Сәйгүлік, киіз үй һәм домбыра – қазақ мәдениетінің рәміздері Словакияда

ШАМОРИН. ҚазАқпарат - Словакияның «Farrier’s Arena Polo Cup» атүсті поло біріншілігі аясында ҚР Елшілігі ұйымдастырған «Ұлы Дала Рәміздері» этнографиялық экспозициясы сәтті өтті.

Қойылым орны кездейсоқ емес, себебі атүсті поло өз бастауын көшпенділердің көне ойындарының бірі - көкпардан алады.

Әйгілі мажар мүсіншісі Габор Миклош Сөке жасаған «Колосс» атты Еуропадағы ең ірі 20-тонналық шауып бара жатқан ат мүсінінің етегінде дәстүрлі қазақ киіз үй тігілді.

Киіз үй айналасындағы экспозицияда – жылқы және мал шаруашылығы, киіз үй тігу өнері, домбыра тарту өнері секілді қазақтың ежелгі қолөнеріне қатысты ақпараттық стендтер қойылған.

Қазақстан аумағында бес мыңнан астам жыл бұрын алғаш рет жабайы жылқылар қолға үйретіліп, жылқы шаруашылығы қазақ халқының тұрмыс салты мен материалдық және рухани мәдениетіне орасан зор ықпал еткені айтылды.

Көрменің словак келушілері көшпенділердің метал балқытуды, арба дөңгелегін, садақ пен жебе жасауды тарихта алғаш болып үйренгенін білді.

Көшпенділердің ең ұлы жаңалығының бірі киіз үй екені, оның көмегімен көшпенділер Алтай тауынан бастап Жерорта теңізі жағалауына дейінгі Еуразияның кең даласын игергені айтылды.

Экспозиция қонақтары киіз үй тарихымен, оның жабдықтарымен және ЮНЕСКО дүниежүзі материалдық емес мәдени мұрасының қатарына жататын бірегей жасалу шеберлігімен танысты.

Киіз үй интерьерін кілемдер мен былғары паннолар, ұлттық киімдер, көшпенділердің сауыт-саймандары мен музыкалық аспаптары әшекейледі.

Алғаш рет Алатау бөктерінде өсірілген, Қазақстанның табиғи символдары - алма мен қызғалдақтарға бөлек стенд қойылған.

Экспозицияның орталық орны Дешті Қыпшақтың атақты ұлы, ортағасырлық Мысыр мен Сирияның ұлы билеушісі Сұлтан әз-Зәкір Бейбарысқа арналған.

Оның XIII ғасырда Кіші Азия мен Солтүстік Африканың бейнесін қалыптастырған көрнекті әскери-саяси жетістіктері айтылып өтті.

Ұлттық домбыра күніне орай жас домбырашы Әмина Маманова, халық бишілері Үмида Болатбек пен Дайана Чурдың өнерлері көрсетіліп, домбыра өнерінің қайталанбас тарихынан сыр шертетін буклеттер мен қазақтың таңдамалы күйлері жинақталған дискілер таратылды.

Астана күніне арналған фотокөрме де Словакия жұртшылығының үлкен қызығушылығын тудырды.

Фотосуреттерде бейнеленген «Бәйтерек», «Хан-Шатыр», «Мәңгілік Ел» салтанат аркасы және көшпенділердің басқа да сәулеттік нышандары Ұлы Даладағы ежелгі дәстүрлер сабақтастығы мен көшпелі өркениеттерінің ілгерілеуін көрсетеді.