Еуропалық сот Италия жасаған «қауіпсіз елдер» тізіміне күмән келтірді

АСТАНА. KAZINFORM — Еуропалық Одақтың жоғарғы соты Италияның Албаниядағы мигранттарды ұстау орталықтарын пайдалануына қарсы шешім қабылдады, деп жазды Еuronews. 

Соттың пікірінше, бір мемлекет басқа елді «қауіпсіз» деп жариялай алмайды, егер ол қауіпсіздік барлық азаматтар мен осал топтарға бірдей кепілдік бермесе.

Люксембургтегі сот жұма күні мәлімдегендей, Италия мигранттарды өз тізіміндегі «қауіпсіз» елдерге жеделдетілген тәртіппен қайтаруға құқылы, бірақ нақты шарттармен ғана.

Судьялар Рим округтік сотының шешімін толық қолдай отырып, жеделдетілген рәсім ЕО заңнамасын бұзбайтынын, алайда елдің «қауіпсіз» мәртебесін беруі соттық тексеруге жатауы тиіс екенін атап өтті. Бұл — баспана сұраған адамдарға шешімге шағымдану құқығын қамтамасыз ету үшін маңызды.

Бангладеш азаматтарының ісі негіз болды

Шешімге себеп болған — екі бангладештік азаматтың ісі. 2023 жылы оларды Италия әскери-теңіз күштері теңізден құтқарып, Албаниядағы уақытша ұстау орталығына жіберген. Себебі Бангладеш Италияның «қауіпсіз елдер» тізіміне енгізілген.

Осыған байланысты олардың баспана туралы өтініштері жеделдетілген тәртіпте қаралып, бас тартылған. Кейін олар сотқа шағым түсіріп, Италия бұл тізімді қандай негізде дайындағанын ашық көрсетпегенін алға тартты. Рим соты бұл істі Еуропалық сотқа жолдады.

Италия үкіметінің реакциясы: ЕО құзырынан асып кетті ме?

Премьер-министр Джорджия Мелони басқаратын Италия үкіметі сот шешімін қатаң сынға алды. Олар ЕО сотын «өкілеттілігін асыра пайдаланды» және «ұлттық егемендікке қауіп төндірді» деп айыптады.

— Еуропалық сот үкімет жүргізген ауқымды зерттеулерге емес, жеке судьялардың пікірімен келісіп отыр, — делінген премьер-министр кеңсесінің мәлімдемесінде.

Соған қарамастан, Албанияға депортация әзірге жалғасады. Власть Албаниядағы орталықтардың рөлін өзгертіп, оларды тек баспана беру өтініштері қабылданбаған адамдар үшін пайдалану туралы шешім қабылдады.

Болашақ өзгерістер мен ЕО заңнамасы

Жаңа ЕО ережелеріне сәйкес, 2026 жылдың маусымынан бастап (немесе ертерек) елдер «қауіпсіз ел» мәртебесін кейбір ерекшеліктермен өз бетінше белгілей алады. Бұл Италияның тәсіліне жақынырақ болмақ.

Сонымен қатар, Еуропалық комиссия да өз «қауіпсіз елдер» тізімін ұсынды (міндетті емес). Бұл тізімде Египет пен Бангладеш те бар.

Албаниядағы орталықтар — тиімсіз бе?

Қазіргі уақытта Албаниядағы итальян миграциялық орталықтарында бірнеше ондаған адам ғана тұрып жатыр, ал бастапқы мақсат — айына 3 000 адам орналастыру болатын.

Сондай-ақ, бұл орталықтар өте қымбат: Бари университетінің зерттеуіне сәйкес, бір орынның құны – 153 000 еуро, ал Сицилиядағы ұқсас орталықтарда – 21 000 еуро ғана.