«Сатушы әжелер сергелдеңге түспейді» - баспасөзге шолу
***
«Егемен Қазақстан» газетінің жазуынша, Қарағандыда айдың, күннің аманында жұрттың бәрін әбігерге салып, қыз жоғалып кетті. Он тоғызға енді келген, ай десе аузы, күн десе көзі бар ару қыз. Әуелі ата-анасы шарқ ұрып іздеді. Қыз табылмаған соң амал жоқ, құқық қорғау органдарына барып, дабыл қаққан. Содан облыстың полицейлері әлгі қызды жабыла іздеді. Тіпті, суретін әлеуметтік желіге салып, жұрттан жақсы хабар күтті. Сөйтіп, сабылып жүргенде қыз да аман-есен табылды. Сөйтсе, шөпжелке сүйгенімен қол ұстасып, Шет ауданындағы ауылдардың біріне дәнеме деместен қашып кетіпті. Жұрт аяғынан таусылып, бір ай бойы іздеп жүргенде ол жігітінің құшағында махаббаттың ойынына масайрап жүріпті. «Қайтқан малда қайыр бар» деген, қыздың аман-есен табылғанына қуанған полиция қызметкерлері іздеуге қолұшын берген халайыққа алғыс айтты... Бұл материал «Қашқан қыз қайтып келді» деген тақырыппен берілген. Бас басылымда «Дағдарысты еңсеруге ел қуаты жетеді» атты мақала көпшілік назарына ұсынылды. Кеше Президент жанындағы Орталық коммуникациялар қызметінің баспасөз алаңында «Жаңа жаһандық экономикалық сын-қатерлер» тақырыбы талқыланған дөңгелек үстел өтті. Оған қазақстандық және шетелдік зерттеу орталықтарының сарапшылары, сондай-ақ, елордадағы жоғары оқу орындарының ғалымдары және де ҚСЗИ мен мемлекеттік мекемелердің жауапты қызметкерлері қатысты. Жиын барысында бірқатар талқылаулардан кейін өзіндік пайымын жеткізген Қазақстан стратегиялық зерттеулер институтының бас ғылыми қызметкері Вячеслав Додонов әлемдік қаржылық дағдарыс еліміз үшін игілік бола алатындығын айтты. Оның сөзіне қарағанда, әлеуетті немесе қазіргі әлемдік қаржылық дағдарыс жағдайында тағы бір қызықты аспект бар. Мемлекетіміз үшін тосын болса да, мұндай дағдарыстың оң жағы бар, тіпті, оны игілік деп те атауға болады. Өйткені, жаңа дағдарыс және дамыған елдердің қаржы нарығының күйреуі орын алған жағдайда бұл дамыған елдердің орталық банктерін, бірінші кезекте АҚШ Федеральды резервтік жүйесін барынша белсенді қимылдауға мәжбүрлейтін еді. Айтар болсақ, мұндай сценарий барысында Федеральды резервтік жүйе «сандық жұмсарту» деп аталатын соңғы бірнеше жыл бойы жүзеге асырып келе жатқан монетарлық ынталандыру бағдарламасын тағы іске қосуына тура келеді деп болжауға болады. Осы ретте ақша мұндай көлемде АҚШ-тың қаржылық жүйесіне түсетін болса, онда оның бір бөлігі алыпсатар арналар арқылы тауар нарығына құйылады. Осылайша, біздің мұнайымыздың баға белгілеуінің жоғарылауына түрткі бола алады.
***
«Айқын» газетінің жазуынша, Сенат депутаты көшеде орындыққа қойып, әртүрлі заттарды, жеміс-жидек, көкөніс, шырын-тосаптарын сататын әжелер мен аталарға арнап, жеке базар ашуды ұсынды. Жоғарғы палатаның Экономикалық саясат, инновациялық даму және кәсіпкерлік комитетінің отырысында «сауда қызметін реттеу мәселелері бойынша» ұлттық заңнаманы өзгертетін жаңа заң жобасы қаралып, осы жиында сенатор Талғатбек Абайділдин көшедегі бей-берекет сауда проблемасын көтерді.
Бүгінде ғаламторда флешмоб-акция жүруде. Оған қатысушылар көшедегі қарт адамдардың сатып тұрған заттарын керек болмаса да, сатып алуға шақырады. «Кеше келе жатып, қарапайым «қазотын» саудалаған әжейді көрдім. Арнайы бұрылып, бірнеше талын сатып алдым. Маған мұндай гүлдің ешқандай қажеті жоқ еді, бірақ әжейдің көшеде қол жайып, қайыр сұрамай, адал еңбектен нәпақа табуға тырысқаны қатты ұнады. Адамдар, мен сіздерге де қазотының «керек екенін» ішім сезеді. Қайырымды болыңыздаршы!» деп жазады азаматтардың бірі. Шынында, қаржы табудың «ең оңай жолы» - қайыр сұрауға бармай, ыстыққа күйіп, суыққа төзіп, өз қолымен күтіп-баптап өсірген өсімдіктерін, жеміс-жидегін, тұздалған өнімдерін және басқа заттарын көшеде ұсынатын әже-аталарға сенаторлардың да аяушылығы оянған көрінеді. Өйткені оларды мүскін санап, тәртіп сақшылары «заңсыз саудасы» үшін қуып тастауға тырысады. Ал базарға барып, саудалауды қариялардың денсаулығы да, қалтасы да көтермейді. - Астанада супермаркеттер жанында бей-берекет сауда жүреді. Бірақ онда тұратындар - ескі, бірақ таза киімді, етек-жеңі жинақы аталар мен әжелер, олар өз саяжайларынан жиғанын әкеп, сатуға қояды. Базарда орын алуға олардың мүмкіндіктері жоқ, өйткені ақысы қымбат. Осы жаңа заңмен әлгіндей әжелерді жеке бөліп қарастыруға, оларға арнайы орын бөлуге болмас па? Сөйтіп, олар өз өнімдерін төмен бағамен сата алулары үшін арнайы шағын базар жасауға болар еді. Мен, мысалы, базарға барғаннан, әлденені осы қариялардан сатып алғанды ұнатамын. Өнімдерінің бағасы да қымбат емес, - деді сенатор Талғатбек Абайділдин. Бұл жайында басылымдағы « Сатушы әжелер сергелдеңге түспейді» атты мақаладан толық оқи аласыздар.
Осы газетте «Әлемдегі әрбір жетінші адам - мигрант...» деген мақала жарияланды. Егер Сириядан және басқа да қанды қақтығыс ошақтарынан қашқан адамдар көшінің үлкен легі біздің жаққа бет қойса, Қазақстан олардың белгілі бір бөлігін қабылдауға әзір. Бұл туралы еліміздің Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің орынбасары Б.Нұрымбетов мәлім етті. Осы күні Астанада «Босқындарды қорғау және халықаралық көші-қон жөніндегі Алматы процесі» бойынша жоғары лауазымды тұлғалардың екінші кездесуі өткен болатын. Онда босқындарды қорғау және солармен бірге ере жүретін қауіп-қатерлер жайы талқыланды.
Артынша журналистер вице-министрден Таяу Шығыс елдерінен Қазақстанға босқындар ағылса, мемлекеттің не істейтінін сұрады. Тіпті Еуропа елдері де бұл мәселеде әрұдай болуда: бірі құшақ жая қарсы алса, енді бірі жаппай тұтқындап, шекарасын тарс жабуда. - Босқындарға қатысты Қазақстанда 2011 жылы арнайы заң қабылданған, - деді Б.Нұрымбетов. - Сонда босқындардың, бассауға іздеген тұлғалардың мәртебесіне қатысты мәселелер егжей-тегжейлі реттелді. Елімізде БҰҰ-ның босқындар істері жөніндегі тұрақты өкілдігі жұмыс істейді. Егер әлдеқалай босқындардың үлкен легі елімізге ағылса, ол да заңнамада қарастырылған. Бұл ретте Төтенше жағдайларға байланысты шаралар іске асырылады. Егер қажет бола қалса, Қазақстан халықаралық құқықта қарастырылған барлық ережелерді сақтай отырып, босқындардың белгілі бір легін қабылдайды. Оларды орналастыру, баспанамен қамтамасыз ету бойынша тиісті шаралар қолға алынады.