Ұлыбританияда көмір жағу дәуірі неге аяқталды
АСТАНА. KAZINFORM - Ұлыбритания көмірден электр энергиясын өндіруді тоқтатып, қазба отынына деген 142 жылдық тәуелділігін аяқтады. Елдегі соңғы жұмыс істеп тұрған Рэтклифф-он-Сор көмір электр станциясы жұмысын доғарды. Бұл – Ұлыбританияның климаттың өзгеруіне қарсы күрес жолындағы маңызды қадамдарының бірі. Бірақ бұл жаңалықтың кері тұстары да жоқ емес, деп хабарлайды Kazinform тілшісі.
Ғасырлар бойы көмір басты қуат көзі болып, елді қилы кезеңдерде энергиямен қамтамасыз етті. Ол Ұлыбританияны әлемдік супер держава етіп, өнеркәсіптік революцияның қозғаушы күшіне айналды. Енді қазба отынының дәуірі аяқталып, соңғы көмір электр станциясы біржола жабылып отыр. Мемлекет бұрынғы үкіметтер қабылдаған климаттық міндеттемелерге сәйкес Үлкен жетілікке мүше елдердің арасында бірінші болып көмір энергетикасынан бас тартты.
“Біз ескірген, тиімсіз электр желісін және тозығы жеткен әрі айналаны ластайтын электр станцияларын пайдаланамыз. Заманауи, қолжетімді газ өндірісіне және жаңартылатын энергияға инвестиция салып, станцияларды ауыстыруымыз керек”, - деген еді 2012 жылы бұрынғы премьер-министр Дэвид Кэмерон.
Мақсат көмірден бас тарту арқылы таза энергия көздеріне көшу. Көмір - қоршаған ортаға ең зиянды қазба отыны. Ол өртенген кезде мұнай немесе газға қарағанда көмірқышқыл газын, улы химиялық элементтерді көбірек бөледі. 2010 жылы Ұлыбританиядағы электр энергиясының үштен бірі көмірден өндірілді. 13 жылдан кейін ол 1,2 пайызға төмендеді. Осы уақыт ішінде жел мен күн сияқты жаңартылатын энергия көздерін пайдалану айтарлықтай артты. Соңғы мәліметтерге сәйкес, көмірден энергияның 0,2 пайызы ғана алынады. Кейбір сарапшылардың пікірінше, бұл бұрын-соңды болмаған өзгеріс.
“Әлем бойынша көмірқышқыл газының 30 пайызы көмір электр станцияларынан шығады. Сондықтан Ұлыбритания үшін көмір энергетикасынан бас тартқан алғашқы ел атану өте маңызды қадам болды. Қазір бүкіл дамыған мемлекеттер бұл тарихи оқиғаны мұқият қадағалап отыр”, - деді энергетика бойынша сарапшы Дэйв Джонс.
Көмірден бас тарту экология тұрғысынан оң қадам екені сөзсіз. Бірақ осы салаға тікелей қатысы бар адамдарға бұл жаңалықты қабылдау оңай соқпады. Өйткені көмір шахталары маңында қалалар салынып, қауымдастықтардың құрылуына себепші болды. 1984 жылы Маргарет Тэтчер үкіметі 20 көмір шахтасын жабу жоспарын жариялаған кезде, кеншілердің төрттен үш бөлігі ереуілге шыққаны белгілі. Бұл Ұлыбритания өнеркәсібі тарихындағы ең маңызды сәттердің бірі болды. Бірақ бұл жолы толқулар болмады, бірақ кеншілер қимастық сезімдерін жеткізді.
“Бұл шынымен де жанымызға батты. Бір жағынан мен өз шахтамды жақсы көремін және көмірдің дәуірі аяқталғанына налып отырмын. Бірақ екінші жағынан, бізге алға жылжып, әлемді жасыл және қауіпсіз етуіміз керек екенін түсінемін”, - деді бұрынғы кенші Пит Вордсворт.
Ұлыбритания көмір электр станциясын салған алғашқы мемлекет. Ал енді көмірді пайдаланудан бас тартқан әлемдегі алғашқы ірі экономика болып отыр. Бұл басқа елдер үшін үлгі боларлық қадам. Бірақ кейбір сарапшылар көмір электр станцияларын жабу энергия тапшылығына және бағаның өсуіне әкелуі мүмкін дейді. Үкімет қазірдің өзінде осы айдан бастап, газ бағасын 14%-ға, ал электр энергиясын 10%-ға көтеруді жоспарлап отыр.
Көмір айналаны ластайтын энергия көзі болғанымен, оның бір артықшылығы - ауа райының қас қабағына бағынышты жел мен күнге қарағанда кез-келген уақытта қолжетімді. Оған қоса өндірілген таза энергияны сақтау үшін Қытайдан әкелінетін аккумуляторлық батареялар керек. Көмірден құтылған Ұлыбританияға енді өз аккумуляторларын өндіруді үйреніп, салаға білікті мамандар тартып, аспан асты еліне деген тәуелділіктен арылуы керек.
