Үй мен көлік арзандайды: Оразада мұсылман елдерінде болатын өзгерістер
АЛМАТЫ. KAZINFORM — Халқының дені ислам дінін ұстанатын елдерде Рамазан айы кезінде қандай өзгерістер болатынын Kazinform тілшісі анықтап көрді.
Рамазан айы — мұсылмандар үшін нәпсіден тыйылып, рух пен жан күшейетін уақыт. Бір ай бойы мұсылмандар ниет етіп, күн шыққаннан батқанға дейін ораза ұстайды. Ішіп-жеуден тыйылып, теріс іс-әрекеттен алыстауға тырысады.
Биыл қасиетті Рамазан ортақ пәтуаға сәйкес 1 наурыз күні басталады. Наурыз айының 26-нан 27-не қараған түн — Қадір түні, ал 30 наурыз — Ораза айт мерекесі.
Дегенмен, осы уақытта игі іс істеп, өзінің азаматтық позициясын көрсетудің орнына адамдардың қажеттілігін пайдаланып, пайда тауып қалуды ойлайтын кәсіпкерлердің де қарасы көбейеді.
Дүкен мен базарларда сұраныс көбейген кей тауарлардың бағасы шарықтайды. Ал мейрамханалар арнайы әзірлеген ауызашар мәзірінің құнын көтеріп жібереді.
Тіпті бұл жағдайға байланысты еліміздің Бас мүфтиі мәлімдеме жасап жатады. Мысалы, былтыр Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлы Рамазан айында кәсіпкерлерді жеңілдік жасауға шақырған болатын.
— Кәсіпкерлерді әлеуметтік маңызы бар азық-түлік бағасына мүмкіндігінше жеңілдік жасауға үндеймін. Қоғамдық тамақтану орындарында ауызашар мәзірін халыққа ыңғайлы бағамен ұсыну да сауапты істің бірі, — деді Наурызбай қажы Тағанұлы.
Осы орайда, халқының дені ислам дінін ұстанатын мемлекеттерде тұрып жатқан отандастарымызға хабарласып, онда Рамазан айы кезінде баға қалай құбылатынын сұрап көрдік.
Түркия
Анталия қаласындағы Акдениз университетінің магистранты Еркеназ Сейтқалиеваның Түркияда тұрып жатқанына 3 жыл болған.
Айтуынша, бауырлас мемлекетте Рамазан айы кезінде азық-түліктің, мейрамхана тағамдарының бағасы күрт өспейді. Қайта кәсіпкерлер қолдан келгенше жеңілдік жасауға тырысады.
— Халықтың басым бөлігі ораза ұстайды. Мұнда адамдар ораза ұстағандарға қамқорлық танытып, барынша көмектесуге тырысады. Бәрінде емес, бірақ кафе мен мейрамханалардың көпшілігі «ифтар меню» жасап қояды. Ол бойынша мәзірдегі ыстық тамақтың бағасымен ақы төлейсің, жанына сорпа, салат, шәй тегін беріледі. Ал шағын кафелерде 10-20% жеңілдіктер болып тұрады. Тәулік бойы істейтін түрік дәмханаларында ауыз бекітуге арналған «сахур меню» болады. Барлық жерде су мен құрма тегін беріледі, — дейді Еркеназ Сейтқалиева.
Сонымен қатар жерлесіміз Түркия тұрғындары қасиетті ай кезінде жақсылық жасап, көпшілік адам жиналатын орындарда тегін ас таратып тұратынын атап өтті.
— Байқауымша, мұнда ауызашарға шақыру, ауызашар жасау деген жоқ. Бірақ өзге адамдар ораза ұстағандарға тамақ тапсырыс беретін не тарататын кездер жиі болады. Мысалы, былтыр ерлі-зайыпты екі кісі келіп университеттің кіреберісінде палау таратқан. Ең қызығы біз сияқты алақан жайып дұға жасағандарын көрмедік. Біз үлгермей жолда сумен ашатын болсақ та, дұға оқып барып ашамыз ғой. Түріктер сондай кезде бізге тесіліп қарап қалады. Олар уақыты кіргенде ашып, жаба береді. Дұғаларын таң намазы мен шам намазында айтады, — дейді отандасымыз.
Біріккен Араб Әмірліктері
Біріккен Араб Әмірліктерінің астанасы Абу-Даби қаласында отбасымен бірге тұрып жатқан қазақстандықтардың бірі — Мейірбек Жағыппар. Ол мұнда 2016 жылы көшіп келген.
Мұнай-газ саласында 10 жылдан астам еңбек етіп келе жатқан маман Рамазан айы кезінде араб елінде көптеген жеңілдіктер болатынын атап өтті.
Айтуынша, бұл уақытта үй, көлік, электроника және өзге де тауарлардың бағасы арзандайды. Сондықтан жергілікті халық қасиетті айды асыға күтеді.
— Негізгі дін ислам болғандықтан, халықтың 90 пайызы ораза ұстайды деуге болады. Ораза мен айт кезінде көптеген жеңілдіктер болады. Халық оны білгендіктен Рамазан айын күтіп жүреді. Ал мейрамханалар мен кафелерде баға әдетте тұрақты болып қалады. Кейбір орындар арнайы ауызашар мәзірін ұсынады, олардың бағасы мекемеге байланысты әртүрлі болуы мүмкін. Сондықтан нақты мейрамхана немесе кафенің ұсыныстарын алдын ала тексерген жөн, — деді ол.
Сондай-ақ Мейірбек Жағыппардың айтуынша, адам көп жиналатын қоғамдық орындарда, әсіресе мешіттердің алдында тегін су мен құрма тарату дәстүрі бар.
Бұл жергілікті қауымдастықтар мен қайырымдылық ұйымдары тарапынан мұсылмандарға ауыз ашуға көмектесу мақсатында ұйымдастырылады.
Малайзия
Азияның оңтүстік-шығысында орналасқан Малайзияның мемлекеттік діні — ислам. Сондықтан Рамазан айы кезінде мұнда да белгілі бір өзгерістер болатыны анық.
Оны бұл мемлекетте 17 жылдан астам уақыт тұрып келе жатқан Баян Нишан да растап отыр. Ол — Малайзиядағы қазақ диаспорасының президенті.
Жерлесіміздің айтуынша, бұл уақытта Малайзияда азық-түлікке, киім-кешек пен қажетті жабдықтарға, автокөлік пен жылжымайтын мүлікке айтарлықтай жеңілдіктер жасалады.
Ал жергілікті әуе компаниялар ішкі рейстердің бағасын түсіреді.
— Малайзияда тұратын жергілікті және шетелдік мұсылмандардың бәрі ораза ұстайды. Айта кетерлігі, мұсылман емес малайзиялықтар да оларды қолдап, қасиетті Рамазан айында ораза ұстап жатады. Ал мейрамханалар ифтар мен сухур мәзірін ұсынады. Сондай-ақ Рамазан айы басталмай тұрып мейрамханаларда «early bird» — ерте брондау акциялары болады. Алдын ала жазылғандар үшін Рамазан айының өзіне қарағанда бағалар төмен шығады. Жалпы ауызашар бағасы басқа айлардағы әдеттегі швед үстелінен айтарлықтай ерекшеленбейді, — деді Баян Нишан.
Еске салайық, биыл пітір садақа еліміз бойынша екі келі ұнның орташа бағасы негізінде 655 теңге болып бекітілді.
