Байқоңыр ұшу алдындағы сынақтың нәтижесін күтіп отыр
АСТАНА. KAZINFORM – Байқоңырда «Союз-5» зымыранының алғашқы ұшу сынақтары аяқталып жатыр, деп хабарлайды Kazinform тілшісі.
Байқоңыр ғарыш айлағындағы жаңа «Бәйтерек» ғарыш зымыран кешенінен бұрын жарияланған алғашқы «Союз-5» зымыранын сынақтан өткізуге екі аптадан аз уақыт қалды. Ұшыруға дайындық қандай, ұшыру алдындағы дайындық қалай жүріп жатыр және ұшыру кешенінде қандай жұмыстар аяқталды? Жарияланған ұшыру күні әлі де күшінде ме, егер күшінде болмаса, кідірістің себептері қандай? ҚР Жасанды интеллект және цифрлық даму министрлігі Kazinform сұрауы бойынша осы және басқа да сұрақтарға жауап берді.
– 2025 жылдың 11 қарашасында «Союз-5» зымыран тасығышының алғашқы ұшу нұсқасы «Бәйтерек» ғарыш зымыран кешеніне жеткізілді. Бүгінде техникалық жүйені кешенді сынау жалғасып отыр. Оған зымыран тасығышын құрастыру, жердегі кешеннің құрамдас бөліктерімен сынақтан өткізу, зымыран тасығышты ғарыштық бастиек бөлігімен құрастыру және «Бәйтерек» ғарыштық зымыран кешеніне шығаруға дайындық жұмыстары жүргізіліп келеді.
Бұл сынақтар аяқталып, зымыран ұшыру алаңына шығарылғаннан кейін ұшыру алаңын кешенін сынау басталады. Бұған зымыранды тасымалдау, оны ұшыру алаңына орнату, жалпы зымыран сынақтарын жүргізу, отын компоненттерін құю және ұшыру алдындағы дайындық кіреді. Егер бұл сынақтардың нәтижелері оң болса, Қазақстан-Ресей мемлекетаралық комиссиясы алғашқы сынақ ұшыруын өткізу туралы шешім қабылдайды. Ұшырудың нақты күні мен уақыты қосымша жарияланады, - делінген хабарламада.
Бұл ұшырылымның Қазақстан үшін ерекшеліктерін атап өте отырып, ҚР ЖИЦДМ «Бәйтерек» ғарыш кешенінен ұшырылымдардың экологиялық қауіпсіздігін атап өтті.
«Союз-5» зымыран тасығышы экологиялық таза, керосин мен оттегі арқылы жұмыс істейді. Сонымен қатар Қазақстан тәуелсіздік алғаннан бері Байқоңырда жүзеге асырылып жатқан алғашқы және жалғыз үкіметаралық аталмыш жобаны іске асыру ғарыш айлағының инфрақұрылымын, жұмыс орындарын және адами ресурстарды сақтау үшін өте маңызды. Ұшырылымды қазақстандық және ресейлік мамандардан тұратын бірлескен ұшыру экипажы жүзеге асырады.
«Байқоңыр» ғарыш кешенін пайдалану бойынша Қазақстанның 2025 жылғы қызметінің нәтижелері туралы сұраққа ҚР ЖИЦДМ «Бәйтерек» жобасының Қазақстанның ғарыш саласы үшін үлкен маңыздылығын тағы атап өтті.
– «Бәйтерек» ғарыш зымыран кешенінің жобасы – «Байқоңыр» кешеніндегі негізгі жоба. Қазіргі уақытта ол белсенді іске асыру кезеңінде тұр. Сонымен қатар тарихи мұраны сақтау үшін Қазақстан тарапы 2025 жылы Байқоңыр ғарыш айлағындағы «Гагарин старты» және Байқоңыр қаласындағы «Нөлдік кварталды» қабылдады, олар Байқоңырда туризмді дамыту үшін белсенді түрде пайдаланылып келеді. Қызылорда облысының әкімдігі биыл Байқоңыр қаласында бес көпқабатты үй салды, Байқоңыр қаласында басқа да инфрақұрылымдық жобалар жүзеге асырылып жатыр, - делінген хабарламада.
Белгілі болғандай, 2018 жылы Қазақстан мен Ресей үкіметтері арасында Байқоңырда «Бәйтерек» кешенін құру туралы 2004 жылғы 22 желтоқсандағы келісімге өзгерістер енгізу туралы хаттамаға қол қойылды. Қазақстан «Зенит-М» ғарыш зымыран кешенін жаңғырту арқылы жердегі инфрақұрылымды құруға жауапты.
Ресей «Бәйтерек» ғарыштық зымыран кешенінен ұшырылатын «Союз-5» зымыран тасығышын жасап жатыр. Зымыранның негізгі мақсаты – автоматтандырылған ғарыш аппараттарын Жердің төменгі орбитасына шығару.
Бұған дейін «Шэньчжоу-21» кемесінің экипажы алғаш рет ашық ғарышқа шығуға дайындалып жатқанын жазғанбыз.