Иран АҚШ-тан соғыс шығыны үшін өтемақы талап етіп отыр
АСТАНА. KAZINFORM – Аббас Арақчи Американың арнайы өкілімен хабарлама алмасқанын растап, диалогты қайта бастаудың жаңа шарттарын атады, деп хабарлайды Kazinform тілшісі.
Тегеран келіссөздерге қайта оралу шарты ретінде Америка мен Израильдің Иранның ядролық нысандарына жасаған соққыларынан келген шығынды өтеуді талап етті. Бұл туралы Иран Сыртқы істер министрі Аббас Арақчи мәлімдеді. Ол сөз арасында Американың арнайы өкілі Стив Виткоффпен хабарлама алмасқанын атап өтті.
Арақчидің айтуынша, консультациялардың жаңа кезеңі басталғанға дейін Вашингтон өткен келіссөздер кезінде Иран нысандарына жасалған шабуылдарды түсіндіріп, мұндай жағдайдың қайталанбауын қамтамасыз етіп, келтірілген шығынды өтеуі керек.
– Олар келіссөздер арасында неліктен бізге шабуыл жасағанын түсіндіріп, мұндай жағдай қайталанбайтынына кепілдік беруі керек. Сонымен қатар келтірген шығынды өтеуі тиіс, - деді Иран дипломатиясының басшысы.
Арақчи қатал шарттарға қарамастан келіссөздерге жол ашық екенін атап өтті.
– Жол тар, бірақ жабық емес. Мен басшылықты егер біз келіссөздер жүргізетін болсақ, екінші тарап шынымен де өзара тиімді келісімге дайын екеніне сендіруім керек, - деді ол.
Аббас Арақчи маусым айында 12 күндік қақтығыс кезінде Исфахан маңындағы жаңа байыту зауытына шабуыл жасалғанын растады. Бұл – Иранның осы нысанға жасалған шабуылды алғаш рет ресми мойындауы.
Кейінірек Америка Құрама Штаттарының қолдауына ие болған Израильдің әскери науқаны Иран билігінің мәліметінше, әуе қорғанысының негізгі нысандарын қиратып, кем дегенде 13 ирандық ядролық ғалымды өлтіріп, 1 000-нан астам адамды ажал құштырды. Бұған жауап ретінде Тегеран Израильге жаппай соққы беріп, Израиль мәліметтері бойынша 29 адамның өмірін қиды.
Атысты тоқтату туралы келісім жарияланғанға дейін екі күн бұрын АҚШ уран байыту бойынша негізгі нысандар – Фордо мен Натанцқа, сондай-ақ Исфахандағы қондырғыларға соққы берді.
Арақчидің айтуынша, Иран шығынға қарамастан, технология мен персоналын сақтап қалды.
– Ғимараттарды қалпына келтіруге болады. Көліктерді ауыстырыңыз. Бізде қажеттінің бәрі бар, - деп атап өтті дипломат.
Министр өз кезегінде Тегеран уранды байыту құқығын сақтаудан бас тартпайтынын айтып, байытусыз «мәмілеге қол жеткізу мүмкін емес» екенін жеткізді.
Ол сондай-ақ соғыстан кейін агенттікпен ынтымақтастық тоқтатылғанына қарамастан, тамыз айында МАГАТЭ-мен өзара іс-қимылдың жаңа моделі бойынша келіссөздер жүргізуге дайын екенін растады. Сонымен бірге Аббас Арақчи Еуропа елдеріне санкцияларды қалпына келтіру үшін «снапback» механизмін іске қосу әрекетінен сақтанды.
