Күнде соғыста жүргендей, апатпен күресіп, адам өмірін сақтауға тырысамыз — құтқарушы
АСТАНА. KAZINFORM — Ақмола облысында су тасқыны салдарын жою кезінде 32 адамды аман алып қалған Астрахан аудандық төтенше жағдайлар бөлімінің 34 жастағы басшысы Аят Сералиев «Жақсы адам-2024» марапатына ие болды.
Құтқарушы Kazinform агенттігінің тілшісіне жұмыс күндері туралы баяндап берді.
— Аят, өзіңіз жайлы айтсаңыз.
— Мен Ақмола облысы, Сандықтау ауданы, Балкашино ауылында дүниеге келдім. 1996 жылы ата-анаммен Красный Яр ауылына көшіп келдік. Сонда тұрып, оқыдым. Мектептен кейін Көкшетау техникалық институтына түстім, сол кезде ол әлі академия болмаған еді. Оны 2013 жылы бітіріп, Ақкөл ауданына жіберіліп, № 5 өрт сөндіру бөлімінде қарауыл бастығы болып қызмет еттім. Бір жылдай қызмет еттім, Егіндікөл ауданын нығайту керек болды, мені сол ауданның өрт сөндіру бөліміне ауыстырды. Бірақ көп ұзамай Ақкөлге қайта оралдым, бірақ өрт сөндіру бөліміне емес, аудандық төтенше жағдайлар бөліміне, алдымен аға инженер, кейін бас маман болып қызмет еттім. 2020 жылы Астрахан облысы төтенше жағдайлар департаментінің басшысы болып тағайындалдым.
— Неліктен құтқарушы боламын деп шештіңіз?
— Ол кезде әлі мектепте оқитынмын. Бірде мен өзенде болдым, ал жақын жерде бір топ балалар шомылуға келді. Біреуі суға бата бастады, ал қалғандары жағада тұрды. Мен суға секіріп, оны шығарып алдым. Сол кезде адамдарды құтқару керемет деп ойладым. Содан кейін мен әскери қызметкер болуды армандадым, мектептен кейін қайда барарымды білмедім, бірақ погон таққым келді. Сосын біреулер маған ТЖМ институты бар екенін айтты. Бүгінде мен өз жұмысымды шын сүйетінімді және дұрыс таңдау жасағанымды түсініп отырмын.
— Сіздердің жұмысыңыз өрт сөндіру және су тасқынының салдарын жою ғана емес. Тағы қандай шақыртуларға бару керек?
— Жыл бойы жұмыс: қыста — жылыту маусымында, тұрғын үй секторындағы өрт, қарлы боран, жолдардың жабылуы, адамдарды қар кептелісінен эвакуациялау, су, жылу және электрмен жабдықтауды бақылау. Көктемде — су тасқыны, жазда — өрт шығу қаупі жоғары кезең, орман өрті, суға шомылу маусымы. Әрдайым солай. Сонымен қатар, біздің қызметіміз төтенше жағдайлардың алдын алу бойынша кез келген мемлекеттік органды үйлестіруді қамтиды. Біз комиссия отырыстарын өткіземіз, онда біз бірлесіп шешуді қажет ететін, мысалы, құтқару құралдарын сатып алу және т. б. сияқты өзекті мәселелерді талқылаймыз. Сондай-ақ, профилактикалық шаралар жүргізіп, халықтың әлеуметтік осал топтары үшін көмірқышқыл газы датчиктерін орнатамыз. Айтпақшы, мұндай датчик бір кезде бір әжейді құтқарды. Сондай-ақ, қауіптілігі жоғары нысандарда өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асырамыз.
— Ең ерекше құтқару оқиғасы есіңізде ме?
— Екі жыл бұрын біздің кеніште болған оқиға есімде мәңгі сақталады. Астрахан ауданында кен өндіретін шахталар бар. Қыста ол жерге бірде бір техника жете алмай, шахтада қалып қойған екі жігітті құтқаруға бардық. Олардың бірнеше жері сынған. Боранда оларға қалай жеткеніміз есімде, зардап шеккендер дереу эвакуацияланып, ауруханаға жіберілді.
— Алғашқы шақырту есіңізде ме?
— Иә, өкінішке қарай, есімде, ол кезде өрттен адам қаза болды. Бұл 2013 жылдың қысында болды. Үй өртеніп, ішінде адам бар деп ешкім айтпады. Біз бұл туралы біліп, оны іздей бастағанда, кеш болды. Елестетіп көріңізші: сіз бірінші рет шығып, бірден осындайды көресіз… Бұл психологиялық тұрғыдан өте қиын. Біреуді құтқаруға үлгермеген кездегі сезімді айтып жеткізе алмаймын.
— Бірақ көп адамның өмірін сақтап та қалдыңыз. Сіз статистика жүргізесіз бе?
— Жоқ. Құтқару кезінде сандарға назар аудармайсың. Марапаттау кезінде су тасқыны кезіндегі жұмысымның статистикасы жарияланды, бірақ оны мен емес, менімен бірге жұмыс істеген жігіттер жүргізді. Олар менің қанша адамды шығарып, құтқарғанымды санаған.
— Аят, құтқарушы болудың ең қиыны неде?
— Ең қиыны — құтқару жұмыстарын жүргізу. Қарлы боран ба, өрт пе, бәрібір, сен адамдарды құтқаруың керек. Асқар Забикулинді есіңізге түсіріңізші… Біз күнде соғыста жүрген сияқтымыз, апаттармен күресіп, адам өмірін сақтап қалуға тырысамыз. Бірақ, өкінішке орай, сіз бұл шайқаста әрқашан жеңімпаз бола алмайсыз.
— Сіздің ойыңызша, нағыз құтқарушыға қандай қасиеттер тән?
— Кез келген адам құтқарушы бола алады, бастысы — физикалық дайындық. Біздің жігіттер жауынгерлік киім-кешек пен құрал-жабдықты киген кезде жүк 30 келіге жуықтайды. Осы кезде өрттен адамды алып шығуыңыз керек деп елестетіп көріңіз. Бұл өте қиын.
— Су тасқыны салдарын жоюға атсалысып, көзге түстіңіз. Сіздің жұмысыңызда сол сәтте ең маңыздысы не болды?
— Су тасқыны кезінде ең бастысы менің жеке құрамым болды. Басынан аяғына дейін қасымда болған жігіттер. Бәрін бірге жасадық: мен жүремін, олар менің артымнан ереді. Жақсы командир әрқашан үлгі болуы тиіс. Мұндай сәттерде сіз бәрін ұмытасыз, мен үшін кабинетте немесе жиналыста отырғаннан гөрі, осында болғаным жақсы. Ал егер қандай да бір оқиға орын алса, менің ойымша, әрбір бірінші басшы сол жерде болуы керек.
— Отбасыңыз туралы айтып берсеңіз. Өміріңізге әрқашан қауіп төндіретініңізге туыстарыңыз қалай қарайды?
— Үйленгеніме 10 жыл болды. Әйелім менімен бірге үш аймақты ауыстырды. Мен кетіп, үй тауып, орналасып, сосын оған қоңырау шалған сияқты емес. Жоқ. Ол менімен бірге шабадандарымен қоса жүр. Әрине, ол да уайымдайды, «Қайдасың? Қалың қалай?» деп сағат сайын жазып, телефон соғып тұрады.
— Осындай жұмыс кестесімен хоббиге уақыт қала ма?
— Өте аз. Басшы болып тағайындалғанға дейін мен таңертең жүгірдім, футбол ойнадым, бірақ қазір физикалық тұрғыда үлгере алмаймын.
— «Жақсы адам-2024» байқауының лауреаты атанғаныңызды қалай білдіңіз?
— Бұл менің туған күнім, 30 қарашада. Таңертең телефон шырылдады. Бейтаныс нөмір. Жалпы, мен белгісіз нөмірлерге жауап бермеймін, бірақ мені біреу құттықтағысы келіп тұр екен деп ойладым да, жауап бердім. Маған байқауға ұсынылғанымды айтты. Мен дереу облыстық ТЖД баспасөз қызметіне қайта қоңырау шалдым. Маған қатысты материалды өздері жинап, ҚР ТЖМ-ға жіберген болып шықты. Барлық облыстан 4 адам ғана өтіп, соңында мені таңдады. Кешке туған күн кешіме қонақтар жиналғанда Jibek Joly телеарнасынан тағы да қоңырау соқты. Олар мен жүлдегер болдым, 12 желтоқсанда оның табуысталуына келуім керек деді. Алғашында сабырлы болдым, бірақ сыйлықты табыстау басталып, жеті адамның ішінен бірінші болып марапатталғанымда, абдырап қалдым. Қандай сөздер айтқаным да есімде жоқ.
— Ұтысыңызды қайда жұмсайтыныңызды шешіп қойдыңыз ба?
— Бұл құпия болып қалсын. Бірақ мен өрт сөндіру бөліміндегі жігіттерге жетіспейтін нәрсені сатып алдым. Өйткені, бұл менің ғана емес, бүкіл ұжымның, шетте қалмағандардың еңбегі деп ойлаймын.
Шынайы, батыл, көмектесуге дайын, сонымен бірге жеңімпаздың жетістіктерін әріптестерімен бөлісетін нағыз «Адал азамат» дәл осындай болуы керек шығар.
Еске сала кетсек, Ақмола облысы Астрахан ауданындағы су тасқынының алғашқы күндерінен-ақ ауданның ТЖБ басшысы Аят Сералиев әріптестерімен бірге зардап шеккендерді эвакуациялаумен айналысқан болатын.
Астанадағы Бейбітшілік және келісім сарайында «Жақсы адам-2024» арнайы сыйлығының салтанатты марапаттау рәсімі өтті. Бірінші марапаттың иегері — құтқарушы Аят Сералиев. Оны Төтенше жағдайлар министрінің орынбасары Кеген Тұрсынбаев марапаттады.
