Мемлекеттен қалай баспана алуға болады
АСТАНА. KAZINFORM — 2025 жылдың мамыр айынан бастап баспана алу ережелері өзгерді. Бұрын халықтың әлеуметтік тұрғыдан осал топтары ғана кезекке тұра алатын болса, қазір барлық азамат баспана кезегіне тұруға хақылы.
Мемлекет кімдерге баспана береді?
Өтінім беруге хақылы:
— ҚР кәмелетке толған азаматтары;
— қандастар;
— заңды өкілдер (мысалы, жетім балаларға).
Бұл санаттағылардың өзіне қойылатын негізгі талаптар бар:
— өтінім берушінің атында және отбасы мүшелерінде (ерлі-зайыптыларда немесе балаларда) кейінгі 5 жылда тұрғын үй болмауы керек (апатты деп танылған үйге бұл талап жүрмейді);
— тұрғын үй алғыңыз келетін өңірде тұрақты тіркеу болуы шарт (Астана, Алматы және Шымкент үшін — соңғы 3 жылда қалада тұрғанын растайтын құжат керек).
Өтінім беруге қалай дайындаламыз?
Өтінім берер алдында eGov.kz порталында өз деректеріңізді тексеру маңызды: жеке куәлік, отбасы жағдайы және отбасы құрамы, тұрғылықты жері бойынша тіркеу, тұрғын үйге меншік туралы мәліметтер, сондай-ақ ЭЦҚ қолданылу мерзімі. Бұл деректердегі кез келген қате немесе сәйкессіздік сізге баспана беруден бас тартуға негіз бола алады.
Өтінімді қалай береміз?
— Orken.otbasybank.kz сайтына кіріп, ЭЦҚ арқылы авторизациялаудан өтеміз. Жүйе сәйкестікті автоматты түрде тексереді.
— Өтінім 1-3 күн ішінде қаралады (егер растайтын құжаттар қажет болса, мысалы, тұрғын үйді апатты деп тану туралы құжат керек болса, бұл мерзім ұзаруы мүмкін).
Соңғы қадам — SMS арқылы деректерді өңдеуге келісімді растау.
Өтінім мақұлданса, өзіңізді электронды кезектің қатарынан көресіз. Кезек тоқсан сайын жаңартылып отырады және ол мәліметті онлайн көріп отыра аласыз
«Баспана кезегі» деген сөздің астарында не жатыр?
Кезекке тіркеу баспана алуға құқығына ие болу дегенді білдірмейді. Бұл тек баспана мәселесінде мемлекеттен қолдаудың қандай да бір түрін алу ғана болуы мүмкін. Сізге баспана коммуналдық қордан немесе әкімдіктің жеке қорынан жалға берілуі ықтимал. Кей жағдайда мемлекет баспана жалдау ақысының бір бөлігін субсидиялайды. Тұрғын үй құрылысы жинақ жүйесі арқылы жеңілдетілген ипотекалық несиелер де бар. Мұндай ипотека әдеттегі ипотекадан тиімді. Кейде әкімдіктер ипотеканың бастапқы жарнасына тұрғын үй сертификаты арқылы көмек береді.
Әлеуметтік тұрғыдан осал топтарға қандай басымдық беріледі?
Барша қазақстандық баспана кезегіне тұра алатынына қарамастан, тұрғын үйдің 70%-ы халықтың әлеуметтік осал топтарына, қалған 30%-ы кезекте тұрғандардың арасында бөлінеді.
«Тұрғын үй қатынастары туралы» Заңның 68-бабына сәйкес жеңілдікті санаттарға мыналар жатады:
— Екінші дүниежүзілік соғыс пен әскери іс-қимылдардың ардагерлері;
— I–II топтағы мүгедектер;
— мүгедек балалары бар отбасылар;
— ауыр созылмалы аурулары бар адамдар (Үкімет бекіткен тізбе бойынша);
— зейнет жасындағылар;
— жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар (29 жасқа дейін);
— қандастар;
— экологиялық апаттар мен төтенше жағдайлардан зардап шеккендер;
— «Алтын алқа», «Күміс алқа» және т. б. наградалары бар көпбалалы аналар.;
— мемлекеттік немесе қоғамдық міндеттерді атқару кезінде қаза тапқандардың отбасылары;
— толық емес отбасылар;
— кәмелетке толмаған балалары немесе 23 жасқа дейінгі студенттері бар жесірлер/жесірлер.
Баспана кезегінен қай жағдайда шығып қалуыңыз мүмкін?
Бұл мәселе де «Тұрғын үй қатынастары туралы» Заңның 73-бабында реттелген. Оның ішінде мына шарттар маңызды:
— баспанаға мұқтаж деп тануға негіз болатын себептердің жоқтығы анықталса;
— басқа елді мекенге көшсе;
— мемлекеттік органдағы/мемлекеттік кәсіпорындағы жұмысын тоқтатса;
— мемлекет меншігінен баспана алса;
— дәйексіз мәліметтер берсе;
— шетелге тұрақты тұруға кетсе немесе ҚР азаматтығынан айрылса.
Бұған дейін мемлекеттен берілген баспана мен қызметтік пәтерді қалай жекешелендіруге болатынын жазған едік.
