Қазақстан Өзбекстанның гүлденуіне мүдделі – Сыртқы істер министлері Хиуада бас қосты
ХИУА. KAZINFORM — Өзбекстанның Хиуа қаласында Қазақстан Республикасы және Өзбекстан Республикасы Сыртқы істер министрлері кеңесінің алғашқы отырысы өтті. Екі елдің мемлекет басшыларының бастамасымен құрылған бұл кеңес — екі ел арасындағы барлық мәселені кешенді қарауға мүмкіндік беретін түбегейлі жаңа формат.
ҚР Премьер-министрінің орынбасары — Сыртқы істер министрі Мұрат Нұртілеуді әуежайда Өзбекстан Республикасының Сыртқы істер министрі Бахтиер Саидов күтіп алды. Қазақстан министрі әріптестерін келе жатқан Наурыз мейрамымен құттықтады және алғашқы отырыстың Орталық Азияның мәдени мұрасы әрі әлемдік туристер назарын аударатын көне Хиуада өткеніне алғыс білдірді.
− Қазақстан мен Өзбекстанды ғасырларға ұласқан берік достық, мәдени және рухани байланыстар біріктіреді. Қазір біз бауырлас елдер мен жақын көршілер ғана емес, ортақ өркендеу жолында нық қадам басқан стратегиялық серіктестер мен одақтастармыз. Қазақстан Өзбекстанның гүлденуіне шынайы мүдделі және аса қадірлі ел көшбасшысы Шавкат Мирзиёевтің жетекшілігімен жүзеге асып жатқан мемлекеттік даму бағытына үлкен табыс тілейді. Біз бірлескен күш-жігерімізбен өңірімізде бейбітшілік, сенім және өркендеу аймағын қалыптастырып келеміз. Осы орайда, Орталық Азия мен Ауғанстан үшін БҰҰ-ның Орнықты даму мақсаттары жөніндегі өңірлік хабын құру туралы қарардың тең авторы ретінде қолдау көрсеткен өзбек достарымызға шынайы ризашылығымызды білдіреміз, — деді Қазақстанның Сыртқы істер министрі Мұрат Нұртілеу.
Министрдің айтуынша, қазақ-өзбек қарым-қатынасы екіжақты ынтымақтастықтың барлық саласында бұрын-соңды болмаған жоғары деңгейге көтерілді. 2022 жылдың желтоқсанында Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Ташкентке мемлекеттік сапарында Одақтастық қатынастар туралы және мемлекеттік шекараны демаркациялау туралы тарихи шарттарға қол қойылды.
Ал өткен жылы Өзбекстан Президенті Шавкат Мирзиёевтің Астанаға мемлекеттік сапары аясында Мемлекетаралық жоғары кеңестің алғашқы отырысы өтіп, Стратегиялық әріптестік пен одақтастықтың 10 жылдық бағдарламасы бекітілді.
Жыл басында Өзбекстан халқының саны 37 миллионнан асты. Бұл Қазақстан үшін тиімді нарық. Былтыр екі елдің тауар айналымы 4 млрд доллардан асты. Бұл көрсеткішті 10 млрд долларға дейін ұлғайту мақсаты тұр. Қазақстан Өзбекстанға негізінен бидай, металл, мұнай өнімдерін, автокөлік экспорттайды. Ал Өзбекстаннан Қазақстанға — автокөлік, жеміс, көкөніс, кірпіш, кафель, азот тыңайтқыштары келеді.
Инвестициялық ынтымақтастық та кеңейіп келеді. Былтырғы көрсеткіштер бойынша, Қазақстаннан Өзбекстанға 93,9 млн доллар, тиісінше Өзбекстан Қазақстанға 14,3 млн доллар инвестиция жасаған.
Қос мемлекет арасында мәдени-гуманитарлық саладағы өзара іс-қимыл қарқынды дамып келеді. Бұл кездесудің түркі халықтарының басты мерекесі Наурыз қарсаңында кездесуі символдық мәнге ие. Министрлер ашық аспан астындағы музей — Ишан-қаланы аралады. Мыңжылдықтар бойы түрлі өркениет бастауы болған Хиуа бүгінде мың бояуымен туристерге тартымды басты бағытқа айналған.
Тараптар екіжақты және халықаралық ұйымдар аясындағы өзара байланыстардың өзекті мәселелерін талқылады. Сауда-экономикалық және инвестициялық ынтымақтастықты дамыту, су, энергетика, өнеркәсіп, сондай-ақ көлік коммуникацияларын дамыту секілді маңызды бағыттар назардан тыс қалмады.
Өнеркәсіп вице-министрі Иран Шархан өнеркәсіп саласында екі ел арасында 78 нысан іске асырылып жатқанын айтты.
− Оның ішінде әзірге 220 миллионға жуық долларға 12 нысан іске қосылды. Осы жобалар бойынша бірнеше сұрақ, проблемалық мәселелер талқыланды және біразының шешімі табылды. Тағы да атап өтетін мәселе — екі елдің геология саласын дамыту бойынша бірнеше шешімге келдік. Бұл ретте өнеркәсіптік кооперация бізге жақсы нәтиже әкелеріне күмәніміз жоқ. Қалған жобалар 2028-2030 жылдары толығымен іске асырылады. Мысалы, құны 160 миллион доллар болатын «Азия проф металл» — Жамбыл облысындағы үлкен жоба, ол 2028 жылы осы жоба іске қосылады, - деді Иран Шархан.
Сондай-ақ, Қазақстан-Өзбекстан шекарасында ірі көлік-логистикалық хаб салу жоспары бар. Бұл, сөзсіз, транзиттік-көлік әлеуетті арттырып, жүк тасымалын нығайтуға жол ашады — Қытайдан Еуропаға Өзбекстан арқылы, сондай-ақ Ауғанстан, Пәкістан және Үндістан бағытына жүк жөнелту тиімдірек болмақ. Бүгінгі таңда жер телімін бөлу, құрылыс жұмыстары мен жобалық-сметалық құжаттаманы әзірлеу туралы қаулыға қол қойылды. Қазір тікелей құрылыс жұмыстары басталды.
Кездесу қорытындысы бойынша министрлер қол қойған хаттама барлық қол жеткізілген уағдаластықтар мен нақты міндеттерді қамтиды. Бұл хаттаманы іске асыру, сөзсіз, екіжақты қарым-қатынастарды одан әрі тереңдетеді дейді Өзбекстан тарапы.
− Бүгінде біздің елдеріміз арасында еш күрделі мәселе жоқ. Тек үлкен перспективалар бар. Әрине, күн тәртібіндегі мәселелер бар және қарым-қатынасымыз неғұрлым тереңдеп, сенімді болған сайын, соғұрлым көп жобаны жүзеге асырып келеміз. Қазақстан — біздің басты сауда-экономикалық серіктестеріміздің бірі. Бізде тамаша коммуникация, ынтымақтастық және қауіпсіздік саласында тығыз байланыс орнатылған. Бұл — өте маңызды. Өйткені қауіпсіздік саласындағы мұндай деңгейдегі әріптестік нағыз достар арасында ғана орнайды, − Өзбекстан Республикасы Сыртқы істер министрінің орынбасары Бобур Усманов.
Министрлер кеңесінің келесі отырысы тамыз айында Қазақстанда, Бурабайда өтетін болды.
Айта кетелік Сенат Қазақстан мен Өзбекстанның сауда байланысын нығайтатын құжатты мақұлдаған болатын.
