Алматыда ескі тұрғын үйден кім қалай ақша табуға тырысып жүр
АЛМАТЫ. KAZINFORM – Алматының жер қатынастары басқармасы 2 000 орындық мектеп салу жобасына қатысты алынатын пәтерлер мен жер учаскелерінің құнын төмендету туралы БАҚ-та тараған ақпаратты жоққа шығарды.
Таугүл шағын ауданындағы Сүлейменов – Талдықорған көшелерінің қиылысында орналасқан мектеп 360 оқушыға есептелген, бірақ мұнда іс жүзінде 494 бала білім алып жатыр. Қазір Таугүл шағын ауданында 560 оқушы орны жетіспейді. «Асыл Тас» тұрғын үй кешенінің құрылысын жүргізу, тозығы жеткен тұрғын үйлерді жаңарту бағдарламасы бойынша пайда болатын жаңа құрылыстарды есепке алғанда мұнда алдын ала жасалған болжам бойынша 2000 оқушы орны жетіспейді.
Осыған байланысты әкімдік №72 мектептің қуатын арттыру жобасына бастамашылық жасап, оның аумағын кеңейтуді көздейді. 1950 және 2000 жылдары салынған барак үлгісіндегі 15 үй орналасқан учаскелер алып қоюға жатады. Олардың барлығының 49 иесі бар.
«Бағалаус эксперт» ЖШС бағалау компаниясы 40 меншік иесінің жылжымайтын мүлкіне тексеру жүргізді. Оған сәйкес, жер учаскесінің нарықтық құны 1 сотық жерге 9 927 139 теңгені, тұрғын үй құрылысы жылына және қабырға материалына байланысты 1 шаршы метрге 96 мың мен 120 мың теңге аралығында.
Атап өтерлік жайт, бағалау компаниясы осы аудандағы учаскенің нарықтық құнын, үйдің қай жылы салынғанын, оның жай-күйін және құрылыста қолданылатын материалдардың сапасын ескере отырып, сатып алудың есептік құнының әдістемесін қолданатын болады.
Бағалау нарықтық бағаларды ескере отырып, нарықтық бағалардан аспай немесе төмендемей жүргізіледі. Бұл ретте, сатып алу құнын бағаны асыра бағалайтын коммерциялық объектілерді салушылар ұсынатын құнмен келісуге болмайды, өйткені олар кететін шығындарды салынған үйлердің бағасына қосады.
Жылжымайтын мүліктің нарықтық құнын есептеу әдістемесі ҚР Азаматтық кодексіне және ҚР Қаржы министрлігі бекіткен «Жылжымайтын мүліктің құнын бағалау» стандартына сәйкес айқындалады. Жылжымайтын мүлікті бағалау кезінде бағаланатын объектімен салыстырылатын ұқсас объектілер нарығындағы соңғы сатылымдар мен баға ұсыныстарына талдау жасалады.
Осылайша, бағалау жер учаскесінің құнынан, үйдің, шаруашылықтың құнынан және учаскедегі ғимараттар мен жасыл желектерден қалыптасады. Мұндай бағалау бағаланатын жылжымайтын мүліктің дұрыс нарықтық құнын анықтауға мүмкіндік береді. Мемлекет әлеуметтік объектілерді салу үшін сатып алатын барлық жер учаскелері қолданыстағы заңнама мен стандарттар негізінде бағаланады. Бағалауды тәуелсіз бағалаушылар жүргізетінін ескеру маңызды.
Нарықты зерттеу, оның ішінде «Крыша» ақпараттық порталында берілген ауданда қойылған объектілерді сату туралы хабарландырулар бойынша жүргізіледі. Бірақ, портал әрдайым нақты құнын көрсете бермейді, өйткені меншік иелері әдетте жарнамада одан әрі сауда-саттық үшін артық құнды көрсетеді. Порталды қолдана отырып, бағаны манипуляциялау фактілері кездеседі. Мысалы, меншік иелері коммерциялық және мемлекеттік жобалар үшін жер учаскелерін сатып алу туралы біліп, мүлікті жоғары бағамен сату туралы хабарландырулар орналастыра бастайды. Осылайша, жоқ баға нарығын жасанды түрде қолдан жасайды.
Жер қатынастары басқармасы қолданыстағы заңнама нормаларын қатаң қолдануды және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген азаматтарымыздың барлық құқықтарының сақталуын, сондай-ақ бюджет қаражатының мақсатқа сай жұмсалуын қамтамасыз етеді.
Ұсынылған құнмен келіспеген жағдайда меншік иесі бағалауға сот тәртібімен наразылық білдіруге құқылы.
Ескі тұрғын үйлерде «бизнес» қалай жасалады
«Алматы Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» АҚ деректері бойынша аталған аудан тұрғындарының өтініштерін ұйымдастырушы Ернар Рахымжанов түрлі инстанцияларға бірнеше рет шағымдармен және аталған ауданда реновация жүргізудің баяу қарқынына, сондай-ақ инвестордың, құрылыс салушы – «UAR Group» ЖШС-нің қызметіне шағымданды. «Алматы әкімдігінің күрделі құрылыс кәсіпорны» ЖШС ағымдағы жылдың басында онымен шартты бұзды.
Аталған ауданда ескі үйлерді жаңарту жобасы жүзеге асырылуда. Осы жоба бойынша 2021 жылдың қазан айында бірінші кезектің басталуымен және 2028 жылдың желтоқсанында аяқталуымен құрылыстың 8 кезегі қарастырылған. Басқа ескі үйлермен қатар Е. Рахымжанов пен оның туыстарының пәтерлері құрылыстың 7-ші кезегінде тұр. Кезектің басталуы - 2023 жылдың мамыр айы, аяқталуы – 2026 жыл.
Е. Рахымжанов 2021-2024 жылдары Сүлейменов көшесіндегі реновация бағдарламасы бойынша №4 және №10 үйлерден екі пәтер алды. Сондай-ақ, оның әпкесі мен анасына осы учаскеде екі бөлмелі және үш бөлмелі пәтер тіркелген. Ол шаршы метріне 1,257 млн теңге есебінен әрқайсысы 45 млн теңгеден екі екі бөлмелі пәтер сатуды, ал ауданы 45 шаршы метр үш бөлмелі пәтердің орнына жаңа үйде кемінде 130 шаршы метр үш бөлмелі пәтер алуды көздеп отыр. Әйтпесе, ол барлық төрт пәтерді (бір бөлмелі 24 шаршы метр, екі екі бөлмелі 35,8 және 37,4 шаршы метр, үш бөлмелі 44,1 шаршы метр) 200 миллион теңгеге сатқысы келген.
7-ші кезектегі ескі үйлердің тұрғындарын көшіру барысында 18 меншік иесі, оның ішінде Е. Рахымжанов тұрғындарды көшіру шарттарынан бас тартты. 2024 жылғы 14 шілдедегі жағдай бойынша 64 меншік иесінің 45-і қоныс аударды.
Өткен жылы «Алматы қаласы әкімдігінің күрделі құрылыс кәсіпорны» ЖШС қоныс аудару департаментінің өкілдері Е. Рахымжановқа жоғарыда көрсетілген ескі үйлерден 600 метр қашықтықта орналасқан Жандосов көшесіндегі жаңа пәтерлерді тексеріп, тұрақты немесе уақытша тұру үшін таңдау жасауды ұсынды.
Атап айтқанда, оған 2 қабатта алаңы 84,6 шаршы метр екі бөлмелі пәтер, 10 қабатта алаңы 87,7 шаршы метр екі бөлмелі пәтер көрсетілді. Е. Рахымжанов ұсынылған нұсқалардан және басқа пәтерлерден бас тартты.
Қазір ол өз пәтерлерін қолма-қол ақшаға сату үшін инвесторды анықтауды талап етіп, тіпті 2 есе ұлғайған аумақта да айырбастауға мүлдем келіспей отыр.
Е. Рахымжановтың өзі аталған ескі тұрғын үйде тұрмайды, ал пәтерлерді реновациялау бағдарламасын іске асыру кезінде инвесторларға одан әрі қайта сату үшін сатып алған.
