Франция Иранды МАГАТЭ-мен ынтымақтастықты қайта бастауға шақырды
АСТАНА.KAZINFORM — Париж МАГАТЭ-мен ынтымақтастыққа қатысты шиеленістің күшеюіне байланысты Иранмен маңызды дипломатиялық кездесуге дайындалып жатыр, деп хабарлайды Kazinform агенттігінің меншікті тілшісі.
Иранның сыртқы істер министрі Аббас Арагчи сәрсенбі күні француз әріптесі Жан-Ноэль Барромен келіссөздер жүргізу үшін Парижге келеді, деп хабарлайды ИРНА.
Францияның сыртқы істер министрлігі бұл кездесу Тегеранға Халықаралық атом энергиясы агенттігімен (МАГАТЭ) ынтымақтастықты қайта бастауға шақыруын қайта бастауға мүмкіндік беретінін мәлімдеді.
Батыс елдері Иранға МАГАТЭ инспекторларына оның ядролық нысандарына кіруге рұқсат беру үшін қысым жасауды жалғастырып отыр.
Тегеран ядролық қару жасау туралы айыптауларды жоққа шығарады. Израильдің Иран аумағына шабуыл жасауынан және Американың негізгі ядролық нысандарға шабуыл жасауға қатысуынан кейін басталған 12 күндік соғыстан кейінгі шиеленіс жоғары болып қала береді. АҚШ пен Иран арасындағы сәуір айында басталған ядролық келіссөздер сәтсіз аяқталды. Тараптар Иранның уранды байыту құқығы бойынша келісімге келе алмады.
Иран мен МАГАТЭ арасындағы қыркүйек айында Каирде қол жеткізілген уақытша негіздемелік келісім Ұлыбритания, Германия және Франция 2015 жылғы келісім бойынша алынып тасталған БҰҰ санкцияларын қайта енгізуді бастағаннан кейін күшін жойды.
Like the diplomacy which was assaulted by Israel and the US in June, the Cairo Agreement has been killed by the US and the E3.
— Seyed Abbas Araghchi (@araghchi) November 21, 2025
The sordid sequence of events that brought us here:
- When we were on the eve of a sixth round of nuclear talks with the US, Iran was suddenly…
Иран еуропалық елдердің «снэпбэк» механизмін қолдануы және БҰҰ санкцияларын қайта енгізуі қол жеткізілген келісімдердің күшін жойды деп санайды.
Арагчи бұған дейін Тегеранның Вашингтонмен жанама диалогқа оралуға «асықпайтынын» мәлімдеп, келіссөздер тек «тең мүдделер тұрғысынан» ғана мүмкін екенін атап өтті. Иран министрі АҚШ шарттары туралы хабарламаларды, соның ішінде уранды нөлдік нүктеде байыту талаптары мен зымыран бағдарламасына шектеулерді жоққа шығарды.
МАГАТЭ-нің нысандарға «толық және жедел» қол жеткізуді талап ететін жаңа қарары аясында Арагчи өткен аптада ядролық нысандарды бақылауға «жаңа тәсіл» қолдануға шақырды. Ол бұған дейін АҚШ-ты, Ұлыбританияны, Германияны және Францияны «шиеленісті» бағытты ұстанып отыр деп айыптаған болатын.
Париж сонымен қатар консулдық мәселелерді, соның ішінде Иранда босатылған, бірақ елден шығуға рұқсат берілмеген және Тегерандағы Франция елшілігінде ұсталған екі француз азаматына қатысты жағдайды көтеруді көздеп отыр. Reuters және Иранның IRNA ақпарат агенттігінің хабарлауынша, әлеуметтік желілердегі жазбалары үшін ұсталғаннан кейін Франция билігі шартты түрде босатқан ирандық студент Махдие Эсфандиаридің ісі де күн тәртібінде тұр.
Франция алдағы келіссөздер тек ядролық күн тәртібін ғана емес, сонымен қатар Израильдің маусым айында Иранның ядролық нысандарына шабуылдары мен одан кейінгі 12 күндік соғыстан кейін күрделене түскен аймақтық тұрақтылық мәселелерін де талқылауға мүмкіндік береді деп үміттенеді.
Арагчи әуе шабуылдарында қираған ядролық нысандардың астында 400 кг байытылған уран көмілгенін мәлімдеді.
