Теңгенің дәлізі кеңейгенімен, валюталық саясат өзгермейді - Апталық шолу

АСТАНА. ҚазАқпарат - Осы аптада заң шығарушы билік саналатын Парламент төртінші сессиясын аяқтап, депутаттар қыркүйек айына дейінгі каникулға кетті. Жылдағыға қарағанда он бес күнге артық созылған парламенттік маусым биыл біраз айтулы шараларды бастан кешірді десе де болады.

Бесінші сайланған Парламенттің төртінші сессиясын түйіндеп, өткенге көз жүгірткен Мәжіліс спикері Қабиболла Жақыпов тұтастай алғанда өткен сессияны «тарихи шешімдерге толы, табысты болды» деп бағалады. «Сессия Елбасымыздың «Нұрлы Жол» жаңа экономикалық сая­сатында көрініс тапқан, әлемнің 30 дамыған елінің қатарына кіру жолындағы «Қазақстан-2050» Стратегиясын жүзеге асырудың жаңа кезеңінде өтті. Бүкіл әлемді елең еткізген, еліміздің Тәуелсіздігі мен қауіпсіздігін нығайту үшін өткізілген, халқымыздың бірлігі мен Елбасына деген сенімінің салтанаты болған президенттік сайлау да осы сессияға дөп келді. Қазақ хандығының 550 жылдығы. Ата Заңымыздың 20 жылдығы. Ұлы Жеңістің 70 жылдығы. Қазақстан халқы Ассамблеясының 20 жылдығы. Мемлекет дамуына жаңа серпін берген «100 нақты қадам» - Ұлт жоспары. Осылардың бәрі биылғы сессияның ерекшеліктеріне жатады», - деп атап өтті Қабиболла Жақыпов. Сонымен қатар, осы уақыт ішінде мемлекеттілікті одан әрі нығайту, инфрақұрылымдық реформалар мен әлеуметтік жаң­ғыртуды жүзеге асыру, Қазақ­станның халықаралық беделін одан әрі көтеру, халқымыздың бірлігін асқақтатып «Мәңгілік Ел» құру жолында көптеген батыл қадамдар жасалды. Спикердің атап өткеніндей, Парламент депутаттары олардың барлығын өз уақытында сапалы әрі тиімді заң­дармен қамтамасыз ету жолында аянбай еңбек етіп келеді.

Тұтастай алғанда, төртінші сессияда қос палата қарауында 190 заң жобасы болып, оның 113-і қабылданған. Қабылданған заңдардың 16-сы экономика және қаржы саласына, 8 заң мемлекеттік құрылыс пен қауіпсіздік, сондай-ақ, әлеу­меттік сала мәселелеріне, 7 заң еңбек және әлеуметтік қамта­масыз етуге бағытталыпты. Сессия барысында Пар­ла­мент депутаттарына азаматтар­дан 9 мыңнан астам хат түскен екен. Қо­ғам­дық маңызды мәселелерді ше­шу мақсатында сенаторлар мен мәжі­ліс­мендер мемлекеттік органдар атына 326 депутаттық сауал жолдаған.

Сөз арасында спикер Қаби­болла Жақыпов заң шы­ғармашылық жұмыстың сапасын көтеру қажеттілігін тағы бір мәрте ерекше атап өтті. Оның айтуынша, заң жобаларының сапасының сын көтермеуіне құжатты әзірлейтін министрліктердің өз сала­сындағы жағдайға тереңдете жүйелі талдау жасамайтындығы, заңды дайындау сатысында тиімділігін жете болжамауы, мүмкін болатын тәуекелдерді бағамдамауы, қоғам пікірін ескермеуі, мықты кәсіби қауымдастықты тартпайтындығы себеп болып табылады. Статистикалық мәліметтерге сүйен­сек, төртінші сессия барысында 206 заң­ға өзгерістер мен толықтырулар енгі­зіл­ген. «Депу­таттар мен сарапшылардың айтуынша, заңнамаға осыншалық жиі түзетулер енгі­зілуінің негізгі себебі - Үкіметтің Пар­ламент депутаттарының өкілдік-заң шығармашылық әлеуетін толықтай пай­да­ланбайтындығы, олардың заңнамалық бастамаларын нақты жүзеге асырудың объективті шарттарының жоқтығынан туып отыр. Мәжіліс қабыл­даған үкіметтік заң жобаларының әрбір үшін­шісінің мазмұны 50 пайызға, кейде одан да жоғары деңгейде өзгеріске ұшы­райды. Жекелеген жағдайларда (рати­фикацияны қоспағанда) заң жобасы бірқатар заңдардың күші жойылуы көзделген нормаларының өзара байланыспаған механикалық жиын­ты­ғын ғана білдіреді», - деді Мәжіліс спикері. Осы орайда, Спикер сессия сайын қайталанып отыратын проблемалардың кешенді шешімін табуы үшін Парламент пен Үкіметтің бірлескен іс-шаралар жос­парын әзірлеуді ұсынды. Ол Елбасы жүктеген тапсырмаларды сапалы заң­намалық қамтамасыз етуге жол ашпақ.

Теңгенің дәлізі кеңейтілді

Осы аптада Ұлттық банк төл теңгеміз үшін жаңа дәліздің деңгейін белгіледі. Яғни, теңгенің долларға шаққандағы дәлізі 1 доллар үшін 198 теңгеге дейін кеңейді. Өткен алты айды қорытындылаған баспасөз мәслихатында Ұлттық банк басшысы бiрiншi жартыжылдықта валюта саясаты өзiнiң тұрақтылығын көрсеткенін, теңге 170-188 дәлiзiнде құбылғанын алға тартады. «Жалпы, мұның бәрi өткен жылдың соңында қалыптасқан жағдайды түзеуге мүмкiндiк бердi. Бүгiнде валюталық саясаттың тұрақтылығын көрiп отырмыз, сондықтан екiншi жартыжылдықта бұл валюталық саясат өзгермейдi», - дедi Бас банкир. Оның айтуынша, теңгенiң дол­ларға шаққандағы айырбас бағамы жоғарғы шекке жеткендiктен, бүгiн биржада теңге бағамы 180 теңгеден жоғары деңгейде құбылған. Сонымен бірге, алдағы уақытта икемдi бағам қа­лыптастыруды жалғастыру үшiн Ұлттық банк теңгенiң долларға шаққандағы айырбас бағамының дәлiзiн ағымдағы 185 +3/-15-тен 185 +13/-15-ке дейiн өзгерту шешiмiн қабылдады. «Жаңа дәлiз де айтарлықтай ұзақ уақыт сақталады деп есептеймiз», - дедi Ұлттық банк басшысы.

Айта кетерлігі, өткен жартыжылдық қорытындысына сәйкес, сыртқы жағдайдың қолайсыздығына қарамастан, Қазақстан экономикасында өсім бар. Ал мәселен, үстіміздегі жылдың маусымындағы ішкі жалпы өнім өсімі 2,3 пайызды құраған. Ұлттық банк басшысының баян­­дауынша, Үкіметтің жоспары бойынша осы уақыт аралы­ғы­на шамамен екі пайыздық эконо­микалық өсім жоспарланған екен. «Инфляция 6-8 пайыз дәлiзiнде болады деп жоспарлап едiк, бiрақ, жалпы алғанда, Қазақстанда инфляциялық үдерістер бәсеңдеп келедi. Маусым айының қоры­тын­дысы бойынша инфляция деңгейi тiптi 0,1 пайызға төмендедi. Жыл басынан берi инфляция 1,4 пайызды құраған. Егер жылдық көрсеткiш бойынша айтсақ, бұл 3,9 пайыз деңгейiнде. Былтыр жыл­дық инфляция 7,4 пайыз бол­ған еді. Негізінде қазіргі таңда көр­шілес елдердің көпшілігінде ин­ф­ля­ция деңгейі жоғары екені белгілі. Серiктес елдердегi жағдайға тоқталсақ, Ресейде мамырда инф­ляция 16 пайыз шамасында болды, өткен жылы жылдық инфляция 11 пайызды құрады. Беларусьте мамыр айының соңында жылдық инфляция 13 пайыз, өткен жылы 18 пайыз деңгейiнде болды. Бiздiң елде айтарлықтай жақсы көрсеткiш деп айтуға болады», - дейді Қайрат Келімбетов.

Жалпы, Ұлттық банктiң алтын-валюта қоры бiрiншi шiлдедегi жағдай бойынша 28,89 млрд. долларды құрады. Бұған Ұлттық қордағы 69 млрд. доллардан астам қаржыны қоссақ, барлығы 98 млрд. долларға жуықтайды. Жалпы, бiрiншi жарты­жыл­дықта елiмiздiң алтын-валюта қоры тұрақты деңгейде сақталған. «Бiрiншi тоқсанда эконо­микалық өсiм 2,3 пайызды құрады. Алдын-ала қорытындылар бойын­ша бiрiншi жартыжылдықта 1,7 пайыз деңгейiнде, яғни жоспар­ланғандай, экономикалық өсiм 2 пайыз шамасында болып отыр», - дейдi Ұлттық банк төрағасы.