Адам мінез-құлқын манипуляциялай алатын ЖИ құруға тыйым салынбақ – заң жобасы

АСТАНА. KAZINFORM — Бүгін Парламент Мәжілісінде «Жасанды интеллект туралы» заң жобасы мен ілеспе құжат таныстырылды.

— Мемлекет басшысы аталған заң жобаларын іске асырудың маңыздылығын 2024 жылғы 2 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауында және биылғы Үкіметтің кеңейтілген отырысында сөйлеген сөзінде атап өтті. Заң жобалары жасанды интеллект технологияларын (жүйелерін) пайдаланудың бірыңғай құқықтық базасын белгілеуге бағытталған, — деді Мәжіліс депутаты Нұртай Сабильянов. 

Негізгі заң жобасында:

— жасанды интеллект саласындағы реттеудің, ашықтық пен қауіпсіздікті қамтамасыз етудің құқықтық және ұйымдастырушылық негіздері айқадалады. Тәуекелдердің деңгейі бойынша жүейелерді жіктеу енгізіліп, дербес деректерді қорғау күшейтіледі; 
— мемлекеттік органдар мен квазимемлекеттік ұйымдардың жасанды интеллект технологияларын пайдалану ерекшеліктері қарастырылған;
— жасанды интеллект саласындағы қатынастар субъектілерінің құқықтары мен міндеттері айқындалады.

— Бұдан басқа, ілеспе заң жобалары жасанды интеллект жүйелерін пайдалана отырып жасалған өнімдерге қатысты тұтынушылардың құқықтарын және ол жүйелермен пайдаланылатын жеке деректерді қорғауға, жасанды интеллект жүйелері арқылы жасалған бұқаралық ақпарат құралдары өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған. Сондай-ақ жасанды интеллект жүйелерінің иелері үшін әкімшілік жауапкершілік қарастырылған, — деді ол.

Өз кезегінде Мәжіліс депутаты Екатерина Смышляева заң жобасының негізгі жаңалықтарын атап өтті. 

Тәуекел деңгейі бойынша ЖИ жүйелерін жіктеуді енгізу — заң жобасы жасанды интеллект жүйелерін минималды, орташа және жоғары тәуекелге бөледі, бұл олардың жұмысын пайдаланушылардың, қоғам мен мемлекеттің қауіпсіздігіне ықтимал әсер етуіне байланысты реттеуге мүмкіндік береді.

Бұдан бөлек, толық автономды ЖИ жүйелеріне тыйым салу ескерілген. Қазақстан аумағында адамның араласуынсыз шешім қабылдайтын жүйелерді құруға және енгізуге тыйым салынады, бұл реттелмейтін салдардың ықтималдығын азайтады.

Ұлттық жасан интеллект платформасын құру — осы саладағы отандық шешімдерді дамытуға ықпал ететін, яғни басқарылатын ортада ЖИ жүйелерін әзірлеу, оқыту және сынақтан өткізу үшін мемлекеттік технологиялық инфрақұрылым қалыптасып келеді.

Екатерина Смышляеваның сөзіне қарағанда, жеке деректерді қорғауға екпін қойылып отыр. Адамдарды әлеуметтік, биометриялық және мінез-құлық ерекшеліктеріне қарай бағалау үшін ЖИ қолдануға қатаң шектеу енгізіледі, сондай-ақ адам мінез-құлқын манипуляциялай алатын ЖИ құруға және пайдалануға тыйым салынады.

Бұған дейін жасанды интеллект мамандықтарға қалай әсер ететінін жазған едік.