Павлодарда дәулескер күйші Рүстембек Омаровтың домбырасы сақталып тұр
ПАВЛОДАР. KAZINFORM - Биыл Қазақ КСР-інің халық әртісі, Құрманғазы атындағы қазақ ұлт аспаптар оркестрінің бас домбырашысы, дәулескер күйші, Ертіс – Баян өңірінің тумасы Рүстембек Омаровтың туғанына 105 жыл толды. Өнер иесінің Құрманғазы оркестрінде ұстаған көне домбырасы жергілікті музейде сақталып тұр.
Қазақтың күйшілік өнерінің дамуы ХІХ ғасырда өз шыңына жетіп, Құрманғазы, Дәулеткерей, Тәттімбет, Қазанғаптың шығармалары ұлт мәдениетінің алтын қорына айналды. Міне, осы қазынаны келесі ұрпаққа жеткізушілердің бірі – дәстүрлі күйшілердің жолын жалғастырушы, Қазақ КСР-інің халық әртісі, Құрманғазы атындағы қазақ ұлт аспаптар оркестрінің бас домбырашысы, Ертіс – Баян өңірінің тумасы Рүстембек Омаров. Бала шағында домбыра тартуды әкесінен үйреніп, кейін Салық, Тоқбай, Темірболат сынды әнші-жыршылардың ортасында жүрді. Ол небәрі 15 жасында жаңадан құрылған қазақ ұлт аспаптар оркестріне домбырашы ретінде қабылданған. Р.Омаровтың орындауындағы халық күйі «Ақсақ құлан», Құрманғазының «Ақсақ киік», «Жима», «Машина», «Қызық қайың», «Серпер», Динаның «Байжұма», Кәуеннің «Сәнау», Абылдың «Нарату», т.б. күйлерінің нұсқалары кең таралып, домбырашылардың репертуарына енді. Тәттімбеттің «Сылқылдақ», «Саржайлау» күйлерінің нұсқалары әлі күнге ұлт аспаптар оркестрімен орындалып келеді.
Домбырашының орындау мәнерін Ахмет Жұбанов өте жоғары бағалап, өзінің «Ғасырлар пернесі» атты еңбегінде: «Рүстембек күйді «шегелеп», шапшаң, жай келетін буындарын бәрін де тастай түйіп, екпінін ауыстырмайды. Орташа ұзындықтағы саусақтарымен бір нотаны жаза баспай, бәрін де өз орнында етіп орындайды» деп жазған.
Ал кірпияз күйші-анамыз Дина Нұрпейісова: «Осы шодырым (Рүстембектің бетінде шешектің қорасан дағы болған) шәкірт болуға жарайды», деп соңына ертіп, батасын берген екен.
Рүстембек Омаров Екінші дүниежүзіліс соғысқа қатысқан. Майдандағы кескілескен ұрыстардың бірінде бөлім жауынгерлерімен бірге тұтқынға түсіп, Норвегия жерінде концлагерьде болған. Тұтқында жүрсе де домбырашылық өнерін тастамай, өзі қолдан жасаған домбырамен неміс офицерлерін таң-тамаша еткен.
Ол соғыстан кейін оркестрдегі қызметін жалғастырды. Бал бармақ күйшінің қолы тиген бұл домбыра ұзақ жыл Құрманғазы атындағы ұлт аспаптар оркестрінде болған. Оны қызы Қарлығаш Омарова әкесінің 100 жылдық мерейтойында, 2019 жылы, Бұқар жырау атындағы әдебиет және өнер музейіне тапсырған. Ал өнер иесінің жеке ұстаған домбырасы жоғалып кеткен.
Бүгінде Павлодар облысындағы қазақ ұлт аспаптар оркестрі Р.Омаровтың есімімен аталады.
Еске сала кетейік, Павлодарда дауылпаз ақын Исаның домбырасы табылды.
