Қазақтың домбырасының үнін патенттеуіміз керек – петропавлдық шебер
ПЕТРОПАВЛ. KAZINFORM – Петропавл тұрғыны Болат Қанафин қазақтың қара домбырасын жетілдіріп, оның заманауи үлгісін жасап шықты.
Өнер табысын Болат Қатауұлы домбыра-синтезатор деп атаған. Қазір шағын шеберханасында музыкалық аспаптың төртеуі тұр. Соңғысы алдыңғыларынан әлдеқайда сапалы. Бірақ музыкант-шебер мұнымен тоқтап қалмақ емес.
- Мына домбыра-синтезатордың бойында 32 дыбыс генераторы мен түрлендіргіштер бар, олар 120 функция атқарады. Яғни бұл аспаптан тек домбыра үні ғана емес, қазақтың басқа да ұлттық аспаптарының, сондай-ақ фортепиано, скрипка сияқты көптеген басқа да, соның ішінде соқпалы музыкалық аспаптарды ойнап, естуге болады, - дейді Болат Қанафин.
Ерекше музыкалық аспапты жасап шығаруды бала кезінен армандаған ол, бұл арманын жүзеге асыруға зейнет демалысына шыққаннан кейін кіріседі. Бұл кезде қажетті білім мен тәжірибе жеткілікті еді.
- 13 жасымда мен орган-синтезаторды көрдім. Соның үні маған керемет ұнады. Үйренгім келіп, анама қолқа салдым, «мені мектепке бер, үйренемін фортепианоны» деп. Бірақ та, мені онда алмады, анама айтыпты «балаңыздың саусақтары қысқа, ойнай алмайды» деп. Анамның есімі Гүлжазира, ол өнерге жақын, домбыра тартып, дәстүрлі әнді керемет орындайтын. Айтуымен, домбыраны меңгеріп алдым. Кейін гитараны да үйрендім. Ал электрониканы бастан-аяқ маған арнайы білімі бар Жанбота ағам үйретті.
Өзім кезінде Туланың музыкалық мектебін скрипкашы класында тәмамдадым. Кейін Петропавлдағы пединститутқа түсіп, музыка пәнінің мұғалімі болып шықтым, аспирантурада оқыдым. Сондықтан бастапқыда қорқыныш болғанымен іске кірісіп кеттім, - дейді музыкант-шебер.
Ағылшын тілін жетік меңгерген Болат Қатауұлы қажетті электрониканы Жапонияның ірі корпорацияларының ресми сайттарынан тапқан.
- Жапонияның кереметі – олардың электроникасы сапалы, бағасы қолжетімді. Домбыраның іші түгел Ямаханыкі. Бірақ, бізде Қазақстанда Жапониямен жұмыс істейтін ресми диллер компания жоқ. Сол себепті Ресей арқылы алып отырмын, ал олар бағаны екі есе қымбаттатып жібереді. Амал жоқ, алуға тура келеді. Соңғы домбыраны жетілдіріп, дамытуға, эксперименталды жұмыстар ғой – 8-9 ай кетті. Мен кеңес кезінде оқыған адаммын. Кәдімгі қарындаш, өшіргіш және сызғышты қолданып, сызба жасаймын. Түгел тұжырымдама дайын болғанда компьютерге салуға мамандар немесе балам көмектеседі, - дейді Болат Қанафин.
Бір домбыра-синтезатордың өзіндік құны, орташа алғанда 240 мың теңге шамасында. Шебердің айтуынша, желіге қойып, жасаған кезде бағасын екі есе арзандатуға болады. Қазіргі уақытта, шебердің айтуынша, түрлі ұсыныстар түсіп жатыр.
- Ең алдымен Жапонияға барып келуім керек. Басты мәселе - домбыраның үні қазақтың ұлттық қазынасы ретінде патенттелмеген. Жалпы ұлттық аспаптардың ешқайсысының үні патенттелмеген. Осы жұмысты істеу керек, оны істемесек бұл домбыра да қымыздың күйін кешеді, - дейді Болат Қанафин.
Музыкант бұл аспапты негізінен балаларға арнап жасағанын айтады. Қазір домбыра-синтезаторды кенжесі Ислам сынақтан өткізіп жүр. Ол – дарынды балаларға арналған музыка мектебінің домбыра және дәстүрлі әнші сыныбында білім алып жатыр.
Бұған дейін СҚО-дағы тұрмысы жылқымен біте қайнасқан Махатовтар отбасы туралы жазған едік.
