АПТАЛЫҚ ШОЛУ: Қазақстан мен Қырғызстан жаңа стратегиялық әріптестікті іс жүзіне асырмақ

АСТАНА. 11 мамыр. ҚазАқпарат - Осы аптада Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Астанаға екікүндік ресми сапармен келген Қырғыз Республикасының Президенті Алмазбек Атам­баев­ты қабылдады. Былтырлары Алатаудың ар жағындағы бауыр-жұрттың Үкімет басшысы лауазымында елімізге ресми сапармен келіп-кетіп жүрген Алмазбек Атамбаев бұл жолы ел президенті ретінде Қазақстанға тұңғыш әрі шетелдегі алғашқы сапарын бастап отыр.
None
None

Мейманды ресми қарсы алу­дың рәсімдері жасалып, әріптесіне лайықты құрмет көрсетілген соң, екі ел басшылары шағын құ­рамда кездескен болатын. Шағын құрамдағы келіссөздер нәтиже­сі­не тоқталсақ, онда Қазақстан-Қыр­ғызстан арасындағы екіжақты қатынастарға байланысты өзекті мәселелер қарастырылды. Олар­дың ішінде халықаралық дең­гей­дегі мәселелер де қамтылды.

Кездесу барысында Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Әбішұлы бірінші кезекте жақында ғана Қазақстан аумағында орын аллған жол апатынан қаза тапқан қырғызстандық азаматтардың туыстарына және осы елдің президентіне жеке көңіл айтты. Еске сала кетсек, 8 мамыр күні Қарағанды облысының Шет ауданында «Алматы - Екатеринбор» тас жолының 743 шақырымында «КамАЗ» бен «Ssang Yong» маркалы шағын автобус соқтығысып, соның салдарынан шағын автобустың 16 жолаушысы, онын ішінде бір ресейлік азамат оқиға орнында көз жұмған-ды. 15-і Қырғызстан азаматы еді. Келелі кеңеске кіріспес бұрын Президент Н. Назарбаев осынау қайғылы жағдайға байланысты көңілін айтты. «Ия, біздің жерімізде қиын жағдай орын алып, Қырғызстан азаматтары жол апатында мерт болды. Осыған байланысты мен олардың туған-туыстарына және Сізге көңіл айтамын», - деді Президент.

Бұдан бөлек, келіссөздер барысында мемлекет  басшылары екіжақты өзара ықпалдастыққа қатысты өзек­ті мәселелерді ортаға салды. Ел басшылары алда­ғы уақытта екі ел арасындағы сау­да-экономикалық, мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық байланыстардың кең ауқымы бойынша алқа құрып, қарым-қатынасты сөз жүзінде емес, іс жүзінде дамыту қажеттігіне ерекше назар аударды. Қазақстан мен Қырғызстанның бауырластығын құр сөзбен емес, нақты шаралармен іс жүзінде дамытатын кез жеткені, ендігіде бос сөзбен айналыспай, мұны нақты іс-шаралармен толықтыру қажеттігі көтерілді.

«Екі ел арасындағы қарым-қатынас әрқашанда ойда­ғы­дай болуы керек. Біз Қырғыз­станды жақын көрші санаймыз. Екіншіден, біздердің арамыздағы ынтымақтастық өте жақын болуы қажет. Сондықтан біз Қырғыз­стан­да саяси тұрақтылық орны­ғуы­на және экономикасы жақсаруына тілектеспіз. Көрші ретінде, бауырлас ел ретінде қолдан кел­геннің барлығын жасаймыз. Біртуған  екендігімізді жиі айтамыз. Енді оны нақты істерімізбен дә­лел­деуіміз керек. Сіздің бұл сапа­ры­ңыз ізгі көршілік қатынас­тар­ды қалыптастыру ниетін көз­дей­ді. Шындығында да, біздің ха­лық­тарымыз сөз жүзіндегі емес, нақты іс жүзіндегі бауырластар. Сіздің оңды экономика құру жо­лындағы ұстанымыңызды және Қырғызстандағы саяси үдеріс­терді қолдаймыз», - деді кеңейтілген құрамдағы келіссөздер барысына жетекшілік жасаған Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев.

Кеңейтілген құрамдағы келіс­сөз­дердің нәтижесінде  Қазақстан мен Қырғызстан президенттері энергетика, ауыл ша­руашылығы, көлік және коммуникация, кен байыту, өңдеу өнер­кәсібі, туризм және басқа салалар­дағы өзара тиімді ынтымақ­тас­тықты жандандыруға уағдаласты. Сонымен қатар, мемлекеттер басшылары уәкілетті органдарға биылғы жылы Қазақстан мен Қыр­ғызстанның Жоғары мемле­кет­­аралық кеңесін және Қа­зақ­стан, Қырғызстан үкімет­ара­лық кеңе­сін өткізуге дайындық жұ­мыс­тарын жүргізіп, оларды белгіленген уақытында өткізуді тапсырды.

Мәліметтерге сүйенсек, Қазақстан 1991-2011 жылдар аралығында Қырғызстан экономикасына 1 миллиард доллардан астам көлемде инвестиция салды. Ал 2011 жылы екі ел арасындағы тауар айналымы 750 миллион дол­лардан астам қаржыны құрады. Бұл 2010 жылмен салыстырғанда 27 пайызға көп.

«Біз таяу жылдары өзара тауар айналымын 1 миллиард доллар­лық деңгейге жеткізудің нақты перспективасы мен мүмкіндігіне иеміз. 2010 жылдан бастап Қазақстан бауырлас Қырғызстан халқына жалпы көлемі 20 миллион дол­лардан астам қайтарымсыз гума­ни­тарлық көмек көрсетті. Бұдан басқа, көлемі 7 миллион доллар болатын құрылыс материалдары түрінде және әскери ынты­мақ­тастық аясында тағы 3 миллион доллардың көмегі көрсетілді. Сөй­тіп, жалпы алғанда, Қа­зақ­стан Қырғызстанға 30 миллион доллар бөлді. Қырғызстанға біз­дің көрсеткен осынша көлемдегі көмекті әлемнің ешбір елі көр­сеткен жоқ. Ал 2011 жылы біздің гуманитарлық көмегіміз 4 миллион доллардан астамды құрады. Бұл біздің елдеріміз арасындағы шынайы тату көршілестік қарым-қатынастардың жарқын көрінісі болып табылады», - деді Нұрсұлтан Әбішұлы.

Қазақстан Президенті, сон­дай-ақ таяу уақытта Қазақ-қыр­ғыз инвестициялық қоры өз жұ­мысын бастайтындығынан хабардар ете келіп, ұмыт бола бастаған қазақстандық-қырғызстандық зиялы қауым өкілдерінің фору­мын өткізуді ұсынды. Бүгінде оны екі тарап та күтіп отыр. «Біз Қырғызстан азаматтарының Қа­зақстан аумағына келу тәртібі туралы екіжақты келісімді қол қоюға әзірлеу туралы үкіметтерімізге тапсырма бердік», деп жал­ғастырды сөзін Елбасы. Ол бой­ынша Қырғызстан азаматтары Қа­зақстанда 90 тәулік бола ала­ды. Шекара маңындағы ынты­мақ­тастықты дамытуды жандан­ды­рудың маңыздылығын ескере келіп, Қазақстан - Қырғызстан мемлекеттік шекарасында «Кеген - Қарқара» өткізу бекетін ашу туралы шешім қабылданды. Сонымен бірге, Қырғызстанның Кеден одағы мен Қазақстан, Ресей және Беларусь арасындағы Біртұтас экономикалық кеңістік­ке қосылу мәселесі де қаралды.

Өз кезегінде Қырғыз Пре­зиденті Алмазбек Атамбаев биылғы жылдың тамызында Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев ресми сапармен Бішкекке келетіндігінен хабардар етті. «Мен Нұрсұлтан Назарбаевқа, қазақстандық инвесторларға қол­дау көрсеткендері үшін рахмет айтамын. Әртүрлі саяси оқиғаларға, кейбір рейдерлік фактілерге қарамастан, Қазақ­стан­ның Қырғызстанға бағыт­таған инвестициясы азайған жоқ. Біз Қазақстан Республикасы та­ра­пынан туыстық әлеуетті қол­дауды әрқашан сезінеміз. Рас, бұған дейінгі қол жеткізілген уағдаластықтар Қырғызстандағы саяси тұрақсыздық салдарынан орындалмады. Бұған Қазақстан кінәлі емес. Ал жаңа страте­гия­лық әріптестікке өту үшін сөзден нақты іске көшетін кез келді», - деді қырғыз басшысы. Биыл Қазақстан Респуб­ли­касы мен Қырғыз Республикасы арасындағы дипломатиялық қа­ты­настардың орнағанына 20 жыл толады. Қазақстан мен Қыр­ғыз­стан халықтары арасындағы байланысты нығайту мақсатында Нұрсұлтан Назарбаев пен Алмазбек Атамбаев Бішкекте Абайдың ескерткішін орнату, сондай-ақ екі елдің астаналарында Шоқан Уәлиханов пен Шыңғыс Айтма­товқа көше аттарын беру туралы шешім қабылдады.

Келіссөздердің нәтижесі бой­ынша тараптар Бірлескен мәлім­деме қабылдады.

  Ұлы Жеңістің 67 жылдығы мерекеленді 

Биыл ХХ ғасырдағы ең қасіретті, адамзат тарихындағы ең зұлматты соғыстың аяқталып, Жеңістің туы желбірегеніне 67 жыл толды. Осынау мерейлі күн республикамыздың барлық өңірлерінде аталып өтті. Бүгінгі бейбіт өмірімізге жеткізген ардагерлерге құрмет көрсетілді. Бас қалада Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Отан қорғау­шы­лар» монументіне гүл шоқтарын қойып, 1941-1945 жылдары Ұлы Отан соғысында қаза болған қазақстандық жауынгерлерге тағзым етті. «Мәңгі алаудың» ал­дын­да сұрапыл соғыстан оралмаған жауынгерлерге құрмет көрсету үшін жиналған мыңдаған астаналықтар мен қала қонақтары шейіт болғандарды бір минут үнсіздікпен еске алды. Жеңістің 67 жылдығына арналған салтанатты шараға Үкімет, Президент Әкімшілігі, сондай-ақ дипломатиялық миссияның өкілдері, Парламент Сенаты мен Мәжілісінің депутаттары, мемлекеттік органдардың басшылары, қоғамдық ұйымдардың өкілдері қатысты.

Салтанатты шараның ресми бөлі­гі­нен соң, Мемлекет басшысы Нұрсұл­тан Назарбаев жұртшылық алдында сөз сөйледі. «Бүгін ұлы күн, ұлы мереке!  Биыл 1945 жылы фашистік Германияны жеңгенімізге 67 жыл толып отыр. Сол сұрапыл соғыс жылдары бүкіл әлем 50 млн.-нан астам адамынан айырылды. Оның ішінде Қазақстаннан 1 млн. 800 мың адам майданға аттанып, соның жартысы елге, өз отбасына қайтып орал­ған жоқ. Біз олардың осындай бей­біт күнге жету жолында жасаған ерліктерін ешқашан ұмытпаймыз. Адам­ға ең бастысы көңіл керек. «Көңіл көңілден су ішеді» деген. Қазір ардагерлер арамызда жыл өткен сайын азайып бара жатыр. Сондықтан біз оларға әр­дайым көмектесіп, көңілдерін аулауы­мыз, мұң-мұқтаждарына құлақ түріп жүруіміз керек. Ардагерлерді жастар­дың алдында көбірек сөйлетіп, ерлік­тің, отансүйгіштіктің тәлімін алулары­на жәрдемдесуіміз керек. Үлкен ақса­қал­дары бар адамдар бақытты. Үлкен кі­сілер - қазынамыз», - деді Н.Назарбаев.

Сонымен бірге, Мемлекет басшысы ардагерлерге құрмет көрсетудің бір үлгісі ретінде ересек адамдардың балаларын ескерткіштерге апарып, гүл шоқтарын қойғызып, мұражайлардағы тарихтан сыр шертетін жәдігерлермен таныстырып, ата-бабаларымыздың ерліктерін балалардың бойына сіңіру керектігін баса айтты. «Біз - кешегі соғыс жеңімпаз­дары­ның перзенттеріміз. Бүгінде біз осы Ұлы Жеңістің арқасында аспанымыз ашық болып, бақытты өмір сүріп, болашаққа жоспар құрып, армандап, қалағанымызды істеп, балаларымызды тәрбиелеп жатырмыз. Сондықтан біз Ұлы Отан соғысының ардагерлері сияқ­ты отансүйгіш ұрпақ тәрбиелеп, солардың бойына патриоттық сезімді сіңіре білуіміз керек. Біздің балалар қан майданда жеңіс әкелген ардагер­лері­міздің ерліктерін ешқашан ұмыт­пауы тиіс. Оларға зор құрмет білдіру біздің азаматтық парызымыз», - деді Елбасы.

Осы орайда, Мемлекет басшысы еліміз Тәуелсіздіктің 20 жылдығын мерекелегенін айта келіп, бүгінгі ұр­пақ­ аға буынның ерлігін еш ұмыт­пайтынын, егер әр азамат Отанды қа­лай қорғау керектігін есте сақтаса және ардагерлерімізге жақсы қам­қор­лық жасаса, онда болашағымыздың бекем болатынын атап өтті. Сондай-ақ, соғыс ардагерлері мен тылда еңбек еткен азаматтардың ұдайы мемлекеттің назарында болып, оларға қамқорлық­тың бәрі жасалатынын жеткізді. «Біз тылда жұмыс істеген ардагерлердің еңбегін де есте сақтаймыз. Олар со­ғыста болған азаматтар сияқты Жеңісті жақындатуға үлестерін қосты. Сон­дықтан, барша Қазақстан халқы атынан барлық ардагерлерді құттықтап, дендеріне саулық, бастарына амандық тілеймін», - деді Елбасы.

Үкімет Жер түгендеуді 1 маусымға дейін аяқтайды

Осы аптада Министрлер кабинетінде Үкімет мүшелері бас қосып, онда жерге қатысты бірқанша мәселе талқыға салынды. Жиылғандар алдында Жер ресустарын басқару агенттігінің төрағасы Қадырхан Отаров есеп беріп, Елбасының жерді түгендеуге қатысты берген тапсырмасының орындалу барысын баяндады. Бақсақ, жерге, оны түгендеуге қатысты бірқатар мәселе бар екен.

Мәселен, төрағаның тың мәліметтеріне сүйенсек, бүгінгі күні республика бойынша 19 қала мен 78 елді мекеннің бас жоспары жасалмаған. Бұған басты жауапты саналатын жергілікті әкімқаралар болса,  олардың өзі мәселеге атүсті қарап отыр. Бұл - бір. Екіншіден, жергілікті билік жер сатуда көп былыққа ұрынған. Тіпті, кейбір өңірлерде жеке тұрғын үй құрылысына қажетті инфрақұры­лым болмаса да, жергілікті билік басшылары жер телімдерін емін-еркін таратуға кіріскен тәрізді. Оның сыртында заңсыз берілген жер телімдері тағы бар. Төрағаның айтуын­ша, осындай олқылықтарды жерді түгендеу науқаны анықтауға мүм­кіндік береді. Жалпы, әкімдердің есе­біне сүйенсек, елімізде 240 учаске немесе барлық жер телімдерінің 60 пайызы түгендеуге жатады. Үкімет отырысы барысында кейбір аймақтарда осы саладағы жұмыстың шабан жүріп жатқаны сынға ілікті. Мұндай шабандықтың салда­рынан түгендеу жұмысы маусымның 1-іне дейін бітпей қалуы да әбден мүмкін.

Селекторлық кеңес барысында Үкімет бас­шысы Кәрім Мәсімов әкімдерден де есеп алды. «Елба­сы­ның басты ескертулері Ақмола және Алматы облыстарына қатысты болған еді. Сондықтан жер телімдерін түгендеу бойын­ша біз, ең бірінші, осы екі облыс басшыларынан қатаң сұрайтын боламыз», - дегенді қадап айтты Премьер-Министр Кәрім Мә­сім­ов.

Соңғы жаңалықтар