Шымкенттегі су желілерінің 50 пайызы тозған

ШЫМКЕНТ. KAZINFORM – Жоба шешімі қомақты қаржылық инвестицияны қажет етеді.

Бұл іске жергілікті билік баса мән беріп отыр. Жағдай шынымен қиын. Желінің тозуы алаңдатарлық деңгейге жеткен. Сумен жабдықтау желілерінің 56,5 пайызы, ал кәріз желілерінің 73,5 пайызы тозған.

Ауыз су жүйесі қаладағы елді мекендердің басым бөлігін (81-нің 80-і) қамтығанымен, кәріз жүйесінің жағдайы әлдеқайда нашар. Қала әкімдігінің мәліметінше, 81 шағын ауданның 26-сы ғана орталықтандырылған кәріз жүйесімен қамтамасыз етілген.

Бұл туралы қала әкімнің орынбасары Сәрсен Құранбек нақты деректерді айтып, жағдайды түсіндірді.

— Шымкент қаласындағы кәріз желілерінің жалпы ұзындығы 1135,1 шақырымды құрайды. Бұл желілердің көпшілігі екі ірі оператордың балансында. Мәселен, «Су құбыры және кәріз басқармасы» МКК 672 шақырым желіге қызмет көрсетеді, олардың тозу деңгейі небәрі 4,9 пайызды құрайды. Дегенмен, 463,1 шақырым желіні басқаратын «Су ресурстары-Маркетинг» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің жағдайы бұдан да нашар. Мұндағы тозу 73,52 пайызға жеткен, деді Сәрсен Құранбек.

Қалада өткен жылы суға қатысты он нысанның құрылысы аяқталды. Келесі жылы тағы төрт жобаны аяқтау жоспарланып отыр. Бірақ бұл қордаланған мәселелерді шешуге жеткіліксіз. 
«Су ресурстары-маркетинг» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің мәліметінше, алдағы бес жылда Шымкенттің сумен жабдықтау жүйесін жаңғыртуға тартылған инвестиция көлемі 67,6 млрд теңгені құрайды. Кәріз желілерін жаңартуға 24 млрд теңге бөлінген. Бұл қаражатқа 90 шақырымдық тозығы жеткен коллекторлар мен дренаждық желілерді қалпына келтіру қажет. Жобалар сәтті жүзеге асса, сумен жабдықтау желілерінің тозуы 32,7 пайызға, кәріз желілерінің тозуы 59,8 пайызға дейін төмендейді.

Дегенмен, қала әкімдігі операторлардың жұмысында өрескел заң бұзушылықтарды анықтаған. Мәселен, тұрғындардан нақты жүргізілмеген жұмыстар мен көрсетілмеген қызметтер үшін ақы алынған. Мұндай негізсіз алымдардың көлемі 60 миллион теңгеге жуықтапты. Оның үстіне қосымша инвестициялық қаражат алу мақсатында желілік тозу деңгейі 10,72 пайызға жасанды түрде көтерілген.

Шымкентте сумен жабдықтау және су бұру тарифтері бүгінде текше метріне 149 теңгені құрайды. Ал, тұрғындарға су беру тарифі текше метріне 94 теңге. Салыстырмалы түрде алар болсақ, Астанада бұл көрсеткіш — 65 теңге болса, Алматыда — 55 теңге. Су бұру саласында Шымкент халыққа арналған тарифтер бойынша 15-ші, заңды тұлғалар үшін 6-шы орында.
Коммуналдық төлемдерді әділетті ету үшін билік тұрғын үй көмегінің автоматтандырылған жүйесін енгізуді жоспарлап отыр. Төлеуге мүмкіндігі барлар нарықтық мөлшерлемемен төлесе, халықтың әлеуметтік осал топтары бағаның өсуінен сақтанатын болады. Сондай-ақ тиісті министрліктер тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық шығындарының рұқсат етілген шекті деңгейін — халықтың аз қамтылған топтары үшін отбасы табысының 5 пайызынан аспайтын мөлшерін белгілеу бойынша жұмыс жүргізуде. Бір адамға коммуналдық қызметтерді тұтыну нормаларын біріздендіру жоспарланған.

Жуырда Шымкент қаласының мамандандырылған экономикалық соты қала әкімдігінің бірқатар сумен жабдықтау және су бұру нысандарын мемлекет меншігіне қайтару туралы талап арызын қанағаттандырды.

«Су ресурстары-маркетинг» жауапкершілігі шектеулі серіктестігіне қатысты талаптарға мыналар жатады:

* қаражатты мақсатсыз пайдалану; 
* үшінші тарап жобаларын қаржыландыру;
* көрсетілмеген қызметтер үшін ақы алу;
* желінің тозу деңгейін манипуляциялау.

Сот бұрын жеке меншікке өткен алты жылжымайтын мүлікке қатысты аукцион хаттамалары мен сатып алу-сату шарттарын жарамсыз деп таныды. 

* Ақбай-Қарасай су жинау нысанының аяқталмаған құрылысы;
* «Бадам-Сайрам», «Қызыл-Сай», «Тассай» еншілес мемлекеттік кәсіпорындары;
* «Транс-Вик» автокөлік шеберханасы;
* «Уникан-сервис» кәсіпорны.

Объектілер мемлекет меншігіне қайтарылуы тиіс. Алайда шешім әлі заңды күшіне енген жоқ, ал «Су ресурстары-маркетинг» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі сот тұжырымымен келіспейді.

Айта кетейік, бұдан бұрын Шымкент су арнасы мемлекет меншігіне қайтарылатындығын жазған болатынбыз.