15 тамыз. Жылнама
Kazinform оқырман назарына 15 тамызға арналған атаулы күндер мен есте қалар оқиғалар күнтізбесін ұсынады.
АТАУЛЫ КҮНДЕР
Археологтар күні
Ұлттық археологтар күні Қазақстанда, Ресейде және Беларусьте тойланады. Жаһандық ауқымда мерекенің ресми мәртебесі де, өз күні де жоқ. Бірақ, соған қарамастан, көптеген елдердің археологтары бұл күні бейресми мерекелік іс-шаралар өткізеді. Археолог күні ресми мәртебеге ие жалғыз ел — Украина. Онда 2008 жылдан бері мемлекеттік деңгейде тойланып келеді.
ЕСТЕ ҚАЛАР ОҚИҒАЛАР
1944 жылы Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық институты құрылды. Институттың айрықша ерекшелігі-онда негізінен жетім балалар, шопандардың, колхозшылардың, Қазақстанның шалғайдағы ауылдық аудандарынан келген жұмысшылардың балалары оқыды. Негізгі контингент 80-90% ауылдық жерлерден келген қыздар болды. Институтта үш факультет құрылды: физика-математика, тарих, қазақ тілі мен әдебиеті. Бірінші қабылдау 75 адам болды. Институттың бірінші ректоры болып Т. М. Мырзабекова тағайындалды.
1961 жылы Қазақстан картасында екі жаңа қала — Шахтинск және Абай пайда болды.
Шахтинск — Қазақстанның Қарағанды облысындағы облыстық бағыныстағы қала. Кенттің пайда болуы тентек кен орнының жоғары сапалы кокстелетін көмірді игеруімен байланысты. Қарабас теміржол станциясынан батысқа қарай 28 км жерде (Қарағанды — Мойынты желісінде), Қарағандыдан оңтүстік-батысқа қарай 50 км жерде Нұра — Тентек салаларының бірінің жағасында орналасқан.
Абай (1961 жылға дейін — Шерубай-Нұра кенті) — Қазақстанның Қарағанды облысындағы қала. 2002 жылдан — Қарағанды облысы Абай ауданының орталығы. Қала Қарағандыдан оңтүстік-батысқа қарай 30 км жерде, Қарабас теміржол станциясының жанында орналасқан. Қала арқылы Қарағанды — Жезқазған — Қызылорда автомобиль жолы өтеді.
2001 жылы Қазақстан Республикасы астанасының кешенді дамуын қамтамасыз ету мақсатында Жапония агенттігінің негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштермен халықаралық ынтымақтастық жөніндегі зерттеу тобы әзірлеген Астана қаласының бас жоспарының жобасы бекітілді.
2011 жылы астаналық С. Сейфуллин атындағы қазақ агротехникалық университетінің «Фараб» ән және би театры Болгарияда өткен «Варна-2011» ХХ халықаралық фольклор фестивалінің бас жүлдесін жеңіп алды.
Фестивальге қатысуға 24 елден 34 шығармашылық ұжым өтініш білдіріп, оның ішінде 8 үздік байқаудың финалдық бөліміне іріктелді.
2012 жылы Алматыда Б.Шолақ атындағы спорт сарайының алдында қаланың жаңа белгісі — 300 келі салмақтағы медальдің салтанатты ашылуы өтті. Орасан зор медаль жастарды спортқа баулу мақсатында, сондай-ақ Лондонда (Ұлыбритания) өткен ХХХ жазғы Олимпиада ойындарында жүлделі орындарға ие болған қазақстандықтарға алғыс ретінде орнатылды.
2014 жылы Семей қаласындағы Шығыс Қазақстан облыстық Абай атындағы әмбебап кітапханасының қоры қазақтың ұлы ағартушысы Абай мен Мұхтар Әуезовтің неміс тіліне аударылған шығармаларымен толықты.
2016 жылы Бразилияның Рио-де-Жанейро қаласында XXXI Жазғы Олимпиада ойындарында қазақстандық жеңіл атлет Ольга Рыпакова бесінші әрекетте 14,74 метрге секіріп, үш рет секіруде қола медаль жеңіп алды. Жарыстың бұл түріндегі алтын колумбиялық спортшы Кэтрин Ибаргуэнге, күміс — венесуэлалық Юлимар Рохасқа бұйырды.
2016 жылы «Невада-Семей» халықаралық антиядролық қозғалысы халықаралық антиядролық жастар Альянсының жаңа бөлімшесін құрды, оның басым және өзекті мақсаты Қазақстан жастарын және бүкіл планетаны соғыстардан, зорлық-зомбылықтан және қауіп-қатерлерден азат бейбітшілік үшін күреске тарту.
2017 жылы Кабардино-Балкарияда армияның халықаралық ойындары аясында «Эльбрус сақинасы"байқауы аяқталды. Жарысқа Қазақстан, Ресей, Қытай, Марокко, Өзбекстан және Иран командалары қатысты.
Конкурс қорытындысы бойынша жалпыкомандалық есепте қазақстандық әскери қызметшілер екінші орын иегерлері атанды. 10 күн ішінде олар ұзындығы 105 км маршруттан өтті, жалпы айырмашылығы 3,5 км, 8 тау асуы, 7 мұздықтар, 3 тау өзендері өтіп, еуропа континентінің ең биік нүктесі — Эльбрус тауының шыңына көтерілді.
2019 жылы аяқсыз туылған жас қазақстандық Әли Тұрғанбеков (қазақстандық «Ник Вуйчич») ағылшын «Ливерпуль"ойыншылары атынан жеңімпаздарға УЕФА Суперкубогын табыс етті.
А. Тұрғанбеков УЕФА Суперкубогының Ливерпуль мен Челси арасындағы матчына арнайы шақырылды. Матчқа дейін ол командалардың жабық жаттығуларына қатысып, олардың жетекшілерімен сөйлесті.
2023 жылы Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев кинорежиссер Тимур Бекмамбетовты қабылдады. Кездесу барысында қазақ киносының даму перспективалары, шығармашылық салада мамандар даярлау, отандық киноконтентті арттыруға жағдай жасау және киногерлерді қолдау мәселелері талқыланды. Тимур Бекмамбетов дәстүрлі мамандарды (мұғалімдерді, актерлерді, суретшілерді және т. б.) цифрлық шығармашылық индустрияның кәсіптеріне қайта даярлау бойынша жобаны басқа елдерде жүзеге асыру тәжірибесімен бөлісті.
2023 жылы Алматы қаласындағы № 95 жалпы білім беретін мектептің «Жас Сарбаз» әскери-патриоттық клубтарының тәрбиеленушілерінің қатысуымен әскери-далалық жиындар өтті. «Жас сарбаз» теңіз деңгейінен 2000 м биіктікте Хан Тәңірі шыңына апаратын көркем жерлерде өтті. Баянкөл шатқалы Алматы облысындағы Сарыжаз жотасының солтүстік беткейінде үш мемлекеттің — Қазақстан, Қытай және Қырғызстанның түйіскен жерінде орналасқан. Сондықтан оған бару үшін тәрбиеленушілерге шекаралық рұқсаттамалар ресімделді.
2024 жылы Алматыдағы орталық стадионда өрт сөндіру-құтқару спорты бойынша жастар мен жасөспірімдер арасындағы XIII әлем чемпионатының және қыздар мен жасөспірімдер арасындағы IX әлем чемпионатының ашылу салтанаты өтті. Жарысқа Қазақстаннан бөлек Беларусь, Болгария, Ресей, Словакия, Чехия командалары қатысты. Жасөспірімдер арасындағы әлем чемпионаты елімізде алғаш рет өтті.
