Сыр бойында жылыжайлар жүйесі нығайып келеді
деп хабарлады облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының баспасөз қызметі.
Қазіргі таңда аймақта 3 гектар алқапты алып жатқан 50 жылыжай бар. Жыл соңына қарай олардың қатары тағы да екеуге ұлғайды. «ЖанРосс ХХІ ғасыр» өндірістік кооперативі Арал ауданынан жалпы аумағы 0,4 гектар жерді алатын 2 жылыжайды пайдалануға берді. Құрылғанына әлі жыл тола қоймаған бұл кооператив қысқа мерзім ішінде кең көлемдегі жұмыстарды жүзеге асырып үлгерді. Соның бастысы, оның «Тыңайтқыш сығындысын өндіру және жылыжай шаруашылығын ұйымдастыру» жобасы облыстағы инвестициялық жобалар қатарына енгізілді. Бұл жобаның жалпы құны 110 млн. теңге. Оны қаржыландыруды кооперативтің жеке өзі жүзеге асырып отыр.
Кооператив жобасының негізгі мақсаты ауыл шаруашылығы саласына қажетті сапалы тыңайтқышты өндіру мен оған сұраныс жасаушы құрылымдарды толықтай қамтамасыз ету. Сондай-ақ, ол осы тыңайтқышты өндірумен қатар жылыжай шаруашылығын дамытуды да қолға алды.
- Соңғы жылдары адамзат жерді белсенді пайдалана отырып, оған көп мөлшерде химиялық тыңайтқыштарды құйды. Зиянкестермен күресуде пестицидтерді пайдаланды. Мұның барлығы экологиялық жағдайды төмендетіп жіберді, - дейді кооператив төрағасы Бақытжан Қосжанов. - Бұдан шығатын қорытынды, біз топырақтың құнарлылығын арттырамыз деп оны одан сайын нашарлатып жатқанымызды аңғармай қалатынымыз бар. Осы жайтты, яғни топырақтың табиғи тепе-теңдігін қалпына келтіруді ойластырған Ресей ғалымдары осыдан 15 жылдай уақыт бұрын оның шешімін тапты. Сөйтіп, өсімдіктерге арналған сұйық биоорганикалық құнарландырғыш «Жасыл өріс» сіріндісін ойлап тапты. Біз өндірістік мақсатқа осы препаратты енгізуді жүзеге асырдық. Оған Жамбыл облысы жер және өсімдіктер ғылыми-зерттеу институты зерттеу жүргізіп, сынақтан өткізді. Сөйтіп, оған оңды бағасын берді.
Біздің өңір үшін жаңа әрі тың жобаға қолдау танытқан Арал ауданының басшылығы кооперативке бір гектар жер бөлгізді. Қазір бұл жерден тыңайтқыш өндіретін өндіріс орны мен екі жылыжай құрылысы салынуда. Бір көңілге қонымдысы, кооператив био тыңайтқышты өндіруге қажетті шикізатты сырттан іздеп әуре болмайды. Оған мал көңі мен құс саңырығын, тамақ пен қағаз қалдықтары секілді пайдаға жарамсыз заттарды пайдаланады. Яғни, жарамсыз дүниелерді кәдеге жаратады. Осы мақсатта ол жиналған заттарды арнайы жасалған жалпы аумағы 400 шаршы метр болатын алты ыдысқа салып, оған калифорниялық жауын құртты жібереді. Қалдықтарды жеген бұл құрттың денесі арқылы таза тыңайтқыш алынады. Ол арнайы қондырғы арқылы өңделеді. Осы тыңайтқыш гумус, оның ішінде сұйық түрі, қара топырақ және технологиялық құрт болып төртке бөлінеді. Бұл тыңайтқыштың ерекшелігі ол егін шаруашылығында арамшөпті өсірмейді әрі зиянкестерден қорғайды. Сондай-ақ, өнімнің өсіп-жетілуін 10-15 күнге жеделдетіп, оның өнімділігін 50-60 пайызға арттырады. Ал ең бастысы, ол жер құнарлылығын қалпына келтіріп, жақсартады. Сонымен қатар ол шетелден әкелінетін органикалық тыңайтқышқа қарағанда екі есе арзанға түседі. Айта кету керек, Ресеймен тығыз байланыс орнатқан кооператив осы тыңайтқышты өндіріп, өңдеуге қажетті құрал-жабдықтар мен технологияларды және жауын құртын осы елден алады.
Бүгінде тыңайтқыш өндіруді қолға алған кооператив сол өніммен көкөніс өсіру мақсатында жалпы құны 17 млн. теңгенің екі жылыжай құрылысын салуда. Бұл құрылысты жүргізіп жатқан Оңтүстік Қазақстан облысының «Жеміс ЛТД» ЖШС санаулы күндерден кейін оның алғашқысын пайдалануға бермекші. Жалпы, кооператив жаңа өндіріс орны мен жылыжайға бүгіннің өзінде жергілікті жерден 60 адамды жұмысқа тартқан. Осы мамандардың білімін жетілдіру мақсатында ол Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің жылыжай кешенінде тәжірибеден өткізсе, ал өндірістік технологтарды Ресейде оқытуды жүзеге асыруда.
Сонымен, өндірісті өркендетіп, көкөніс өсіруге бет бұрған кооператив алдағы уақытта жылыжай шаруашылығын бір гектарға дейін ұлғайтуды көздеп отыр. Соның бастысы, топырақ құнарлылығын арттыруға зейін қойып отырған кооператив Арал өңірінің экологиялық ахуалын жақсарту бағытындағы жұмыстарды жандандыра түспекші.