Әлемдегі қақтығыстар саны 1946 жылдан бері ең жоғары деңгейге жетті
АСТАНА. KAZINFORM – Әлемде мемлекеттердің қатысуымен болатын қақтығыстар саны артып келеді және Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан бері ең жоғары шегіне жетті, деп хабарлайды DW.
Әлем бойынша соғыстар мен қақтығыстар саны 2024 жылы шарықтау шегіне жетті. Сәрсенбі, 11 маусымда жарияланған Осло Бейбітшілікті зерттеу институтының (PRIO) зерттеуіне сәйкес, 36 елде 61 қақтығыс болған, бұл Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейінгі барлық жылдағы көрсеткіштен көп.
Зерттеуде әсіресе кейінгі жылдары қақтығыстар санының өскені көрсетілген. 2022 жылы 56 қақтығыс болса, 2023 жылы 59-ға жеткен. Өткен жылы болған 61 мемлекетаралық қақтығыстың 11-і толық ауқымды соғысқа ұласты. 2024 жылы «екі соғыс басым болды» деп жазады зерттеу авторлары. Олар – 76 000-ға жуық адамның өмірін қиған Ресей-Украина қақтығысы және 26 000 адамның өмірін қиған Газадағы соғыс.
PRIO жаһандық шолу баяндамасында қақтығыстардан қайтыс болғандар саны 2023 және 2024 жылдары шамамен 129 000 болғанын жазады. Зорлық-зомбылық деңгейі кейінгі үш онжылдықтағы орташа деңгейден айтарлықтай жоғары болған.
– Жалпы 2024 жыл 1989 жылы қырғи-қабақ соғыс аяқталғаннан бергі қақтығыстарға байланысты өлім-жітім бойынша төртінші ең жоғары жыл болды, - деп жазады PRIO.
Қақтығыстардан бәрінен бұрын Африка көп зардап шегеді
Баяндама авторлары үкіметі соғысушы тараптардың бірі саналатын жекелеген елдердегі қақтығыстардың көбеюіне де алаңдаушылық танытты. Зерттеуге сәйкес, Африка соғыстардан ең көп зардап шегеді, 28 штаттық қақтығыстар тіркелген, бұл он жыл бұрынғыдан екі есе көп. Одан кейін 17 жанжалмен Азия, 10-мен Таяу Шығыс, үшеумен Еуропа, екі жанжалмен Америка тіркелді.
Сонымен бірге зерттеушілер кейінгі бір жылда мемлекеттік емес қақтығыстар саны аздап азайғанын атап өтті. Мәселен 2023 жылғы 80-нен 2025 жылы 74-ке дейін төмендеген.
– Бүгінгі әлем он жыл бұрынғыға қарағанда соғыс, қақтығыс, талас-тартысты көп көрді. Жаһандық зорлық-зомбылықтың өсу жағдайында оқшаулану адам өміріне ұзақ мерзімді салдары бар ауыр қателік болар еді, - деді институт директоры, баяндаманың жетекші авторы Сири Аас Рустад.
Бұдан бұрын Израиль әуе күштері Сирияға шабуыл жасағанын жазған едік.
