Президент Н.Назарбаевтың дағдарысты басқару қажеттілігі туралы ойы ұлттық мемлекеттердің аяқтарынан тік тұруының жалғыз ғана формуласы болып табылады - әзірбайжандық саясаттанушы

БАКУ. Мамырдың 6-сы. ҚазАқпарат /Арнұр Мұхаметкәрім/ - Қазақстан Президентінің ел халқына дәстүрлі Жолдауын жасағанына екі ай уақыт өтті. Жалғасып отырған экономикалық дағдарыс жағдайында шетелдік сарапшылар Қазақстанның қаржы дағдарысының салдарымен күресу жөніндегі тәжірибесіне мүдделілік танытып отыр.

Атап айтқанда, әзірбайжандық саясаттанушылар мен экономистер де Қазақстан Президентінің дағдарысқа қарсы күресудің «Дағдарыс арқылы жаңару мен дамуға» атты бағдарламасын зерттеп жатыр. Осыған байланысты ҚазАқпарат оқырман назарына танымал саясаттанушы, «РИА «Новости» агенттігінің сарапшылар кеңесінің мүшесі, Әлеуметтік жобалар қорының президенті Рашад Рзақұлиевтің пікірін ұсынады. - Әлемнің барлық елдерін әбіржітіп отырған әлемдік экономикалық дағдарыс көптеген мемлекеттерді талықсытып, сол кеңістіктерде тұрып жатқан әрбір адамға теріс әсер етіп отыр. Дағдарыс әлі жалғасатын сыңайлы, оған қатысты болжамдар да көңіл көншітпей отыр. Әлемнің көптеген елдерінде бұл дағдарыс ұзаққа созылып, үлкен шығындар әкелуі мүмкін. Менің көзқарасым бойынша, әлемнің бірқатар елдерінде қаржы дағдарысымен қоса, айтулы дағдарыстық трендтер орын алуда. Бұл - социогуманитарлық дағдарыс, халықаралық құқық дағдарысы мен қауіпсіздікке қатер төндіретін дағдарыс. Үшінші мыңжылдықтың басы «милитари» стиліндегі жаңа дәуірдің - алпауыт империялардың қирап, кезінде келісілген халықаралық құқық пен экономикалық ынтымақтастық форматтары қайта қаралып отырған кезеңдегі әлемдік лаңкестікпен күресу дәуірінің бастамасы. Менің түсінігімше жаһандану идеясын жалаулатып, әлемге билік жүргізуге талпынып отырған қуатты трансұлттық саяси-қаржы күштерінің жолына тек ұлттық мемлекеттер ғана тұра алады. Соңғы онжылдықта орын алған осынау оқиғалардың барлығы бірінші кезекте, жаңа әлем елдері үшін сынақ болып отыр. Жаңа дәуірдің дағдарысы таңдаулы елдерге ғана емес, барлық өркениетті әлемге әсер етеді. Тәуелсіз мемлекеттер достастығы елдеріне де осынау қиын-қыстау кезеңнен өтулеріне тура келеді. Бастысы біздің елдеріміздің, біздің қоғамның бүгінгі қиын-қыстау кезеңнен беделді және білікті көшбасшының жол бастауымен ғана аман-есен өте алатынын түсінуіміз керек. Ұзақ жылдар бойы жаңа формациядағы ұлттық мемлекеттердің қалыптасу мәселелерімен айналысып келген саясаткер ретінде, маған Қазақстан Президентінің биылғы Жолдауымен танысу аса қызықты болды. Мен, Президент Н.Назарбаевтың Жолдауындағы ең маңызды деген екі мәселеге тоқталып өткім келеді. Н.Назарбаев «жаһандық дағдарыстан кейін әлемдік қаржы жүйесі өзгереді, мемлекеттерді саяси басқару да өзгеруі мүмкін», деп атап көрсетті. Осы контексте, халықаралық координаттар жүйесін түбегейлі құрылымдық өзгерткенде ғана, қалыпты және логикалық негізделген Тарихты - әлемнің саяси-экономикалық картасының бірлігін сақтау мүмкіндігі болатындығы туралы Қазақстан басшысының сенімді ойы байқалады. Нұрсұлтан Әбішұлының тағы бір маңызды пікірі: «дағдарыс қайталанады, біздің мақсатымыз - оларды басқаруды үйрену» деген ойы, ұлттық мемлекеттердің дағдарыстан аман-есен шығуларының жалғыз ғана формуласы болып табылады. Дәл осы мәселенің шешімі ғана жаңа буынды - жаңаша ойланып, жаңаша әрекет ететін ұрпақты жұмылдырудың кең және кешенді бағдарламасына негіз болмақ. Қазақстан мен Әзірбайжанда қалыптасып отырған жағдайдың, сөзсіз, ұқсастықтары көп. Біздің елдеріміз - 200 миллиондай халқы бар түркі әлемінің көшбасшы елдерінің бірі, миллиардтан астам халқы бар ислам әлемі мен бес миллиард өкілі бар мультимәдениетті және мультиконфессиялы еуразиялық өркениеттің құрамдас бөлшегі. Әзірбайжан да, Қазақстан да - құрлықаралық энергетикалық, сауда-экономикалық және мәдени дәліздің негізгі элементтері. Ал ең бастысы ? екі елді де нағыз КӨШБАСШЫЛАР басқарып отыр. Халықтың абсолютті сенімі артылған, уақыт пен тарих сындарынан өткен көшбасшылар - әлемдік саясаттың бірегей өкілі, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев пен «еркіндік дәуірі» деп аталып жүрген жаңа саясаттың жарқын өкілі Әзірбайжан Республикасының Президенті Ильхам Гейдарұлы Әлиев басқарып отыр. Яғни, екі бауырлас халықтың бүгінгі дағдарысты аман-есен еңсеріп, жаңару және даму дәуіріне бірге жететіндігіне сенім зор.