18 қазан. Жылнама
Kazinform оқырман назарына 18 қазанға арналған атаулы күндер мен есте қалар оқиғалар күнтізбесін ұсынады.
АТАУЛЫ КҮНДЕР
Қазақстанда Рухани келісім күні
Бұл дәстүр 1992 жылы қазан айында Қазақстанның сол кездегі астанасы Алматыда өткен Дүниежүзілік рухани келісім конгресінің 1-ші сессиясынан бастау алды. Қабылданған манифесте конгресс қатысушылары 18 қазанды Рухани келісім күні – қақтығыстарға мораторий жариялау, бітімге келу, мейірім мен көршіге көмек көрсету күні деп жариялауды талап етті.
Дүниежүзілік әйелдер бақыты күні
Мереке 2017 жылы пайда болды және әйелдер арасындағы депрессия індетімен күресу үшін құрылды. Бұл күні әйелдерге гүл, тәттілер, тосын сыйлар беруге болады.
ЕСТЕ ҚАЛАР ОҚИҒАЛАР
1939 жылы Қарағанды облысының Ұлытау ауданы құрылды. Ауданның әкімшілік орталығы – Ұлытау ауылы. Облыстың солтүстік-батыс бөлігінде, Ұлытау жотасының шығыс етегінде, теңіз деңгейінен шамамен 800 м биіктікте, шағын өзен – Қара-Кеңгір өзенінің сағасының сол жағалауында орналасқан. Округ құрамына 15 ауылдық округ пен 25 елді мекен кіреді.
1992 жылы Алматыда АҚШ, Ұлыбритания, Германия, Австрия, Италия, Швейцария, Үндістан, ТМД елдерінің әлемдік конфессия өкілдерінің, белгілі рухани көшбасшылардың, педагогтардың қатысуымен Бірінші Дүниежүзілік Рухани келісім конгресі ашылды.
1994 жылы Қазақстан Президенті Ыстанбұлда түркітілдес мемлекеттер (Қазақстан, Әзербайжан, Қырғызстан, Түркіменстан, Өзбекстан және Түркия) басшыларының саммитіне қатысты. Кездесу Ыстанбул декларациясының қабылданып, қол қоюымен аяқталды.
1997 жылы Алматыдағы 8 наурыз көшесіне Қазақстанның халық әртісі Шәмші Қалдаяқовтың есімі берілді.
2010 жылы Іле ауданына қарасты Көкбастау алқабында Қаблыс жыраудың бейітіндегі жұртшылықтың тартуымен салынған кесене салтанатты түрде ашылды. Қабан (Қаблиса) жырау – ұлттық әдебиеттің ірі өкілдерінің бірі, Ұлы даланың ұлан-ғайыр кеңістігін жырлаған жыршысы. Ол қазақ жерін жау шапқыншылығынан азат еткен халық жауынгері.
2010 жылы Жоңғар Алатауының етегінде орналасқан Алтын Емел асуының жанынан қазақ халқының біртуар перзенттері – Тезек төре сұлтан мен Бөлтірік шешенге арналған мемориалдық стелла ашылды. Жобаның сәулетшісі – Қазбек Жарылғапов.
Стелла – биіктігі 7,4 метр, көлемі 2,3х2,8 метр тұғырға орнатылған Куртин гранитінен жасалған тас ескерткіш.
2011 жылы ҚР Ұлттық Банкі «Қазақстанның салт-дәстүрі, ұлттық ойындары» монеталар сериясынан «Айтыс» естелік монеталарын айналымға шығарды. Олар номиналы 500 теңгелік «proof» сапалы күмістен және номиналды құны 50 теңгелік нейзильбер қорытпасынан жасалған. «Айтыс» естелік монетасы «Қазақстанның салт-дәстүрлері, ұлттық ойындары» сериясын жалғастыратын алтыншы жұп монеталар.
2011 жылы Анкарада халық композиторы, атақты күйші Дина атындағы саябақтың ашылуы болды. Бұл – шетелде ашылған ұлы күйші атындағы саябақ.
Дина Нұрпейісова – қазақ композиторы, домбырашы, Құрманғазының шәкірті, дәстүрлі күй жанрында домбыраға арналған шығармалардың авторы. Динаның шығармалары қазақ домбыра музыкасының классикасына айналды, оның ішінде «Бұлбұл», «Көген түп», «Байжұма», «Жігер» және т.б. Атақты қазақ композиторы Дина Нұрпейісова – түркі әлемінде тек қазақ халқының ғана емес, күллі түркі әлемінің сүйіспеншілігі мен құрметіне ие болған тұңғыш әйел.
2013 жылы Тараз қаласында облыс орталығының батыс шетінде, Қаратау тас жолының бойында орналасқан көне Төрткүл керуен сарайы қалпына келтірілді. Төрткүл керуен сарайы кезінде 2008 жылдан бері Ә.Х.Марғұлан атындағы Археология институтының мамандары археологиялық қазба жұмыстарын жүргізген үлкен қорған болған. 80 шаршы метр аумақта. м, қонақ үйі, моншасы және ежелгі керуен сарайымен бірге келген инфрақұрылымы бар керуен сарай қалдықтары табылды.
2013 жылы Ақмола облысындағы Ерейментау қаласында қуаты 45 МВт жел электр станциясының (ЖЭС) құрылысы жобасының басталуымен тұспа-тұс келген капсула салу салтанатты рәсімі өтті. Бұл жел энергиясын пайдаланып электр энергиясын өндіру саласындағы Қазақстандағы алғашқы индустриялық жоба.
2016 жылы еліміздің ең ірі мегаполисінде халықаралық турнир аяқталды, оған Қазақстан, Тәжікстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Ресей, Грузия және Бельгиядан 107 шахматшы қатысты. Алтын медаль мен 450 мың теңге көлеміндегі сыйлық қостанайлық шахматшы Петр Костенкоға (7,5 ұпай) бұйырды. Almaty Open 2016 шахмат турнирінің бас жүлдесі Қазақстанда қалды.
2017 жылы Оман Сұлтанатының үкіметі Қазақстан азаматтары үшін визалық режимді жеңілдету туралы шешім қабылдады. Енді Ұлыбритания, АҚШ, Канада, Австралия немесе Шенген елдерінің визасы немесе тұруға рұқсаты бар қазақстандықтар Омандық туристік визаны 30 күнге дейін шақырусыз ала алады.
2018 жылы Каирде Сұлтан Бейбарыс мешітін қалпына келтіру жұмыстары басталды. Жалпы құны 12 миллион АҚШ долларын құрайтын мешітті қалпына келтіруге Қазақстан Үкіметі 4,5 миллион АҚШ долларын бөлді (Египет 100 Мысыр фунтын жіберді – шамамен 5,6 миллион доллар).
Каирдегі екінші үлкен мешіт Египеттегі маңызды тарихи орын, сонымен қатар екі ел арасындағы тығыз екіжақты қарым-қатынастың символы.
2019 жылы Алматы облысында қазақ халқының көрнекті қайраткері Балпық бидің 325 жылдығына арналған салтанатты шаралар өтті.
Мерейтойлық дата аясында Балпық бидің өмірі мен шығармашылығына арналған, замандастары туралы сыр шертетін, қазіргі авторлардың өлеңдері мен фотосуреттеріне толы «Байтақ елдің балпығы» кітабы жарық көрді.
2020 жылы Қазақ журналистикасының майталманы, публицист Шерхан Мұртаза атындағы «Үркер» Ұлттық сыйлығына жаңа номинация қосылды, оған үміткерлер ең үздік журналистік материалдардың авторлары бола алады, олардың шығармалары бүгінгі күннің өзекті мәселелеріне арналуы тиіс.
2021 жылы Қазақстан тәуелсіздігінің 30 жылдығына Post Luxembourg ұлттық пошта компаниясының қолдауымен Люксембург маркалары шығарылды.
Шығарылған пошта маркаларын кәдесыйлар сияқты күнделікті хат алмасуда да пайдалануға болады.
2021 жылы Өскеменде Словакия Республикасының Құрметті консулдығының ресми ашылу салтанаты өтті. Өкілдік екі ел арасындағы экономикалық, мәдени, туризм және ғылым салаларындағы ынтымақтастықты кеңейтіп, тереңдетеді.
Құрметті консулдық Шығыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан және Павлодар облыстарында Словакия Республикасының атынан өкілдік етеді. Қазақстанның үш аймағында Словакия атынан өкілдік ететін Қазақстан-Американдық еркін университетінің ректоры Айдар Мәмбетқазиев Словакия үкіметінің оның консулдық функцияларды орындауға рұқсат беруін мойындағанын растайтын консулдық экзекватура алды.
2022 жылы Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен Қазақстан Республикасындағы мереке күндерінің тізбесіне толықтырулар енгізілді.
Қаулыға сәйкес, Қазақстан Республикасындағы мереке күндерінің тізбесі 24 қазан – Кітапханашылар күнімен толықтырылды.
2023 жылы Қасым-Жомарт Тоқаев Үрімжі қаласына келіп, Қытай Халық Республикасының Шыңжаң-Ұйғыр автономиялық ауданы партия комитетінің хатшысымен кездесті. Қасым-Жомарт Тоқаев туристік алмасуды дамытуға ерекше көңіл бөлді. Бейжіңде Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Қытай Халықтық саяси консультативтік кеңесі (ҚХКП) Бүкілқытайлық комитетінің төрағасы Ван Хунинмен келіссөздер жүргізді. Ван Хунинді қарсы алған Қасым-Жомарт Тоқаев оны Қытай Халықтық саяси консультативтік кеңесі Бүкілқытайлық комитетінің төрағасы лауазымына сайлануымен құттықтады.
2024 жылы Астанада болашақ образын анықтауға бағытталған CONNECTED 2024 халықаралық конференциясы ашылды. Конференцияға 20 елден 1500-ден астам делегат қатысты. Олардың қатарында футурологтар, философтар, инновациялар мен технология жетекшілері, қоғам және мемлекет қайраткерлері, жетекші жаһандық EdTech компанияларының, халықаралық ұйымдардың, трансұлттық корпорациялардың құрылтайшылары мен өкілдері және т.б. бар. CONNECTED 2024 – креативті идеяларды талқылауға, болашақты болжауға және озық білім мен тәжірибе алмасуға бағытталған бірегей жоба.
2024 жылы «Камерата Қазақстан» мемлекеттік классикалық музыка оркестрі Парижде француз жұртшылығына «Көшпенділер әуені» бағдарламасын ұсынды. Концерт Orangerie de Bagatelle-де сәтті өтті. Париждік көрермен қазақ өнерпаздарының шеберлігін жоғары бағалады. Музыканттар қазақ және түркі композиторларының шығармаларын орындады. Концерттік бағдарламада Абай Құнанбаев, Құрманғазы Сағырбаев, Владимир Стригоцкий, Алмас Серкебаев, Хабиболла Сетеков және тағы басқалардың шығармалары орындалды.
