29 сәуір. Тұлғалар туған күн
Бүгін, 29 сәуір күні тұлғалардан кімдер дүниеге келген? Kazinform оқырмандарына есімдер күнтізбесін ұсынады.
ЕСІМДЕР
78 жыл бұрын (1946) көрнекті физик-теоретик, кванттық хромодинамикадағы жаңа ғылыми бағыттың негізін қалаушы, Қазақстан Республикасының Ғылым мен техникаға еңбек сіңірген қайраткері, әл-Фараби атындағы Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының ғылым мен техника саласындағы лауреаты ҚОЖАМҚҰЛОВ Төлеген Әбдісағиұлы дүниеге келді.
Алматы облысында туған. 1967 жылы С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің физика факультетін теориялық физика мамандығы бойынша, 1970 жылы Санкт-Петербург қаласындағы А.Ф.Иоффе атындағы Физика-техникалық институтының аспирантурасын бітірген.
1970-1998 жылдары С.М.Киров атындағы ҚазМУ физика факультетінде ассистент, аға оқытушы, доцент, профессор, теориялық физика кафедрасының меңгерушісі, факультет деканы, Ғылыми зерттеу институтының директоры болып қызмет атқарды. 1998-2001 жылдары І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университетінің ректоры болды. 1990-1991 жылдары әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-де елімізде ең алғаш рет ЖОО-да құрылған тәжірибелік және теориялық физика Ғылыми-зерттеу институтын ашып, сонда тұңғыш директоры болып қызмет атқарды.
1994 жылы Халықаралық жоғары мектеп Академиясының толық мүшесі болып сайланады. Қазақстандағы жоғары мектеп Академиясының бөлімшесі болып табылатын Қазақстанның жоғары мектеп Академиясының Президиум мүшесі мен Вице-президенті. Осы Академияны құруға деген өзінің зор үлесін қосқан бастаушылардың бірі болған. 2001-2008 жылдары әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеттінің ректоры, 2008 жылы әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті ректорының кеңесшісі қызметінде болды.
Негізгі ғылыми еңбектері атом ядросы мен элементар бөлшектер теориясына, кванттық хромодинамикаға арналған. Ол жарық физикасы саласында «Торланған калибрлік өрісті стохастикалық кванттау» атты жаңа ғылыми бағытты қалыптастырды. 100-ден аса ғылыми еңбектің авторы.
«Парасат», «Барыс» ордендерімен, медальдармен марапатталған.
70 жыл бұрын (1954) – Түрксой жанындағы түркі мемлекеттері Жазушылар одағының төрағасы Ұлықбек Оразбайұлы ЕСДӘУЛЕТдүниеге келді.
Шығыс Қазақстан облысында туған. Қазақ мемлекеттік университетін, А.Горький атындағы Әдебиет институты жанындағы Жоғары әдеби курсты бітірген.
«Қазақстан пионері» газетінде, «Жазушы» баспасының поэзия редакциясында редактор, «Қазақ әдебиеті» газетінде бөлім меңгерушісі қызметтерін атқарған. 1988-1991 жылдары Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының хатшысы, 1991-1993 жылдары «Жас қазақ» газетінің бас редакторы, 1993-1997 жылдары ҚР Сыртқы істер министрлігінің бас маманы, 1997-2001 жылдары ҚР Мәдениет, ақпарат және қоғамдық келісім министрлігі Тілдерді дамыту департаментінің бөлім меңгерушісі қызметінде болды. 2001-2002 жылдары ҚР Премьер-Министрі Кеңсесінің сектор меңгерушісі, 2002-2008 жылдары «Қазақ әдебиеті» газетінің бас редакторы, 2008-2018 жылдары «Жұлдыз» журналының бас редакторы қызметін атқарды. 2018-2023 жылдары Қазақстан Жазушылар одағының төрағасы лауазымында болды.
Қазіргі қызметн 2023 жылдың наурыз айынан бастап атқарып келеді.
Ақынның «Қанат қақты», «Жаратылыс», «Көздеріңе ғашықпын», «Жұлдыз жарығы», «Алтайдың алтын тамыры», «Заман-ай», «Киіз кітап», т.б. жыр жинақтары жарық көрген. Оның өлеңдеріне белгілі сазгерлер ән жазған. Бірқатар өлеңдері шет ел тілдеріне аударылған. Өзі де көркем аударма саласында М.Лермонтов, А.Блок, Н.Рубцов туындыларын қазақ тіліне тәржімалаған.
«Құрмет» орденімен, медальдармен марапатталған.
68 жыл бұрын (1956) Қазақстан іскер әйелдері қауымдастығының президенті Раушан Біргебайқызы СӘРСЕМБАЕВАдүниеге келді.
Алматы қаласында туған. 1977 жылы Алматы халық шаруашылығы институтын бітірген. Экономика ғылымдарының кандидаты, әлеуметтану ғылымдарының докторы. Гендерлік теңдік мәселелеріне арналған монография мен оқу құралының, сондай-ақ 50-ден астам мақаланың авторы.
Қазіргі қызметінде 1995 жылғы қазаннан бері.
63 жыл бұрын (1961) Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаты, Әлеуметтік-мәдени даму және ғылым комитетінің төрағасы, танымал журналист Нұртөре Байтілесұлы ЖҮСІПдүниеге келді.
Қызылорда облысының Шиелі ауданында туған. Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетін бітірген.
Еңбек жолы: Павлодар облыстық «Қызыл ту» газетінің тілшісі, көлік және коммуникациялар бөлімінің меңгерушісі, бас редакторының орынбасары қызметін атқарған. 1990-1996 жылдары «Егемен Қазақстан» газеті экономика бөлімінің меңгерушісі, бас редакторының орынбасары, 1996-2002 жылдары «Жас алаш» газетінің бас редакторы, 2002-2005 жылдары «Ақ Жол Қазақстан» газетінің бас редакторы, 2005-2006 жылдары «Егемен Қазақстан» газетінің бас директоры, 2006-2008 жылдары «Астана хабары» газетінің бас редакторы, 2008-2019 жылдары республикалық саяси-қоғамдық «Айқын» газетінің бас редакторы қызметін атқарды. 2019-2022 жылдары ҚР Парламенті Сенатының депутаты, Әлеуметтік-мәдени даму және ғылым комитетінің мүшесі болды.
2022 жылдың желтоқсанынан бастап қазіргі қызметінде.
Оның «Біз кімнен кембіз», «Қазақтың қызы», «Елес пен белес» атты публицистикалық жинақтары жарық көрген.
«Құрмет», «Парасат» ордендерімен, медальдармен марапатталған.
40 жыл бұрын (1984) актер, әнші, композитор, жүргізуші, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Нұрлан Баянғалиұлы ӘЛІМЖАНОВдүниеге келді.
Алматы қаласында туған. 2005 жылы Т.Қ. Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының «Музыкалық театр мен кино актері» факультетін бітірген.
Еңбек жолы: 2003-2008 жылдары Ғ. Мүсірепов атындағы Мемлекеттік академиялық театрының актері болды. «Хабар» телеарнасындағы «Жұлдызды дода» телевизиялық шоуының жүргізушісі қызметін атқарған. 2021-2023 жылдары Нұр-Сұлтан қаласы Мәдениет басқармасының бастығы болды. Оқу ордасында жүріп Ғ.Мүсірепов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық «Ағайынды» телесериалындағы Қуаныш рөлі және «Елбасы жолы», «Менің балалық шағымның аспаны» киноэпопиясындағы Н.Ә.Назарбаевтың рөлдері арқылы жалпақ жұртшылыққа аса танымал болды.
Қазақстан Жастар Одағы «Серпер» сыйлығының лауреаты. «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» құрметті атағын алды. «Нұр Отан» партиясының «Жас тұлпар» жастар сыйлығының иегері. ҚР мәдениет пен өнер саласындағы мемлекеттік степендияның лауреаты.
38 жыл бұрын (1986) «Назарбаев зияткерлік мектептері» АҚ басқарма төрағасы Әнуар Қанатұлы ЖАНҒОЗИН дүниеге келді.
Қарағанды қаласында туған.
Қарағандыда туған. 2008 жылы М.В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетін, 2015 жылы «Назарбаев Университеті» автономдық білім беру ұйымын бітірген.
Еңбек жолы: 2008 жылы «Назарбаев Зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымында жұмыс атқарды, 2011-2016 жылдары оқу процесін әдістемелік қамтамасыз ету бөлімінің меңгерушісі, директордың орынбасары, Нұр-Сұлтан қаласындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінің директоры, математика пәнінің мұғалімі, 2016-2017 жылдары Нұр-Сұлтан қаласы білім басқармасы басшысының орынбасары, 2017 жылы Нұр-Сұлтан қаласы білім басқармасы басшысының міндетін атқарушы, 2017-2019 жылдары Нұр-Сұлтан қаласы білім басқармасының басшысы, 2020-2021 жылдары «Елбасы Академиясы» корпоративтік қоры директорының орынбасары болды. 2022-2023 жылдары «Халықаралық бағдарламалар орталығы» (Болашақ)» АҚ президенті қызметін атқарған.
Қазіргі қызметін 2023 жылдың наурызынан бері атқарып келеді.
36 жыл бұрын (1988) Алматы қаласы жер қатынастары басқармасының басшысы Нұрлан Талғатұлы НҰРҒАБЫЛОВ дүниеге келді.
Алматы облысының Үштөбе қаласында туған.Қазақ мемлекеттік заң академиясын, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетін (халықаралыққұқық бакалавры), University of Dundee (халықаралық коммерциялық құқық магистрі) бітірген.
ҚР Әділет министрлігінде және ҚР Ұлттық Банкінде мемлекет мүдделерін қорғау бөлігінде жұмыс тәжірибесі бар. Басқарушы директор лауазымында FirstHeartland JUSAN Bank АҚ, «АТФ банк» АҚ-да құқықтық мәселелерге жетекшілік етті, «БТА банк» АҚ-да активтерді қайтару бойынша жобаларға жетекшілік етті.
Әр жылдары халықаралық консалтингтік компанияларда (Ernst&YoungGlobalLimited, Curtis, Mallet-Prevost, Colt&Mosle LLP, «MacleodDixon"ЖШС) жұмыс істеді.
Қазіргі қызметін 2023 жылдың сәуір айынан бастап атқарып келеді.
118 жыл бұрын (1906-1968) композитор, дирижер, этнограф, Қазақстанның халық әртісі, екі мәрте Мемлекеттік сыйлықтың және Шоқан Уәлиханов атындағы сыйлықтың лауреаты Ахмет Қуанұлы ЖҰБАНОВ дүниеге келген.
Ақтөбе облысының Темір ауданында туған. 1929-1932 жылдары Ленинградтағы М.Глинка атындағы музыка техникумының скрипка сыныбында оқып, кейін Римский-Корсаков атындағы консерваторияда гобой сыныбы бойынша және Ленинград консерваториясының тарихи-теориялық факультетінде қосымша білім алады.
1932-1933 жылдары Ленинград өнертану академиясының аспиранты болды. 1933 жылы Алматы музыка-драма техникумында сабақ беріп, қазақ тілінде алғашқы «музыка әліппесін» құрастырады. А.Жұбановтың жетекшілігімен 20 ғасырдың 30-жылдары қазақ музыкасын зерттейтін ғылыми кабинет, музыка-тәжірибелік шеберхана, КСРО Ғылым Академиясының Қазақ филиалы төралқасы жанынан өнертану секторы (қазіргі Әдебиет және өнер институтының музыка бөлімі) ашылды. 1934 жылы А.Жұбанов алғаш 11 адамнан құралған домбырашылар ансамблі негізінде Қазақ ұлттық халық аспаптар оркестрін ұйымдастырды. 1935-1945 жылдары Қазақ филармониясының көркемдік жетекшісі әрі дирижері болды. 1945-1951 жылдары Алматы консерваториясының (қазіргі Қазақ ұлттық консерваториясы) ректоры, 1954-1961 жылдары осы консерваториядағы өзі ашқан халық аспаптар кафедрасының меңгерушісі болып, қазақ халық музыкасының тарихынан, дирижерлік өнер мен аспаптанудан сабақ берді. 1961-1968 жылдары А.Жұбанов Әдебиет және өнер институтының музыка бөлімін басқарды.
А.Жұбанов - қазақ халқының қазіргі заманғы кәсіби музыкасының негізін қалаған аға буын композиторлардың бірі. Ол қазақ музыкасын күрделі аспаптық симфониялық шығармалармен байытты. Олар: «Тәжік биі», «Қазақ билері», «Төлеген Тоқтаров», «Ария», «Абай сюитасы», т.б. соғыс жылдарындағы оның «Серт», «Қалғанынша қасық қан», «Москва», «Майданнан хат», «Қарлығаш» сияқты вокалдық туындылары қазақ халқының ұлттық музыка мәдениетіне соны өрнек қосты. Бұдан соң ол Ғ.Мүсіреповтің «Қозы Көрпеш - Баян сұлу», М.Ақынжановтың «Исатай-Махамбет» (М.Иванов-Сокольскиймен бірге) пьесасына, «Аманкелді» фильміне музыка жазды, «Отаным», «Ақ шолпан», «Біздің ел», «Жылқышы», «Лирикалық ән», т.б. әндер шығарды. Алматы қаласы көшелерінің біріне, Республикалық музыка мектеп-интернатына А.Жұбанов есімі берілген.
