Владимир Зеленский АҚШ-пен сирек кездесетін минералдар жөніндегі келісімді қабылдамады

АСТАНА. KAZINFORM —  Украина президенті АҚШ тарапынан кез келген пайдалы қазбаларды өндіру мәселесі елдің қауіпсіздік кепілдіктерімен байланысты болуы керек екенін мәлімдеді, деп хабарлайды Euronews. 

Жұма күні Мюнхендегі қауіпсіздік конференциясы аясында Владимир Зеленский мен АҚШ вице-президенті Джей Ди Вэнс арасындағы келіссөздердің негізгі бөлігі болған бұл ұсыныс нақты қауіпсіздік кепілдіктерін қарастырмаған, деп мәлімдеді аты-жөні жарияланбаған украиналық шенеуніктер.

Зеленскийдің келісімге қол қоймау туралы шешімін, ең болмағанда қазіргі уақытта, Ақ үйдің жоғары лауазымды шенеунігі «алғырлықтан ада қадам» деп атады.

- Мен министрлерге бұл келісімге қол қоюға рұқсат берген жоқпын, өйткені менің ойымша, ол бізді және біздің мүдделерімізді қорғауға дайын емес, - деді Зеленский сенбі күні Мюнхенде The Associated Press агенттігіне.

Ұсыныс АҚШ-тың Украинаға Байден әкімшілігі тарапынан бұрын көрсетілген қолдау үшін «өтемақы» ретінде және болашақ көмекке төлем ретінде сирек кездесетін минералдарды қалай пайдалана алатынына қатысты болды, деп мәлімдеді қазіргі және бұрынғы жоғары лауазымды украиналық шенеуніктер аты-жөндерін атамау шартымен.

Украина аэроғарыш, қорғаныс және ядролық өнеркәсіпте қолданылатын стратегиялық маңызды минералдардың үлкен қорының иесі. Трамп әкімшілігі оларға қолжеткізуге мүдделі екенін мәлімдеп, бұл Қытайға тәуелділікті азайтуға көмектесетінін атап өтті. Алайда Зеленский бұл ресурстарды игеруді Украинаға қауіпсіздік кепілдіктерін беру мәселесімен байланыстырды.

- Мен үшін кез келген қауіпсіздік кепілдіктері мен кез келген инвестициялар арасындағы байланыс өте маңызды, - деді Украина президенті.

Ақ үйдің Ұлттық қауіпсіздік кеңесінің баспасөз хатшысы Брайан Хьюз бұл ұсынысты нақты растаудан бас тартты, бірақ өз мәлімдемесінде «президент Зеленский Трамп әкімшілігі Украинаға ұсынып отырған тамаша мүмкіндікті дұрыс бағаламай отыр» деді.

Трамп әкімшілігі Украинаға қосымша америкалық көмекті жіберуден шаршады, және Хьюздың айтуынша, минералдық ресурстар жөніндегі келісім АҚШ салық төлеушілеріне Киевке жіберілген қаражатты «қайтаруға» мүмкіндік береді, сонымен бірге Украинаның экономикасын дамытуға ықпал етеді.

Хьюз сондай-ақ Ақ үй «АҚШ-пен тығыз экономикалық байланыс болашақ агрессиядан ең жақсы қорғаныс болатынын және тұрақты бейбітшіліктің ажырамас бөлігі саналады» деп есептейтінін айтты.

- Мұны АҚШ мойындайды, орыстар мойындайды, және украиндар да мойындауы керек, - деп қосты ол.

Бұған дейін Ақ үй Киевтің Вашингтонға көрсетілген «300 миллиард долларға жуық» көмекті «өтеп беруін» қамтамасыз ету ниеті бар екенін мәлімдеген болатын.

Жоғары лауазымды шенеуніктің айтуынша, Мюнхендегі келіссөздер барысында америкалық ресми тұлғалар коммерциялық көзқарасты ұстанып, негізінен пайдалы қазбаларды барлау ерекшеліктері мен Украинамен ықтимал әріптестік құру мәселесіне назар аударған.

-   Бұл отаршылдық сипаттағы келісім, және Зеленский оған қол қоя алмайды, - деп мәлімдеді бұрынғы жоғары лауазымды шенеунік.

Украинадағы кен орындарының әлеуетті құны әзірге талқыланған жоқ. Белгілі мәліметтерге сәйкес, Менделеевтің периодтық жүйесіндегі 118 химиялық элементтің 92-сі Украина кен орындарында кездеседі. Елдегі барлық металл қорының 42%-ы қазіргі уақытта оккупацияланған аумақтарда орналасқан. 2022 жылы БҰҰ Украинада уран (2,3%), кобальт, литий, графит және басқа да маңызды элементтерді қоса алғанда, әлемдік «стратегиялық маңызды элементтердің» 5%-ы бар екенін мәлімдеген.

Еске салсақ Мюнхен қауіпсіздік конференциясында қандай мәселелер талқыланғаны туралы жазған едік.