Трамп Иранға АҚШ-пен жаңа ядролық келісім жасауға екі ай уақыт берді
АСТАНА. KAZINFORM — АҚШ президенті Дональд Трамптың Иранның рухани көсемі Әли Хаменеиге жолдаған хатында жаңа ядролық келісімге екі ай мерзім белгіленген, деп жазады Kazinform тілшісі.
Бұл туралы сәрсенбі күні Axios агенттігі америкалық шенеунікке және хатпен таныс екі дереккөзге сілтеме жасап хабарлады.
Айта кетейік, 7 наурыз күні Fox Business Network арнасына берген сұхбатында Трамп Әли Хаменеиге хат жолдағанын айтқан болатын.
Хатпен таныс дереккөздердің хабарлауынша, хат мәтіні «қатаң» жазылған. Егер Иран бастамадан бас тартса және ядролық бағдарламасын жалғастырса, оның салдары қиын болатыны ескертілген.
Иран Трамптың үндеуін қабылдамай, келіссөздерден бас тартса, АҚШ немесе Израильдің Иранның ядролық нысандарына қарсы әскери әрекет ету қаупі айтарлықтай арта түсетіні айтылған.
Хабарлама Трамптың соғыс іздемейтіндігі және тек Тегеранның ядролық қаруға ие болмауын қамтамасыз етуді қалайтыны туралы ашық мәлімдемелеріне сәйкес келеді.
Хаменеи хат Тегеранда қабылданғаннан кейінгі алғашқы сөзінде Иранның ешқашан ядролық бомба жасау ниеті болмағанын, әйтпегенде әлдеқашан жасап шығаратынын айтты.
Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттіктің (МАГАТЭ) соңғы есебі нанымдырақ. Олар Иранның қару-жараққа жарамды уран қорына алаңдаушылық білдірді. МАГАТЭ мәліметі бойынша 60%-ға дейін байытылған уран қоры 90%-ға байытылған жағдайда алты ядролық бомба жасауға жеткілікті.
Екі айлық мерзім қай күннен бастап есептеле бастайтыны белгісіз — хат жіберілген, алынған күннен немесе басқа күннен бастап. Вашингтон хаттың 5 наурызда жіберілгенін айтады. Бір аптадан кейін БАӘ-нің жоғары лауазымды дипломаты Иран Сыртқы істер министрімен кездескен кезде Тегеран хатты алғанын растады.
Еуропалық қысым
Jerusalem Post басылымы Еуропа елдері де Иранға хабарлама жолдағанын хабарды. Егер маусым-шілде айларында келісімге қол жеткізілмесе, «Иранға айтарлықтай санкциялар толқыны енгізіледі».
Германия, Ұлыбритания және Франция ядролық келісім ретінде SnapBack деп аталатын механизм арқылы жойылған санкцияларды қалпына келтіру мүмкіндігіне ие. Ол ядролық келісім бойынша өз міндеттемелерін бұзған жағдайда, БҰҰ-ның Иранға қарсы барлық санкцияларын автоматты түрде қалпына келтіруге мүмкіндік береді.
Axios агенттігінің хабарлауынша, Ақ үй АҚШ-тың негізгі одақтастарын, соның ішінде Израиль, Сауд Арабиясы және Біріккен Араб Әмірліктерін Трамптың хатының мазмұнын жібермес бұрын хабардар еткен.
Осы аптаның басында Иран Сыртқы істер министрлігі хат әлі де қаралып жатқанын және жауап дайындалып жатқанын хабарлады.
Әзірге Тегеранның ресми ұстанымы Ислам Республикасына қарсы қатаң санкцияларды қамтитын максималды қысым науқаны әрекет етіп жатқан кезде Трамп әкімшілігімен ынтымақтасуға дайын емес.
Айта кетейік, екінші президенттік мерзіміне келгеннен кейін Трамп Иранның ядролық қару жасауына жол бермеу және оның аймақтық ықпалына тұру үшін оған қарсы «максималды қысым» науқанын қайта бастады.
4 ақпанда ол қатаң экономикалық санкцияларды, әсіресе Иран мұнайының экспортын нөлге дейін нысанаға алған және қолданыстағы санкциялардан бас тартуды алып тастаған Ұлттық қауіпсіздік туралы президенттік меморандумға қол қойды. Тегеранда бұл шешімді айыптады.
Еске салсақ, осыған дейін Иран Трамптың ядролық келіссөздер туралы хатын алғаны хабарланды.
