Мұнай өндіруге қойылған шектеулерді елемегені үшін Қазақстан «алаяқ» деп айыпталып отыр
АСТАНА. KAZINFORM – Америкалық Bloomberg басылымы «ОПЕК+ алаяқтары мұнай өндіруді қысқартуға тырыспайды» деген мақала жариялап, онда Қазақстанды халықаралық ұйым белгілеген квоталарды елемеді деп айыптап отыр.
Олардың айтуынша, нарықты нығайту және мұнай бағасын теңестіру үшін ОПЕК+ коалициясына кіретін елдер оны өндіруді шектеу туралы шешім қабылдаған. Алайда, мұны барлық елдер жеткілікті дәрежеде орындай алмаған. Олардың қатарында Қазақстан да бар. Ұйым елді артық мұнай өндірудің орнын толтыру және жеткізу квотасын бұзуды өтеу бойынша қосымша шаралар қабылдауға міндеттеп отыр.
Зерттеушілер ОПЕК+ мүшелерінің артық өндіруді реттеуге асықпайтынын анықтады. Қазақстан, тіпті, дамуды қысқартуға әлі кіріскен де жоқ. Олар Қазақстан осы қарқынмен құны 48,5 миллиард доллар болатын Теңіз кеніші жобасы сияқты жаңа қуаттарды монетизациялауға тырысып жатқанын түсіндірді.
«Әлемдік мұнай нарықтарын қолдау мақсатында ОПЕК+ мүше елдерді квоталарды айналып өтетін мұнай жеткізудегі әділетсіз тәжірибені өтеуге шақырады. Алайда олардың тәубеге келгені байқалмайды», – дейді мамандар.
Коалицияның соңғы отырысында 2025 жылға дейін мұнай жеткізуді басқару жоспарлары әзірленді, енді сарапшылар Қазақстан сабырлық танытады деп үміттеніп отыр.
Мұнай-газ саласының сарапшысы Асқар Исмаилов барлығына Қазақстан мен жергілікті шенеуніктерді кінәлау мүлдем дұрыс емес деп санайды. Мұнай өндірудің 80% халықаралық консорциумдарға немесе компанияларға тиесілі, агенттік оларға тікелей әсер ете алмайды, тек келіссөздер жүргізеді.
«Қазақстан өндірісті қысқартуға уәде береді, бірақ өндіріс деңгейіне әсер ете алмайды. Себебі, PSA (Өнімді бөлу туралы келісім) бойынша міндеттемелер бар, оны бұзуға болмайды. Оның салдары ОПЕК+ ұйымындағы уәделерді бұзғаныңыздан да жаман. Екіншіден, қазақстандық квотаның үлесі соншалықты аз, ол нарық конъюнктурасына ешқандай әсер етпейді. Квоталарды сақтау - бұл Қазақстан бірнеше жылдан бері ОПЕК+ аясында нашарлап келе жатқан беделді мәселе», - деп түсіндірді ол.
Дегенмен, Исмаилов Қазақстан бұған алаңдамауы керек деп есептейді. ОПЕК+ бейресми бірлестік және қайшылықты беделге ие. Маманның өзі бұл ұйымнан мүлдем шығуды ұсынып отыр, бұл елге ешқандай артықшылық бермейді. Бұл ретте, ОПЕК белгілейтін квотаның өзі пайызбен есептеледі.
«Квоталардың есептелген формуласы бар, бірақ бұл тәсіл жекелеген елдерге қолданылмаған жағдайлар бар. Саяси және әлеуметтік аспектілері де ескерілген. Біз ешқандай мәселелерге әсер етпейміз, мұны түсіну уақыты келді. Бірақ біз шенеуніктердің жол ақысын аламыз, олардың көпшілігі мұнайдың қалай өндірілетінін білмейді», - дейді сарапшы.
Қазақстандық мұнай өндірушілер қиын жағдайға тап болған сияқты. Бір жағынан халықаралық зерттеушілер тым белсенді мұнай өндіруді айыптаса, екінші жағынан компаниялар қарқынын төмендетуден бас тартып отыр.
Энергетика министрлігінің бұл шабуылға қалай жауап беретіні әлі белгісіз. Түсініктеме алу үшін министрлікке хабарласқан едік, «келесі аптада жауап береміз» деп уәде берді.
