«Ұлы Жібек жолы» – заманауи әлем мен көне руханиятты жалғаған жаңа балет
АЛМАТЫ. KAZINFORM – Абай атындағы қазақ ұлттық опера және балет театрында екі бөлімді «Ұлы Жібек Жолы» спектаклі сахналанды. Музыка авторы – композитор Әйгерім Еркебаева. Идеяны, либретто мен хореографияны Қазақстанның халық әртісі, театрдың балет труппасының көркемдік жетекшісі Гүлжан Түткібаева жасаған.
Бұл жұмыс – жас композитор Әйгерім Еркебаеваның алғашқы ірі шығармасы.
– Мен сюжетпен жұмыс істедім, өйткені алдымда нақты тапсырма тұрды. Бұл – махаббат туралы, адамның ішкі жылуы туралы балет. Біз адамдығымызды ұмытпай, бір-бірімізге жылулық сыйлай алатынымызды жеткізгім келді, - дейді ол.
Балет цифрландыру үстемдік еткен, адамдар бір-бірінен алыстай түскен болашақта басталады.
Бұл – махаббатты, рухани жылулықты, адам жанының нұрлы табиғатын іздеу туралы философиялық тұжырым. Прологта оқшау ғұмыр кешкен адамдар арасынан шынайы сезімге сенетін жалғыз жас жігіттің ақсақалмен кездесуі оны тарихқа – көне Ұлы Жібек жолы дәуіріне бастап барады.
Қоюшы балетмейстер Гүлжан Түткібаева идеяның қалай келгенін түсіндірді.
– Ұлы Жібек жолы – ғасырлар өтсе де өзектілігін жоғалтпайтын тақырып. Алайда жай ғана керуенді көрсету жеткіліксіз еді. Мен үшін маңыздысы – идея. Түрлі халықты тізіп шығу қызық емес. Қазіргі заман призмасынан қарау, рухани байланыс туралы ой қозғау керек болды. Сол кезде ғана бұл жобаны қолға аламын деп шештім, - дейді ол.
Бірінші акт көрерменді тарихи Шығысқа жетелейді: қарбалас базар, керуен-сарай, түрлі халықтың тоғысқан мәдениеті – барлығы сахнада тіріліп тұрғандай. Сол әлемнің ортасында кейіпкер Ақсұңқар атты нәзіктіктің символына кезігеді. Бірақ иллюзияны бейнелейтін венециялық айна сатушы қызды арбауына түсіріп, сиқырлы ұйқыға батырады.
Екінші актте жас жігіт өзінің рухани өсу жолына түседі. Ол сынақтардан өтіп, иллюзиямен күресіп, махаббаттың шынайы күшін сезінеді. Ақсұңқар ғайып болғанымен, оның қалдырған нұры жігіттің жүрегін жылытуды жалғастырады. Финалда ол болашаққа оралып, ішкі жарығы суық қаланы жандандырады.
Қоюшы дирижер Қуаныш Исмаилов жаңа спектакльдің музыкалық құрылымы туралы айтты.
– Бұл қойылымға екі апта шамасында дайындалдық. Маған ерекше ұнағаны – композитордың өзіндік тілі бар. Музыкасында түрлі шығыс халықтарының, көршілес елдердің ырғақтары қолданылған. Кей тұстарын орындау оңай болған жоқ, сол нақышты дәл жеткізу үшін көп еңбектендік. Соның арқасында көрермен Ұлы Жібек жолының кең ауқымдағы бейнесін сезіне алады. Қазақстанда жаңа буын классикалық өнер өкілдері балет пен опера жазуға ден қоя бастағаны қуантады. Бұл үрдіс жалғасса, композиторлық мектеп жаңа деңгейге көтеріледі, - деді ол.
Жаңа қойылым көрерменге тек тарихи-мәдени саяхат емес, адамның ішкі жарығы мен рухани оянуы туралы терең ой салатын туынды ретінде ұсынылды.
Еске салайық, бұған дейін Ташкентте Абай атындағы қазақ ұлттық опера және балет театры ұсынған «Хан Сұлтан. Алтын Орда» операсының премьерасы өткенін жазғанбыз.
