыра алатын қызметтер анықталып отырады. Бұл жұмыстар тұрақты түрде жүргізіледі.
Осы ретте М.Құсайынов ағымдағы жылдың 30 қаңтарында Премьер-Министрдің орынбасары Дариға Назарбаева төрағалық ететін мемлекеттік органдардың қызметтерін бәсекелестік ортаға және өзін өзі реттейтін ұйымдарға беру мәселелері бойынша ұсыныстар әзірлеу үшін комиссия құрылған. Ағымдағы жылдың 20 сәуірдегі комиссияның хаттамалық тапсырмасына сәйкес Ұлттық экономика министрлігі Парламент Мәжілісі депутаттары, Ұлттық кәсіпкерлер палатасы және Қазақстанның Азаматтық альянсы өкілдерімен бірлесіп әзірлеген базалық әдістер мақұлданды.
Павлодарда «100 нақтықадам»Ұлтжоспарытүсіндірілді
Бүгін Павлодарда облыстық ауыл шаруашылығы басқармасы мекемесінде өткен жиында Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың «100 нақты қадам» Ұлт жоспарының 48-і қадамы түсіндірілді, деп хабарлайды pavlodarnews.kz.
"Қазақ құрылыс және сәулет ғылыми-зерттеу жобалау институты" АҚ құрылыстағы баға қалыптастыру орталығының директоры Бауыржан Жанұзақовтың айтуынша, бүгінгі таңда Павлодар облысы бойынша бой көтеретін нысанның құрылыстың сметалық құны 50 мың теңгеден басталады.
- Бағдарламаның 48-і қадамы бойынша жасалатын негізгі жұмыс - құрылыстағы бағаны нарық заңына қарай әр тоқсан сайын өзгертіп отыру. Мысалы, 2001 жылы Алматыда белгіленген баға бүкіл республика бойынша тұрақты болатын. Ал, бүгінде еліміздің өңірлерінде тоқсан сайын әртүрлі баға белгіленеді. Құрылыс саласындағы бағаны реттеу мәселелері бойынша үш заңнамалық құжат пен 13 мемлекеттік нормативтік талаптар шықты. Бұл бағытта республика бойынша ауқымды жұмыстар жүргізілуде, - деп атап өтті Б. Жанұзақов.
«100 нақтықадам»болашақүшінжасалғанжоспар
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев елімізді дамытатын бес институттық реформаны жүзеге асырудың 100 нақты қадамын белгілеп берді. Бұл - ұлт болашағы үшін жасалған нақты жоспар, халықтың әл-ауқатын барынша жақсарту, тұрмыс дәрежесін жоғары деңгейге көтеруден туған және де жан-жақты қорытындыланған тұжырымдар.
Бұған дейінгі жеткен жетістіктерімізге сүйене отырып, алға қарай қозғалу мемлекеттілікті дамытудың бір шарты болмақ. Сондықтан, ел дамуының 100 нақты қадамы әрбір саладағы еңбек ұжымдарынан алда атқарылар қыруар шараларға барынша ықтияттылықпен және жауапапкершілікпен қарауды талап етеді.
Елбасы нақты қадамдарды жәй ғана ұсынып қойған жоқ, тәуелсіз еліміздің бұдан былайғы дамуына басқаша көзқараспен қараудың, оны жаңа деңгейге көтеру үшін табандылық танытудың аса қажет екендігін алға тартты. Осы бағытта ұсынылған басты бағыттардың атқарылу жолдарын көрсетіп, мақсатын да дәл айқындап берді.
Бес институттық реформадан туындайтын 100 нақты қадам - бұл стратегиялық үлкен жоспар. 100 нақты қадамның «Индустрияландыру және экономикалық өсім» атты тарауы ел дамуының басты тетігі - экономикаға байланысты ең өзекті мәселелер тізбегін құрайды. Мұндағы 35-тен 84-ке дейінгі қадамдар елімізде экономикалық реформалардың кешенін жүзеге асырудың жағдайын жасайтын негіздерді қамтиды. Атап айтқанда, сол 35-інші қадамда: «Ауылшаруашылығы жерлерін тиімді пайдалану мақсатымен оларды нарықтық айналымға енгізу. Жер кодексіне және басқа да Заң актілеріне өзгерістер енгізу» мәселесі көтерілген. Жеріміз бай, ұшы-қиыры жоқ кең дегенімізбен де, жердің де сұрауы бар екендігін ұмытпауға тиістіміз.
Оның ішінде халықтың дастарханына көл-көсір өнім әкелетін ауылшаруашылығы жерлерін тиімді пайдалану, оларды нарықтық айналымға енгізу - бүгінгі күннің басты мәселесі екендігі даусыз. Бұл мәселеде әлі де шешілмеген түйіндердің бар екендігі рас. Соларды болдырмас үшін Жер кодексіне және басқа да Заң актілеріне өзгерістердің енгізілуі көзделген және бұл халық тарапынан қолдау табуы тиіс.
Осы тараудың 39-ыншы қадамында: «Кеден және салық жүйелерін интеграциялау. Тауар салық салу мақсатында Қазақстан аумағына кірген кезеңнен бастап оны сатқанға дейін бақылауға алынады» делінген. Бұл да экономикалық өсімге игі әсер ететін шара. Кедендік ресімдеулердің оңтайландырылуы, әлемдік тәжірибеге кереғар тариф саясатын жеңілдету шаралары осы салада ауқымды жұмыс жүргізуді білдіреді және олар басталып та кетті. Айталық, кеден ресімдерінен өту кезінде «бір терезе» қағидатын, электронды жүйе енгізу, қажетті құжаттар санын азайту экспорт пен импортпен айналысушыларға үлкен жеңілдік болмақ. Сондай-ақ, кеден және салық жүйелерінің жұмысына бұл қадамның да оң өзгеріс әкелері сөзсіз.
Сондай-ақ, құрылыс, электр энергетикасы, жол-көлік инфрақұрылымы, өндірістік инновациялар енгізу, осы салаларда жаңа нормативтерді енгізу,
оларды қаржыландыру, білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік даму, еңбек қатынастарын ырықтандыру, жаңа Еңбек кодексін әзірлеуге қатысты қадамдардың да көтеріп тұрған жүктері салмақты. Басты міндет - экономикалық даму серпінін қамтамасыз етуден туындайтын бұл іс-шараларды іске асыру экономиканы әртараптандыру есебінен жүргізіледі және мұның бәрі елдің әл-ауқатын көтеру жолындағы шешуші бағыттарды құрайды. Бір сөзбен айтқанда, әлемнің ең дамыған отыз елінің қатарына қосылу үшін елімізде жаңа индустрияландыру мен экономикалық өсімнің қарқыны жоғары деңгейде болуы шарт. «100 нақты қадам» бізді осыған бастайды және де ол баршаның көкірегіне үміт отын ұялататын маңызды құжат.
ҚазақстанныңсотжүйесіГаагадағыСотәкімшілігіжөніндегіхалықаралыққауымдастықтыңқұрамынакірді
16-21 мамыр аралығында Нидерланды Корольдігінде ҚР Жоғарғы сот делегациясының жұмыс сапары өтуде. Бұл туралы ҚР Жоғарғы сотының баспасөз қызметі хабарлады.
Делегация құрамында Жоғарғы соттың судьясы Мадияр Балкен және Жоғарғы соттың жанындағы Соттардың қызметін қамтамасыз ету департаментінің басшысы Ілияс Испанов болды.
16-17 мамырда делегация Халықаралық қылмыстық соттың штаб-пәтерінде (ICC) және Нидерланды Корольдігі Қауіпсіздік және әділет министрлігінің Зерттеу және құжаттау орталығында (WODC) болды. Кездесу барысында қазақстандық тарап көрсетілген ұйымдардың жұмысымен танысты, ынтымақтастықты дамыту және тәжірибе алмасу туралы келісімге келді.
18-20 мамырда делегаттар Гаагадағы Дүниежүзілік сауда орталығында өтіп жатқан IАСА 11-аумақтық конференциясына қатысты. Форумның тақырыбы: «Сот төрелігін басқаруға өңірлік және жаһандық көзқарасты насихаттау». Конференция жұмысы бірқатар тақырыптық сессия бойынша өтті.
Конференцияда судья М. Балкен Қазақстан Республикасындағы сот әкімшілігі жөніндегі жұмысты ұйымдастыруды таныстырыпшықты. Баяндама аясында «100 нақты қадам» Ұлт жоспарының шеңберінде қарастырылған реформаларға ерекше назар аударылды. Атап айтқанда, бұл Сот төрелігі академиясын, Жоғарғы сот жанындағы Халықаралық кеңесті, AIFC Халықаралық арбитраждық орталықты және Астана қаласындағы қаржы сотын құру, инвестициялық даулар бойынша сот ісін жүргізуі қызметінің басталуы.
IАСА-мен келіссөздердің нәтижесінде Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты бұл ұйымның қатысушысына айналды. Қауымдастықтың басқармалар кеңесінің шешімімен судья Мадияр Балкен Орта Азия, Ресей, Түркия және Моңғолия елдері үшін IАСА-ның өңірлік вице-президенті болып сайланды.
IАСА-ның бас кеңсесі Верджинияда (АҚШ) орналасқан. Заңның үстемдігін ұстанған елдерде кәсіби сот әкімшілігін енгізуді IАСА өзінің миссиясы деп санайды. IАСА сот әкімшілігі және басқару бойынша халықаралық конференцияларды, форумдарды, білім беру және тренингтік бағдарламаларды қаржыландыруға, сондай-ақ судьяларға, соттар әкімшілеріне және басқа қызметкерлерге сот жүйесін жетілдіруге ресурс беруге бағытталған.
Қауымдастықтың қызметі сот жүйесін және әкімшілік құрылымдарды басқару, сот жүктемесін реттеу, сот іс жүргізуін оңтайлы басқару практикасын құру, автоматтандырылған сот-ақпараттық жүйелерді енгізу және т.б. сот әкімшілігінің практикалық аспектіне бағытталған.
IАСА-ның әртүрлі құрылымдарына АҚШ, Канада, Австралия, Ұлыбритания, ГФР, Нидерланды, Италия, Швейцария, ҚХР, Аргентина, Моңғолия, Индонезия, Ресей, Әзірбайжан, Қырғызстан өкілдері қатысады.
Конференция шеңберінде ЭКСПО-2017 көрмесін өткізу мәселелері жөніндегі материалдардың тұсаукесері өтті.
Семейде ҮИИДбағдарламасыаясында 4 жобаныіскеасыруаяқталмақ
Өнеркәсіптік кешенді дамыту песпективалары «100 қадам» Ұлт жоспарында айқындалды. Семейде ҮИИД бағдарламасы аясында 4 жобаны іске асыру аяқталмақ.
Еуропалық Қайта Құру және Даму Банкінен 11 млрд теңге инвестиция тартылды.
Биыл ҮИИД бағдарламасының аясында 4,8 млрд теңгеге 4 жобаны іске асыруды аяқтау жоспарланды. Өңірлік кеңес қарауына ЭБЖ бағандарын шығаруды ұйымдастыру, ЖЭО-3 салу бойынша жұмыс жіберілді.
Бүгінде сомасы 11,0 млрд теңгеге 2 басым инвестициялық жоба бойынша Еуропалық Қайта құру және Даму Банкімен шартқа қол қойылды.
2016 жылы мемлекеттік-жеке әріптестік аясында «Kaz Azmeco» ЖШС-мен 1290 орындық 5 балабақша құрылысын салу концессиялық жобасы бойынша шартқа қол қойылды, деп хабарлады қала әкімдігінен.
Қазақстан болашағынанзорүміткүттіретінел - ХВҚбасшысыКристинЛагард
Халықаралық валюта қорының өкімші-директоры Кристин Лагард өз жұмысын мамырдың 25-і күні бастайтын Астана экономикалық форумына қатысады. Мәртебелі мейман Қазақстанға ұшып келгенге дейін біздің агенттікке эксклюзивті сұхбат беруге өз келісімін берген болатын.
- Сәлеметсіз бе, Лагард ханым! Қазақстанға қош келдіңіз. Бұл сіздің Қазақстанға және Орталық Азияға алғашқы сапарыңыз. Сапарыңыздың мақсаты қандай және Қазақстанның ресми тұлғаларымен кездесуден не күтесіз?
- Шындығында да, бұл менің Қазақстанға және бұл өңірге алғашқы сапарым. Бұл уақыт - Орталық Азия мен Қазақстан үшін Тәуелсіздіктерінің 25 жылдық кезеңі. Дегенмен, қазір өте күрделі кезең болып тұр. Мұнай мен өзге де биржалық тауарлардың бағасы, Ресей мен Қытай сынды негізгі серіктестердің экономика өсімінің қарқыны күрт құлдырап, жаһандық қаржылық ахуал да барынша қатаңдана түсті.
Бұл өзгерістер ұзақмерзімді болуы ықтимал. Сондықтан Қазақстанның ресми органдарымен бірлесе ұйымдастыратын біздің дөңгелек үстеліміз барысындағы өңірлік талқылаулар нағыз дер уақытында қолға алынған шара десек те болады. Біз экономикалық қиындықтарды қалай еңсеру, Қазақстан мен Орталық Азия өңірін өсім мен гүлденудің дұрыс жолына қалай алып шығу керектігін талқылаймыз. Ол үшін ұлттық саясат шаралары, сонымен бірге өңірлік ынтымақтастық талап етіледі.
- Сіздің көзқарасыңызша, Қазақстан экономикасының келешегі қандай?
- Қазақстан өз Тәуелсіздігін алған уақыттан бері көптеген табысқа қол жеткізді. Әсіресе, соңғы 15 жылда биржалық тауар бағасының жоғары болуы мен өндіріс өсімінің артуына байланысты халықтың әл-ауқаты мен өмір сүру деңгейі айтарлықтай еселене түсті. Қазақстан осы уақыттың аралығында табыстың бір бөлігін ұлттық қорға жинақтау арқылы өте ақылды шешім қабылдай алды. Ол 2008-2009 жылдардағы әлемдік қаржы дағдарысы салдарын табысты еңсеруге өз септігін тигізген еді.
Ендігі қиындықтар мүлдем басқа сипатта болып отыр. Басқа да мұнай экспорттаушыларға сияқты Қазақстанға да қара алтын бағасының құлдырауы айтарлықтай әсерін тигізді. Ағымдағы жылы ел экономикасының өсімі 0,1 пайыз көлемінде ғана болжанып отыр. Бұл соңғы 15 жыл бойы жылына орташа есеппен 7,5 пайыз болған өсім қарқынан әлдеқайда төмен. Біз соңғы бірнеше жылдың ішінде өсім қарқыны қайтадан көтерілетіндігін күтіп те отырған жоқпыз. Яғни, бұл шын мәнінде айтарлықтай өзгерістер десек те болады.
Ең маңыздысы ресми органдар теңгенің еркін бағамын енгізіп, ақша-несие негізі мен бағамдық саясатты нығайта алды. Біздің пайымымызша, мұның барлығы да ойға қонымды болды. Біз салық-бюджет саясаты негіздерін де оның ашықтығы мен тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін жақсарта түсуге қол жеткізу қажет деп санаймыз. Осы ретте мемлекеттік бюджеттің, жергілікті басқарушы органдардың бюджеттерінің, сонымен бірге «бюджеттен тыс» қорлардың есепшоттарын бір формаға шоғырландыруды ұсынамыз. Бұл ресми органдардың саясаты мен операциялары мақсаттарын нақты көрсетуге септігін тигізеді.
Егер, мұнай бағасы шамамен осы деңгейде қалатын болса, онда Үкіметтен кейбір бюджеттік ресурстарды қайта бөлу талап етілуі мүмкін. Әлеуметтік шығыстарға бағытталатын ресурстарды арттыру, экономика өсіміне көмектесу және жұмыс орындарын құруға мүмкіндік жасау мақсатында күрделі шығыстарды ұлғайту, жалпы сальдоға бақылауды сақтап қалу үшін бірқатар бюджеттік бапты қысқарту қажет.
Сонымен қатар біз Қазақстанға мұнайды ұлттық кірістің негізгі көзі ретіндегі бағытынан тайып, экономиканы әртараптандыру жолдарын іздеуге кеңес береміз. Қазақстан Еуропа мен Азия арасындағы «көпір» ретінде зор қызығушылық туындататындығын жақсы білеміз. Осы қызығушылықтың, соның арқасында елге келетін қаржылық ресурстардың нәтижесінде мемлекет үшін зор мүмкіншіліктер туындайды. Бұл ресустарды экономика өсімі мен жұмыс орындарының құрылуына дұрыс бағыттау қажет.
- Өзіңіз де білетіндей, таяуда теңге бағамы төмендеді. ХВҚ-ның ұлттық валютаның қазіргі құнына және айырбас бағамының икемділігіне қатысты пікірі қандай?
- Теңге бағамының төмендеуі экспорттаушыларға, сонымен қатар импортпен бәсекелес тауарлар мен қызметтер өндірушілерге жаңа мүмкіншіліктер жасап отыр. Қазақстандық кәсіпкерлер мұндай мүмкіншіліктерді пайдалана алатындай іскерлік ортаның болу қажеттігі сөзсіз. Бірақ, біз девальвация шығынымен де қатар жүретіндігін қаперден шығармауға тиіспіз. Инфляция көтерілді және доллармен қарыз алған компаниялар мен адамдар және займдар берген банктер қиын жағдайға душар болды. Сондықтан да біз Орталық банк ақша-несие саясаты тетіктерін пайдалана отырып, инфляцияны одан ары төмендетуі, өзінің ақша операцияларын нақты жариялауы және банктерге мониторигті күшейтуі қажет деп санаймыз.
- Өңірдегі елдер сияқты Қазақстанның да көрші Қытай мен Ресейдің экономикасындағы ахуалға тәуелді екендігі құпия емес. Осы ретте ХВҚ-ның бұл елдерге болжамы қандай? Қазақстан, жалпы өңір бұл елдерден туындайтын теріс салдармен қалай күресе алады?
- 2015 жылы Ресей экономикасы теріс өсім қарқынына ие болды және оның қалпына келуі мұнай бағасының одан ары құлдырауына байланысты 2016 жылдың соңғы айларына шегеріліп отыр. Дегенмен, Ресейде жүргізілген шаралар бұл күйзелістің салдарын біршама әлсіретті. Яғни, бұл ел айырбас бағамын еркіндікке жіберіп, банк жүйесі капиталын толықтырған болатын.
Сауда-саттықта барынша маңызды серіктес саналатын Қытай үшін біз ағымдағы жылы экономика өсімі 6,5 пайыз, ал келесі жылы 6,2 пайыз деңгейінде болады деп болжаудамыз. Қытай шын мәнінде өз экономикасын қайта теңгерімдеуде қиын кезеңді бастан кешіруде. Бірақ, саяси шаралар мен құрылымдық реформаларды дұрыс түйіндестіре алса, ел бұл кезеңді табысты еңсере алады.
Теріс салдар туындауына байланысты Қазақстан қандай шаралар қабылдау керек? Біріншіден, жоғарыда атап өткенімдей, ақша-несие және бағам саясатына байланысты икемділікті сақтап қалу маңызды. Бұл келешектегі қажеттілікті қанағаттандыру үшін қорды сақтауға, яғни, валюталық қордың жоғалуын тоқтатуға көмек береді. Валюта бағамын түзету бағаның жоғарлауына түрткі болды. Сондықтан ақша-несие саясатында инфляциялық қысымға қарсы тұруға баса мән берген жөн.
Екіншіден, салық-бюджет саясаты шараларына қатысты бірқатар қосымша мақсатты бағыттар мен уақытша шығыстар экономика белсенділігін қолдауға мүмкіндік бере алады. Толықтай алғанда, болашақ ұрпақ үшін дәнекер қор ретінде қаржы жинауды, сонымен қатар мемлекет қарызын экономикалық қолайлы деңгейде ұстап тұруды жалғастыру маңызды?
- Ағымдағы жылы Қазақстан Тәуелсіздігінің 25 жылдық мерейтойын атап өтеді. Сіздің біздің еліміз, елордамыз Астана, Президентіміз Нұрсұлтан Назарбаев жайындағы жеке пікіріңіз қандай?
- Соңғы ширек ғасырда елдеріңіз және көршілеріңіз алға қарай ауқымды жолды еңсерді және көптеген жетістіктерімен мақтана алады. Қазақстан - бұл болашағынан зор үміт күттіретін ел. Ол мұнай мен басқа да биржалық тауарлардың ірі экспорттаушысы болып саналады және Еуропа мен Қытайдың арасындағы маңызды стратегиялық орынға ие. Сонымен қатар сіздер шын мәнде әдемі де бірегей жаңа елордаларыңыз Астананы салдыңыздар, бұл өте зор жетістік десек артық емес.
Мен жоғарыда әртараптандыру мен өзге де реформалардың маңыздылығын ескертіп өткен едім. Президент Н.Назарбаев Қазақстан үшін «Қазақстан-2050» бағдарламасы мен «100 нақты қадам» ұлт жоспарын қоса алғанда тамаша жоспар белгіледі. Бұл бағдарламаларда белгіленген жоспарлар дұрыс бағытқа жол сілтейді және біз оны Қазақстанмен өтетін тұрақты консультацияларымыз барысында талқылауымызды асыға әрі қызыға күтіп жүрміз.
- Таяуда Time журналы Сізді әлемнің ең ықпалды адамдарының тізіміне қосты. Сіздің реакцияңыз қалай болды? Жалпы, жеке табысыңыздың сыры неде?
- Өзге де танымал тұлғалармен бірге ең ықпалды адамдардың қатарында болу зор құрмет. Үкіметтердің лауазымды қызметкерлеріне азаматтардың өмірін жақсарту үшін саясаттың оңтайлы шаралары туралы ұсыныс бере отырып, өзімнің күнделікті жұмыстарым арқылы ықпал етіп қана қоймай, сонымен бірге бізге мүше мемлекеттерге сапарлап, түрлі адамдармен сұхбат құру мүмкіндігіне ие болғаныма қуаныштымын. Мен үшін жас буынмен өз тәжірибеммен бөлісу мүмкіндігі болғандығы барынша маңызды. Олар маған да зор ықпал етеді.
- Сұхбатыңызға рахмет!
Қазақстан тек органикалықтазаөнімэкспорттайтынелретіндеимиджінқалыптастырсаигі
Халықаралық зерттеулерге сүйенсек, соңғы кезеңдерде Жер халқының саны жыл сайын 60-80 миллион адамға ұлғайып келеді. Мәселен, 1920 жылы Жер шарындағы халық саны шамамен 1,3 миллиард адам болса, БҰҰ сарапшылары 2011 жылдың қараша айында 7 миллиардыншы Жер тұрғынының дүниеге келгенін жария еткен болатын. Болжам бойынша 2050 жылы Жер тұрғындарының саны 8-10 миллиард шамасында болуы мүмкін. Әрине, халық санының өсімі кез-келген мемлекеттің экономикалық ахуалына оң септігін тигізетіні белгілі. Дегенмен, мәселенің екінші жағы - әлемге ортақ проблема - жаһандық азық-түлік қауіпсіздігі төніп келеді. Осы тұрғыдан алғанда, алдағы уақытта халық үшін әсіресе сапалы, қауіпсіз азық-түлікке деген сұраныс арта түсетіні белгілі. Ендеше, осы іске аграрлық әлеуеті зор Қазақстанның да белсене араласатын кезі келді.
Халықта «Ауру - астан» деген сөз бар. Соңғы жылдары сапалы әрі қауіпсіз азық-түлікпен қамтамасыз ету аясында осы даналықтың өзектілігі де барған сайын арта түскен тәрізді. Дүкен сөрелерінде қоспаларсыз, бояусыз, ГМО-сыз, синтетикалық агрохимикаттармен уланбаған, гормондар қосылмаған таза органикалық өнімнің ығысуы да байқалады. Олардың орнын баға жағынан бәсекесі басым, алайда сапасы күмән тудыратын өнімдер басуда. Осының өзі бір жағынан халықтың азық-түлікке деген сұранысы шапшаң өсіп отырғанын білдірсе, екінші жағынан сапалы өнімнің жетіспеушілігін аңғартады емес пе?
Айта кетерлігі, Халықаралық экологиялық ауыл шаруашылық қозғалысы федерациясының мәліметіне қарағанда, қазіргі таңда әлемнің 172 елі органикалық ауыл шаруашылық өнімін өндіріп келеді. 82 мемлекетте органикалық өнімдер туралы арнайы заң қабылданған. Әлемнің 11 мемлекетінде ауыл шаруашылығы жер көлемінің 10 пайыздан астамы органикалық жерлерге жатады. Органикалық ауыл шаруашылығы тауарын өндіру нарығында АҚШ жетекші мемлекет саналса, одан кейінгі орындарда Германия мен Франция тұр.
Ал 2013 жылы Қытай осы нарыққа қатысты ресми мәліметтерін алғаш рет жариялап, үздік төрттікке енген еді. Осының өзі нарықтың ауқымдана бастағанын аңғартса керек. Сонымен қатар, сарапшылар органикалық азық-түлік өнімдер нарығына сұраныс жыл сайын орта есеппен 15,5 пайызға өсіп отыратынын алға тартады. Ал 2020 жылға қарай органикалық өнімдердің жаһандық нарығы 212 млрд. долларға дейін жетеді деген де болжам баршылық. Қазірдің өзінде сарапшылар бүкіл әлемде экологиялық таза өнімге сұраныс жыл сайын орта есеппен 20-30 пайызға артып отырғанын алға тартады. Ал органикалық өнімді көп пайдаланатын мемлекеттер қатарында Еуропалық Одақ пен АҚШ, Канада секілді елдер тұр. Дегенмен, соңғы жылдары тұтыну бағытында Оңтүстік Американың біраз елдері, Африка елдерінде, Қытай, Үндістан мен Индонезияда белсенділік артып келеді. дамып отыр.
Ал мұндай жағдай ауыл шаруашылығының әлеуеті зор, аграрлық секторында органикалық өнім келешегі үлкен үміт күттіретін Қазақстанның өз мүмкіндіктерін пайдаланбауы еш қисынға сыймайтыны анық. Әрине, бұл бағытта мемлекеттік ұстанымға да соңғы кездері жан біте бастады. Мәселен, Елбасының бес институционалдық реформасы аясындағы «100 нақты қадам» Ұлт жоспарында ауыл шаруашылығы өніміне өсіп отырған жаһандық сұраныс жағдайында экологиялылыққа баса назар аудара отырып, ұлттық бәсекеге қабілетті брендтер құру жүктелген болатын. Былтыр осы тапсырманы орындау мақсатында арнайы «Органикалық өнім өндіру туралы» заң қабылданды.
Жалпы жаңа заңның мақсаты органикалық өнім өндіруді дамыту үшін жағдай жасау, табиғат ресурстарды сақтау, топырақты, суды, ауаны қоса алғанда табиғи ресурстарды басқарудың, биоәралуандылықты қолдаудың орнықты жүйелерін пайдалану болып табылады. Бұдан бөлек, тамақ өнімдерінің сапасын арттырып, экологиялық өнімге баса мән бере отырып, бәсекеге қабілетті ұлттық бренд жасауға қолдау көрсету қарастырылады. Осы арқылы басқа да дамушы елдерге қазақстандық азық-түлік өнімдерінің экспортын ұлғайту шаралары қамтылу көзделген болатын.
Айта кетерлігі, бүгінгі таңда Қазақстанда органикалық егін шаруашылығы үшін 300 мың гектар жер пайдаланылып келеді екен. Қазақстандағы органикалық өнімдер өндіру әлеуеті өте зор екеніне қарамастан, елімізде жеке компанияларды органикалық өнім өндіру бойынша сертификаттайтын мемлекеттік жүйе қалыптаспай, кедергілер де басым болатын. Сонымен қатар, органикалық өнім өндіру саласын заңнамалық реттеудің болмауы бұғанға дейін осы нарықтың дамуына тұсау салып келген еді. Ендігі күні кедергілердің бәрі кертілді. Арнайы заң органикалық өнім өндірушілер тап болатын олқылықтарды жойып қана қоймай, халықтың денсаулығын және қоршаған ортаны қорғаудың маңыздылығы ескеріле отырып, органикалық өнім өндіруге талаптар қойылады. Жабайы өсімдіктерді өңдеудің химиялық әдістерін болғызбау жағдайлары да қарастырылады.
Органикалық өнімді дамыту әлеуеті тұрғысынан алғанда Қазақстанның ата-бабадан жалғасып келе жатқан дәстүрлі ауыл шаруашылығы мен географиялық оңтайлы орналасу мәселесіне де назар аударған ләзім. Шындығында, Қазақстан тағам өнімдеріне сұраныс үнемі артып отыратын Қытай, Ресей, Орта және Таяу Шығыс пен Еуропа сияқты негізгі нарықтардың ортасында орналасқан. Бұл ауқымды ауыл шаруашылығы жерлерін иемденіп отырған мемлекет үшін үлкен мүмкіндік. Соның ішінде кейінгі жылдары сарапшылар әсіресе Қытай бағытына Қазақстаннан сапалы органикалық ауыл шаруашылығы өнімін импорттауға ерекше көңіл бөліп отырғанын аңғару да қиын емес. Мәселен, ҚР Ауыл шаруашылығы экс-министрі Асылжан Мамытбеков өткізу нарықтарын дамыту жөніндегі басым міндет - органикалық өнімдерді Қытай нарығына экспорттау екенін айтқан болатын.
«Қытайда былтырғы жылы елдегі бас партияның съезінде халықты экологиялық таза, органикалық өніммен қамтамасыз ету туралы бастама көтерді. Партияның шешімі - аса маңызды міндет саналатындықтан, қазір Қытай осы бағытта Қазақстанның нарығынан өте үлкен көлемде өнімдерді жақсы бағамен сатып алуға дайын. Соның бір дәлелі - жақында ғана алғаш рет 60 вагон өсімдік майы Қазақстанның Қытайдың орталығында орналасқан Синьянь қаласына жөнелтілді. Бұнымен шектелмейді, Қытай алдағы уақытта осы бағыттағы келісімшарттарға қол қоюға мүдделілік танытып отыр», - деді А. Мамытбеков. Осыған орай, бұрынғы министр Қазақстан үшін сапалы органикалық ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттауда ешқандай қиындықтар тумайтынына зор сенім білдірген еді. «Қазақстанда органикалық өнім өндіру үшін қолайлы жағдай қалыптасқан. 2015 жылдың соңында біз «Органикалық өнім өндіру туралы» заң қабылдадық. Заң бізге халықты жоғары сапалы өніммен, ал өндірушілерді әділ бағамен қамтамасыз етуге септігін тигізетін органикалық өндірісті қолдау және реттеу жүйесін құруға мүмкіндік береді», - дейді ол.
Органикалық өнімдердің қытайлық бағытын арттырудың әлеуеті туралы ҚР Сыртқы сауда палатасы басқармасы төрағасының орынбасары Айтуған Омаров та жағымды пікір білдіреді. Оның айтуынша, жаһандағы халық санының үздіксіз өсуі мен әлемдегі тұтыну көлемінің артуы жағдайында Қазақстан үшін органикалық өнім саласын «екінші мұнай» деңгейіне айналдырға толық мүмкіндік бар. «Мен бизнесте жүрген әріптестеріме осы жайында ойлануға кеңес беремін. Себебі Үндістан мен Қытай халқы шапшаң өсуде. Қытай «бір отбасы бір бала» саясатынан бас тартып қана қойған жоқ, салауатты ұрпақты дамытуға да назар аударды. Оған басты мысал - Қытайдың органикалық өнім тұтынуды қолдау саясаты», - дейді Айтуған Омаров. Оның атап өтуінше, өткен жылы Қазақстаннан Қытайға жеткізілген азық-түлік тауарлары экспортының көлемі 106 млн. доллардан асқан. Ал Қытайдың шетелдерден экспорттайтын жыл сайынғы азық-түлік өнімдерінің көлемі 104 млрд. долларға жетіп отыр. Яғни, Қытай импортындағы Қазақстан экспортының үлесі небәрі 0,1 пайызды ғана құраған. Мұнан бөлек, Азия мен Таяу Шығыстың тұтыну нарығы бар. Демек, бүкіл әлемге органикалық өнімді экспортқа шығаруда қазақстандық агробизнестің мүмкіндігі өте зор деген сөз. Сондықтан да, Сыртқы сауда палатасының өкілі А.Омаров қазақстандық кәсіпкерлер тарихи тұрғыда сауда-саттық қарым-қатынасы жолға қойылған көрші елдердің нарығына назар аударуы керектігін, қазақстандық компаниялар шығаратын сапалы, таза өнімдерінің бәсекеге қабілеттігін артыруға әбден болатынын алға тартады.
Бәсекелестік демекші, Қазақстанда өндірілген органикалық өнім сапасына келсек, сарапшылар бұл бағыттағы отандық өнімді кез-келген Еуропаның брендімен теңестіруге болатынын да айтады. Мәселен, «Жасыл экономика үшін және G-GLOBAL-ды дамыту» коалициясы басқармасының төрайымы Салтанат Рахымбекованың сөзіне қарағанда, осыдан біраз бұрын Астанадан 40 шақырым жерде орналасқан көкөніс өсіретін фитодиодты жылыжай мен күн биовегитаридің мүмкіндіктері зерттелген. Халықтық «жасыл» технологиялар академиясы жанынан құрылған сынақ алаңында органикалық өнім өсіру үшін құрамында химиялық заттар мен нитраттары жоқ және табиғи жолмен өңделген көң пайдаланылған. «Бұл шағын жылыжайдан бизнес жасау туралы ойламаған едік. Алайда, бұндай қадам жасауға біздің серіктесіміз, шетелдік ірі сауда желісі ұсыныс жасады. Олардың мәліметіне қарағанда, сатып алынатын кейбір өнімдер қымбат, бұл өз кезегінде тұтынушыларға да ауыртпалық түсіреді. Ал шетелдік сауда желісі Қазақстаннан өндірілетін көкөністер мен өзге де өнімдерді тұтынушыға қолайлы бағамен сатуға мән бермек», - деді С. Рахымбекова. Оның сөзіне қарағанда, аталған сауда желісімен экологиялық таза органикалық өнім дайындау туралы келісім жасалып, әлгі компания сонымен қатар серіктестер өнімінің сапасы бойынша зертханалық нақтылау шараларын да өз мойнына алып отыр. «Біздің өнім барлық талаптарға сай болады. Тіпті, зертханалық зерттеу нәтижелері сапа жағынан жоғары қорытынды көрсетіп отыр. Қазақстандық өнім мен Франциядан жеткізілетін өнімдердің сапасын тексеріп, қазақстандық өнімнің құрамы кейбір дәрумендерге бай екендігі анықталды», - деді Салтанат Рахымбекова.
Дегенмен, сарапшы органикалық өнімді ынталандыру үшін әлі де бірқатар шаралар атқарылу қажеттігін алға тартады. Мәселен, оның айтуынша, Қазақстанда органикалық өнімді растайтын арнайы зертханасы жоқ. Соның салдарынан Қазақстанда органикалық өнім өндіретін шаруашылықтар зертханалық нақтылауды Германияға, Түркияға өнім сынамаларын жіберу арқылы алып келеді. Бұл зертханалар астық сапасымен қатар, топырақ тазалығын және басқа да көрсеткіштерді тексереді. «Әлемдегі ірі астық экспорттаушы мемлекет ретінде Қазақстан органикалық өнім бойынша зертханалық тексерулерді өз ішінде жүзеге асыратын болуы керек», - дейді ол.
Түйіндей айтсақ, Қазақстанның жайлауы мен жайылымы мал шаруашылығын, дархан даласы егін шаруашылығын дамытуға да аса қолайлы. Бұл үшін жерден көп өнім алудың соңына түсіп, оны улаудың да, химиялық қоспалармен бүлдірудің да еш қажеті жоқ. Қоспасыз таза өнім - Қазақстанның басты ерекшелігі. Ең ақыр аяғы Қазақстан өзінің әлемдік аренадағы органикалық, экологиялық таза тағам өндіретін ел ретінде имиджін құру керек. Қазірдің өзінде бұған мол мүмкіндік бар. Өйткені, Ресейде, Араб Әмірліктерінде және Қытайда Қазақстан экоөнімдерімен танымал бола бастады. Бұл іс ары қарай жалғасын тапса, оған мемлекеттік деңгейде мән берілсе игі. Сонымен қатар, экологиялық таза, қоспасыз органикалық өнімді ішкі нарықта да қолдап, халық саулығы үшін де, экономика үшін де өз нарығымызды осындай өніммен толтырып алсақ. Бұл ретте елімізде азық-түліктің 70 пайызы импорттан екенін де естен шығармағанымыз ләзім ғой.
ҰЭМ «Өзін-өзіреттеу»заңынормаларынтүсіндірді
Ағымдағы жылдың 15 мамырынан бастап күшіне енген «Өзін-өзі реттеу» заңының нормаларын ҚР Ұлттық экономика министрлігі Кәсіпкерлікті дамыту департаментінің директоры Ғалия Жолдыбаева түсіндіріп берді.
Ол өз сөзінде мемлекеттік қызметтерді өзін-өзі реттеу ұйымдарына тапсыру арқылы азматтардың шешім қабылдау процесіне қатысу мүмкіндігін кеңейтуді көздейтін «100 нақты қадам» ұлт жоспарының 97-қадамын іске асыру мақсатында «Өзін-өзі реттеу туралы» Заң қабылданғанын атап өтті.
«Заңмен кәсіпкерлік және кәсіби қызметті реттеудің жаңа институтының енгізіліп жатқанын атап өткен маңызды. Заң кәсіпкерлер мен кәсіпқойларға саланы реттеуге тікелей қатысу арқылы нарықта ойын ережелері мен талаптарын өз бетінше айқындауға мүмкіндік береді», - деді ол.
Оның сөзіне қарағанда, заңмен ерікті және міндетті мүшелікке негізделген өзін-өзі реттеудің екі түрі анықталған. Ерікті өзін-өзі реттеу мемлекеттік реттеумен бірге әрекет етіп, өзін-өзі реттеу субъектілеріне және олардың қызметіне заңнамамен белгіленген талаптардан жоғары тәртіп орнатады. Ал міндетті өзін-өзі реттеу салалық заңдармен енгізіледі және мемлекеттік қызметтерді іске асырумен немесе мемлекеттік органдармен орындалатын белгілі бір қызметтерді бөлу қажеттілігімен байланысты.
«Бұл ретте қызметтерді тапсыру нарықтың оған дайын болуына байланысты. Осы мақсатта міндетті өзін-өзі реттеуді енгізу қажеттігін қамтамасыз ету үшін мемлекеттік органдармен міндетті түрде реттеушілік ықпалға талдау жүргізу ескеріледі», - деді Ғ.Жолдыбаева.
Берлинде қазақстандықстуденттердіңфорумыөтті
Берлинде Германияда оқып жатқан қазақстандық студенттердің VI форумы өтті. Мюнхен мен Франкфуртан келген делегаттар «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында Қазақстанның даму перспективасын талқылады.
Студенттер сондай-ақ, «100 нақты қадам» Ұлт жоспарының да маңыздылығына тоқталды. Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың 5 институтционалдық реформасын дамыту, жол картасы және Қазақстанның әлемнің 30 дамыған елінің қатарына енуі туралы ойларын да ортаға салды, деп хабарлайды 24.kz. Депутат Карин Штренцтің пікірінше, Қазақстанның кең көлемді жоспарын жүзеге асыруға «Болашақ» бағдарламасы арқылы шетелде білім алып жатқан студенттер де атсалысуда. Президенттің жобасы арқылы 1993 жылдан бері Германияда 300 қазақстандық білім алып қайтқан.
«Қазақстандық студенттер Германияның көптеген университетінде білім алып жатыр. Жастар екі ел арасындағы қарым-қатынасты бекемдей түсті. Осындай білім беру бағдарламасының барына біз өте қуаныштымыз. Ол қазақстандық жастарға еуропалық біліммен сусындап, жинақтаған тәжірибе мен білімдерін отандарында қолдануға мүмкіндік береді», - дейді Бундестаг депутаты Карин Штренц.
Алматыда жеке сот орындаушылары институтын жетілдіру мәселелеріталқыланды
Бүгін Алматыда ҚР Парламенті Мәжілісінің Заңнама және сот-құқықтық реформа комитеті ұйымдастырған Дөңгелек үстелде жеке сот орындаушылары институтын жетілдіру мәселесі талқыланды.
Бұл көшпелі отырысқа ҚР Әділет министрінің орынбасары Жанат Ешмағамбетв, ҚР Әділет министрлігінің Сот актілерін орындау департаментінің директоры Саида Сағдат, Жеке сот орындаушыларының республикалық палатасының төрағасы Сергей Ли, сондай-ақ, прокуратура, сот және ішкі істер органдарының өкілдері, Алматы қалалық әділет басқармасының және жергілікті жердегі жеке сот орындаушылары мен әділет департаменттерінің жетекшілері - барлығы 200-ге тарта адам қатысты.
Дөңгелек үстелдің басты тақырыбы: «Ұлт жоспары - «100 нақты қадамның» 27-ші қадамы шеңберінде жеке сот атқарушылық институты және оны дамыту» деп аталды.
«Мемлекеттік сот орындаушылық институты өзінің көрсететін қызметтерін біртіндеп жеке сот орындаушыларының құзыретіне тапсырып жатыр. Біз осы бағытта қазір жұмыс істеп жатырмыз. Бүгінгі таңда сот және мемлекеттік органдардың айыппұлдарға қатысты қабылданған шешімдерінің 57 пайызы жеке сот орындаушылардың күшімен орындалуда. Ал жеке тұлғаларға қатысты қаржы-қаражаттардың қайтарылуын қарайтын болсақ, бұл жұмыстардың 54 пайызын бүгінде жеке сот орындаушылары орындап жатыр. Біздің мақсатымыз - алдағы 3-4 жыл ішінде жеке сот орындаушылары институтын аяғынан нық тұрғызу», - деді өз сөзінде Мәжілісінің Заңнама және сот-құқықтық реформа комитетінің төрағасы, «Нұр Отан» партиясы жанындағы Құқықтық кеңес жетекшісі Нұрлан Әбдіров.
Айта кетелік, «ҚР Парламенті Мәжілісінің Заңнама және сот-құқықтық реформа комитетінің мүшелері Ұлт жоспары - «100 нақты қадамның» 27-ші қадамының қаншалықты орындалып жатқаны жөнінде әр түрлі өңірлерге барып, тиісті мониторинг жүргізіп жатыр. Таяу күні депутаттар Оңтүстік Қазақстан облысында болды. Ал бүгін Алматыға келіп, жергілікті мемлекеттік және жеке сот орындаушыларымен кездесті. Онда осы саладағы басты мәселелер: әкімшілік айыппұлдар, алимент төлемеу, банк пен жеке тұлғалар арасындағы қарым-қатынастар, көптеген сот шешімдерінің орындалмай жатқандағы туралы мәселелер талқыланды.