Ұзындығы шамамен 5,5 миллион жарық жылына жететін ең ірі айналмалы галактикалық жіп табылды
АСТАНА. KAZINFORM — MeerKAT (MIGHTEE-HI) халықаралық жобасы аясында алыс ғарыш кеңістігін зерттеген астрономдар жаңа айналмалы галактикалық жіпті анықтады. Бұл құрылым 14 галактиканы байланыстырып, ұзындығы шамамен 5,5 миллион жарық жылына жетеді, деп жазды АЗЕРТАДЖ.
Бұл туралы АЗЕРТАДЖ Royal Astronomical Society ғылыми журналына сілтеме жасап хабарлады.
Галактикалық жіп дегеніміз не?
Галактикалық жіп — әлемдегі ең ауқымды белгілі құрылымдардың бірі. Олар әртүрлі жұлдыздық жүйелері бар галактикаларды біріктіріп, олардың арасына газ тасымалдайды. Бұл — галактикалардың өсуі мен эволюциясына маңызды әсер ететін фактор.
Мұндай ауқымды құрылымдар нейтрал атомдық сутегі (HI) арқылы бақылау мүмкіндігінің артуымен ғана соңғы жылдары анықтала бастады. Суық HI газын зерттеу арқылы астрономдар ғарыштық тордағы төмен тығыздықтағы газ бен галактикалардың қалыптасуы арасындағы байланысты жақсы түсінуде.
Ашылу туралы мәліметтер
Кембридж университетінің зерттеушісі Мадалина Н. Тудораке жетекшілік еткен ғалымдар тобы MIGHTEE-HI шолуы кезінде бұл жіпті байқап, оны ғылыми тұрғыда сипаттады.
— Бұл зерттеуде біз MIGHTEE-HI аясында z = 0.03 қызыл ығысуына сәйкес келетін, COSMOS аймағында орналасқан 14 HI галактикадан тұратын жіп тәрізді құрылымды анықтадық, — деп жазады авторлар.
Барлық 14 галактика жақын жылдамдық диапазонында (9 230 — 9 700 км/с, жылдамдық ауытқуы — шамамен 140 км/с) орналасқан. Олар аспан сферасында солтүстік-батыс бағытында шамамен 5,5 млн жарық жылы ұзындықта және 117 мың жарық жылы енімен созылып жатыр.
Бұл галактикалық жіптің өзі кемінде 49 миллион жарық жылына созылған алып ғарыштық тор құрылымының бір бөлігі болып табылады. Оның қалыңдығы 2,6–3,3 миллион жарық жылы аралығында.
Не себепті бұл маңызды?
Зерттеушілер бұл 14 галактиканың кеңістікте жіпке дәл сәйкес бағытталғанын анықтады. Бұл олардың айналу сәті (яғни, қозғалысы) галактикалық жіптің жалпы құрылымымен тығыз байланысты екенін көрсетеді.
Жиналған мәліметтер жіп бойындағы галактикалардың оның осі бойынша айналатынын дәлелдейді. Осы себепті бұл галактикалық жіп — бүгінгі күнге дейін белгілі ең ұзын әрі ең ірі айналмалы құрылымдардың бірі саналады.
Жіптің даму кезеңі
Ғалымдардың айтуынша:
— HI галактикаларының жіп бойымен көптеп орналасуы және олардың төмен динамикалық температурасы бұл құрылымның дамуының бастапқы кезеңінде екенін көрсетеді. Онда әлі де ғарыштық заттардың ағындары байқалады.
Бұған дейін Күн бетіндегі жарқылдың белсенділігі күрт артқанын жазған едік.
