Қазақстан - сауда соғысының нысаны емес – сарапшылар Трамп енгізген баж салығы жайында
АСТАНА. KAZINFORM – АҚШ Президенті Дональд Трамп Қазақстанды қоса алғанда 185 елден келетін тауарға жаңа баж салығы енгізілетінін мәлімдеді. Осыған орай қаржы сарапшылары Андрей Чеботарев пен Расул Рысмамбетов еліміздің экономикасына оның қандай салдары болуы мүмкін екеніне қатысты ойларымен бөлісті.
Ақ үй Х әлеуметтік желісінде баж салығы салынатын елдердің тізімін жария етті. Ұсынылған дерекке сәйкес, Қазақстанда америкалық тауарларға 54 пайыз тариф бекітілген. Осыған жауап ретінде АҚШ Қазақстан өнімдеріне 27 пайыз баж салығын енгізбек.
HAPPY LIBERATION DAY, AMERICA! 🇺🇸💰
— The White House (@WhiteHouse) April 2, 2025
President Donald J. Trump has secured nearly $5,000,000,000,000 in investment and trade commitments from across the globe. pic.twitter.com/JA9Om3ypMq
- АҚШ Қазақстанның ең ірі сауда серіктесі емес. Олар тауар айналымы бойынша 12-орында тұр. 2023 жылы Қазақстан АҚШ-қа 1,5 млрд доллардың тауарын экспорттады. Негізінен ол мұнай болатын. 850 млн долларға жеткіздік, - деп атап өтеді қаржы сарапшысы Андрей Чеботарев.
Қазақстан мұнайдан бөлек АҚШ-қа уран, күміс, ферроқорытпа, тантал және тауарлардың өзге де түрін импорттайды.
- Әрине, біз үшін бұл ұнамсыз. Себебі кез келген тариф экономика өсімі қарқынының төмендеуіне немесе тіпті экономиканың құлдырауына алып келеді. Дегенмен бүкіл әлемге тариф енгізген АҚШ-тың өзіне мұның қатысы көп болмақ. Демек, олардың елінде қызметтер мен тауарлардың бағасы көтеріледі, - деді сарапшы.
Ол егер тауарларымызды сатып алушы табылмаса, онда экспортының бір бөлігінен айырылуымыз ықтимал екенін алға тартады.
- Онда мәселен, «Қазатомөнеркәсіп» өндіретін уран изотопы сияқты барынша айрықша заттар бар. Бірақ, әлемде қалай дегенде де оны сатып алатын біреу табылады. Иә, қиындау болуы және табыстың бір бөлігінен айырылып қалуымыз ықтимал. Дегенмен, жаһандық дағдарыс үдерістері жайында айтуға келмейді. Саудаласу үдерісі жүріп жатқанына сенімдімін және таяу уақытта Қазақстанға қатысты өзге де тарифтерді көріп қалармыз, - деді Андрей Чеботарев.
Ал қаржы саласының сарапшысы Расул Рысмамбетов баж салығының отандық экспортқа қатысы жоқ екенін алға тартады. Себебі Қазақстан тауарлары АҚШ-қа стратегиялық материалдар тізімімен енеді және баж салығына ілікпейді.
- Қазақстан сауда соғысының нысаны емес. Қайта құбылмалы өңірлер арасындағы тұрақтылық аралы және бұл әсірелеп айтқан сөз емес. Жаһандық жанжалдар – бұл бейтарап делдал болу, экспортты кеңейту және Азиямен, ЕО-мен, өзге де елдермен сауда байланыстарын нығайту мүмкіндігі. Айтпақшы, көңілге қонымды факті де бар. Біз АҚШ-пен тікелей сауда-саттық жасаймыз және шағын экономикасында осындай профициті бар ТМД-дағы санаулы елдердің біріміз. Бізбен қатар осындай тариф Оңтүстік Кореяға және өзге де Азия жолбарыстарына енгізілді, - деді қаржы сарапшысы.
Сондай-ақ ол Қазақстанға отандық өндіріске басымдық беруі керектігін баса айтты.
- Қазақстан өзінің өндірісіне бейімделуі қажет. Жергілікті өндіруші дегеніміз кім деген түсінікке қойылатын талапты қатаңдатып, ауыл шаруашылығы өнімдеріне, қайта өңдеу мен машина жасауға басымдық берген жөн. Қазір мүмкіндіктер терезесі ашылып, арзан ақша тартудың, үздік жабдықтар сатып алудың орайы келуі ықтимал. Ең бастысы – жылдам әрекет ету, - деп атап өтеді Расул Рысмамбетов.
Айта кетейік, Президент Дональд Трамп АҚШ-тың барлық сауда серіктестері үшін 10% тарифті және өзінің «Америка бірінші кезекте» атты бағдарламасы аясында өзге ондаған мемлекетке барлық саланы қамтитын жоғары баж салығын енгізуді қарастыратын пакетін ұсынды.
Осыған орай еліміздің Сауда және интеграция министрлігі АҚШ-тың бірқатар тауарға жаңа кедендік баж енгізуіне қатысты мәлімдеме жасады.
