27 желтоқсан. Жылнама
Kazinform оқырман назарына 21 желтоқсанға арналған атаулы күндер мен есте қалар оқиғалар күнтізбесін ұсынады.
ЕСТЕ ҚАЛАР ОҚИҒАЛАР
1892 жылы қалалық дума мен 1-гильдия көпесі Артемий Деров пен басқа да меценаттардың көмегімен Павлодарда қоғамдық кітапхана ашылды. Оның оқу залы тегін болды. Кітапхана 1896 жылдан бастап уездік деп аталып, ал уақыт өте келе Павлодар облыстық кітапханасына айналды.
1924 жылы Семейде Орыс география қоғамының Абайды еске алуға арналған мәжілісі және қалалық театрда арнайы кеші өтті. Кеште Мұхтар Әуезов Абай шығармашылығы туралы баяндама жасады.
2005 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Қазақстан Республикасы Парламентінің 10 жылдығы құрметіне арналған мерекелік медаль бекітілді. Мерейтойлық медаль қазақстандық парламентаризмнің дамуы мен орнығуына елеулі үлес қосқан Қазақстан Республикасының азаматтарын және шетел азаматтарын көтермелеу, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Парламентінің 10 жылдығын атап өту мақсатында белгіленген.
2007 жылы Ақтөбеде КСРО халық әртісі, композитор Ғазиза Жұбанованың (1927-1993) ескерткіші ашылды. Ескерткіш оның есімімен аталатын облыстық филармония ғимаратының алдындағы алаңда орнатылды. Жоба авторлары — мүсіншілер, ҚР Суретшілер одағының мүшелері Жәдігер Кенбай, Марат Ғабдырахманов, Ахмет Құбай. Ескерткіштің биіктігі — 4,5 метр.
2010 жылы ҚР Ұлттық банкі «Еркін күрес». Олимпиада ойындары-2012» шақасын айналымға шығарды. Шақаның бет жағының (аверсі) төменгі бөлігінде стадионның стильдендірілген бейнесімен көмкерілген Қазақстан Республикасының елтаңбасы бейнеленген, монета дайындалған металды, оның сынамасын және массасын білдіретін «Ag 925 31,1g» деген жазу және монетаның соғылған жылын білдіретін «2010» деген сан жазылған. Қыры бедерлі. Шақа 925-ші сынамалы күмістен жасалған, массасы — 31,1 грамм, диаметрі — 38,61 мм, «proof» сапасымен дайындалған. Ең көп таралымы — 12 мың дана (3 мың данасы Қазақстанның ішкі нарығы үшін).
2011 жылы ғаламшардың оңтүстік нүктесінде Қазақстанның Туы желбіреді. Оны қазақстандық экспедицияның мүшелері орнатты. Қазақстандық поляршылар Оңтүстік полюске сегіз күн жүрсе, қайтар жолы бес күнге созылды. Бұл бірегей сапарынан естелік ретінде поляршылар Астана қаласының әкіміне Мемлекеттік Ту мен Астана туын, сондай-ақ сапарларында бірге ұстаған Конституция үлгісін сыйға тартты.
2014 жылы БҰҰ миссиясының Батыс Сахарадағы әскери контингентінің қолбасшысы, генерал-майор Имам Эди Мулионо миссия қызметінің 2014 жылғы қорытындыларын шығару кеңесінде қазақстандық «көгілдір береттердің» Батыс Сахарада бейбіт өмірді қамтамасыз етудегі үлесін атап өтті. БҰҰ миссиясының әскери байқаушылары ретінде бұл елге қазақстандық «Қазбат» бітімгерлік батальонының офицерлері Бахтияр Ақбалаев, Темірлан Мүсәпіров, Талғат Тасболатов жіберілді. Олардың негізгі міндеті — патрульдеу, мониторинг жүргізу және жағдайды жеткізіп отыру.
2016 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі «proof» сапасымен «Қазақстанның бейнелеу өнері» монеталар сериясынан номиналы 500 теңгелік «Қазақ вальсі» ескерткіш күміс шақаларын айналымға шығарды. «Қазақ вальсі» монетасы — ұлттық мәдениетіміздің бай мұрасын танымал етуге арналған және «Қазақстанның бейнелеу өнері» атты жаңа монеталар сериясының алғашқысы. Монетаның реверсінде қазақтың әйгілі бишісі, Қазақ КСР Халық әртісі Шара Жиенқұлованың билеп тұрған кейпі салынған суретші Гүлфайрус Ысмайылованың «Қазақ вальсі» картинасы (Ә. Қастеев атындағы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік өнер мұражайы) бейнеленген.
2017 жылы «ҚазАқпарат» Халықаралық ақпарат агенттігі мен Қазақстанның Ұлттық Олимпиада комитеті ынтымақтастық туралы меморандум орнатты. Соның аясында «ҚазАқпарат» ХАА ҰОК-тың «Ресми ақпараттық серіктес» статусына ие болған алғашқы ақпарат агенттігі болды. Ынтымақтастық аясында еліміздің бас лентасы — «ҚазАқпарат» ХАА «SPORTINFORM» Спорт ақпарат агенттігі арқылы Ұлттық Олимпиада комитетіне ақпараттық қолдау көрсететін болды.
2017 жылы «Рухани жаңғыру» атты республикалық журнал жарыққа шықты. Алғашында 1000 тиражбен басылып шыққан түрлі-түсті журнал еліміздің жаңғыру жолындағы жетістіктері мен жеңістерін паш етті. Басылымда жан-жақты әрі салмақты тақырыптар қамтылмақ. Ақылдастар алқасы да зиялы қауым өкілдерінен, елге танымал азаматтардан құралған.
2018 жылы Зырян ауданы мен Зыряновск қаласы Алтай ауданы және Алтай қаласы болып өзгерді. «Қала мен аудан атын өзгерту туризмді дамытуға жаңаша серпін береді. Өзгеріс тарихи тұрғыда дұрыс және экономикалық тұрғыда өзін ақтайтын шешім болады деп есептеймін», — деді Шығыс Қазақстан облысының әкімі Даниал Ахметов.
2019 жылы «Сарыарқа» магистральдық газ құбырының құрылысы аяқталып, пайдалануға берілді. Қызылорда облысынан бастау алған «Сарыарқа» газ құбыры Нұр-Сұлтан, Қарағанды, Теміртау, Жезқазған қалаларының тұрғындарын отандық көгілдір отынмен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Газ құбыры трассасының бойына жақын орналасқан 171 елді мекеннің шамамен 2,7 млн тұрғыны табиғи газға қол жеткізеді.
2020 жылы Бразилияда Зе Сальвадор әдеби лақап атымен танымал ақын-корделист Хосе Вашингтон де Соуза жазған «Сөз — ашыңқыра есіктердің кілті» деп аталатын рифма түрінде әдебиеті-кордель жарыққа шықты.
2020 жылы алғаш рет португал тіліне аударылған Абай Құнанбайұлының «Қара сөздері» кітабындағы философиялық трактаттары мен астарлы әңгімелері бразилиялық ақынға Абайдың өмірі мен шығармашылығы туралы ғана емес, Қазақстанның тәуелсіздік жылдарындағы жетістіктері туралы баяндайтын поэмаға айналған танымал алты шумақ жазуға шабыт берді.
2021 жылы Қарағанды облысында Ақселеу Сейдімбек атындағы мұражай ашылды. Онда қоғам қайраткері, белгілі этнограф, өнертанушы, журналист және публицисттің еңбектері, өмірбаяндық деректері, жеке заттары жинақталған.
2021 жылы Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде белгілі журналист, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, «Парасат» орденінің иегері Нұртілеу Иманғалиұлы атындағы оқу-шығармашылық зертханасы ашылды.
2021 жылы Алматыда қатерлі ісік диагностикасы бойынша Ядролық медицина орталығы ашылды. Бұл еліміздегі қызметі онкологиялық ауруларды диагностикалауға бағытталған алғашқы инновациялық медициналық орталық. Алматы ядролық медицина орталығында қолданылатын құрал-жабдықтар дәрігерлерге жылына 7 мыңға дейін науқасты қабылдауға мүмкіндік береді. Бұл емдеу мен диагностиканы қажет ететін қазақстандықтарға кешенді тексеру процедурасын күту уақытын айтарлықтай қысқартуға көмектеседі.
2022 жылы Қазақстан үкіметі Қазақстан Ұлттық ғылым академиясы жарғылық капиталына мемлекеттің 100% қатысуы бар коммерциялық емес акционерлік қоғам болған қаулы қабылдады.
2023 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық музейінде «Уақыт құшағында» ауған қазақ кілемдері көрмесінің салтанатты ашылуы өтті. Келушілерге өнімдері әлемдегі ең үздіктердің бірі саналатын Nasim Nayman Qazaq Karpet компаниясының кілемдері ұсынылады. Серіктестік басшысы Насим Найман бала кезінен кілем тоқумен айналысады. Оның төл туындылары Ауғанстандағы қолмен кілем тоқу өнеркәсібінің дамуына үлес қосады. Көрмеде 2023 жылы тоқылған және әртүрлі композициялық тақырыптарды бейнелейтін 60-қа жуық кілемдер қойылған.
2024 жылы Солтүстік Америка Қазақтары Қауымдастығының (NAKA) өкілдері Жаңа жылды алғаш рет тойлау үшін АҚШ-тың Вашингтон штатындағы Редмонд қаласында бас қосты. Алғашқы Жаңа жыл мерекесі тек Қазақстанның ғана емес, сонымен қатар басқа да Орталық Азия елдерінің бай мәдениеттерін көрсетті. Қазақ қауымдастығының өкілдері ұлттың көшпелі мұрасын бейнелейтін ерекше кестеленген өрнектер мен ашық түстері бар дәстүрлі камзолдар киді.
2024 жылы Димаш Құдайберген Қытайдағы Жаңа жылдық концертте өнер көрсетті. Әнші өз репертуарындағы ең әдемі, лирикалық әндердің бірі «The Crown» қытай тілінде орындады. Бұл композитор Ұлықпан Жолдасовтың «Кім екен» әнінің қытайша нұсқасы.
