Әлихан Смайылов өз қызметінде несімен есте қалды
АСТАНА. KAZINFORM – ҚР Премьер-министрі Әлихан Смайылов қазақстандық министрлер кабинетін екі жылдан астам уақыт басқарды. KAZINFORM агенттігі осы уақытта Әлихан Смайылов тікелей қатысқан көптеген оқиғаларға шолу ұсынады.
Әлихан Смайылов 2018 жылы министрлер кабинетіне келіп, Қаржы министрі болды. Бұл қызметте Ә. Смайылов Үкіметтің кеңейтілген отырысында сол кездегі ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың министрлер кабинетін нашар жұмысы үшін әбден сынға алып, Премьер-Министрге жақын отыруымен есте қалған еді.
Бір жылдан кейін Ә. Смайылов Премьер-Министрдің орынбасары лауазымына тағайындалып, онда шамамен 3 жыл жұмыс істеді.
2022 жылдың басында Қаңтар оқиғасы елімізді дүр сілкіндірді, бұл Үкімет құрамына да түбегейлі әсер етіп, Асқар Мамин бастаған министрлер кабинеті отставкаға кетті. Бұл ретте Ә. Смайылов қайта оралып қана қоймай, Премьер-Министрдің міндетін атқарушы болды, содан кейін осы лауазымға ресми түрде бекітілді.
Ә. Смайыловтың жаңа қызметтегі алғашқы шешімдерінің бірі – отын бағасын 180 күнге мемлекеттік реттеуді енгізу болды. Қаңтар оқиғасындағы қазақстандықтар наразылығының ресми себебі сұйытылған газ бағасының өсуі болғанын ескерсек, мұны Үкіметтің тиісті реакциясы деп санауға болады.
2022 жылы Премьер-Министр өз лауазымындағы ең ауыр сынақтардың біріне тап болды. Қыс мезгілінде бір уақытта бірнеше аймақта жылумен байланысты үлкен проблемалар туындады. Нәтижесінде Екібастұз бен Риддер тұрғындары жылусыз қалды, Премьер-Министрдің орынбасары Роман Скляр аймақтарға шұғыл аттанды, бірақ ол жылдар бойы жинақталған мәселелерді шеше алмады. Сонымен қатар, бұл жағдай 15-тен астам ЖЭО-ның ауыр жағдайда болғанын, ал оларды жөндеуге миллиардтаған қаржы қажет екенін анықтады. Үкімет жағдайды түзету үшін жұмысқа кірісті.
Сондай-ақ, Ә. Смайыловтың билігі кезінде «Арселор Миттал» компаниясының шахталарында бірнеше апат болды. Аты шулы компания шахталарында бұған дейін де қайғылы оқиғалар болғанын әділдік үшін атап өткен жөн. Дегенмен, соңғы сәтке дейін Ә. Смайыловтың басшылығымен Үкімет тарапынан тиімді шаралар қабылданбады. Салдарынан, Ә. Смайылов басқаратын министрлер кабинеті тұсында екі жылда төрт ірі апат болды, ондаған адам ажал құшты.
Атап айтқанда, 2022 жылдың маусым айында АМТ компаниясының нысандарында бір аптада бес адам қаза тапты – Теміртауда отқа төзімді құрылғыны бөлшектеу кезінде төрт қызметкер қаза тапты және біреуі ЖЭО-2 қазандығында мерт болды.
Сол жылдың қараша айында Қарағанды облысындағы кәсіпорынның Ленин атындағы көмір шахтасында метан газы кенеттен тараған. Жарылыс кезінде шахтада 106 адам болды, оның 5-еуі қайтыс болды, 9-ы зардап шекті. 2023 жылы 17 тамызда Қарағанды облысындағы «Қазақстан» шахтасында Д6 көмір еңісін (горизонт – 170 м) қазуда конвейерлік таспа өртенді. Онда шахтада 227 адам болды, 5 адам қаза тауып, 11 адам жарақат алды. Премьер Төтенше жағдайла және Экология министрліктерінен тиісті шешім қабылдау үшін «АрселорМиттал Теміртау» АҚ-да жүргізіліп жатқан өнеркәсіптік және экологиялық аудиттерді жедел аяқтауды талап етті. Уақыт көрсеткендей, бұл шаралар күткен нәтиже бермеді – 2023 жылы қазан айының соңында тағы бір қайғылы оқиға болды, бұл жолы Костенко шахтасында жарылыс болып, 46 кеншінің өмірі қиылды.
Нәтижесінде АМТ-ны мемлекет меншігіне өткізуді жеделдету туралы шешім қабылданды.
Смайыловтың тұсында алапат өрттер де болды. Ел тарихындағы ең ірі өрттердің бірі Абай облысында орын алды, оны сөндіру кезінде «Семей орманы» РМУ Новошульба филиалының 14 қызметкері, оның ішінде Успен орманшылығының басшысы Мейрамгүл Жиенбаева қаза тапты. Өрттің ресми себебі найзағайдың түсуі деп аталды. Бірақ ресми ақпарат көздері хабарлағандай, ауа райы да жағдайды нашарлатты – қатты ыстық пен жел өрттің жүздеген гектарға таралуына ықпал еткен.
