Қызылорда облысында 23 ауылда орталықтандырылған ауыз су жоқ
ҚЫЗЫЛОРДА. KAZINFORM — Ауыз суға зар болып отырған ауылдар Қызылорда облысында әлі де бар.
Соның бірі — Арал ауданы Құланды ауылдық округіне қарасты Ақбасты елді мекені. Кезінде мұнда 500 шақты үй болған. Теңіз тартылып, балық зауыты жабылғалы небары 70-тен астам үй қалды.
— Ақбасты құрылғалы бері ауыз су мәселесі өзектілігін жойған жоқ. Біз Арал теңізінің жағасында тұрсақ та су тапшылығын бір кісідей білеміз. Ауылда екі шахталық құдығымыз бар, оның бірі 18, екіншісі 11 шақырым жерде орналасқан. Суды осылардан арнайы көлікпен тасимыз. Көктем мезгілінде 4 тоннадан бір күнде, ал күзде екі күнде бір-ақ рет әкеледі. Өйткені еспе су болғасын таусылады. Осылайша біз суды үнемдеп пайдалануды үйрендік, — дейді ауыл тұрғыны Жарас Қалыбаев.
Кейіпкеріміздің айтуынша, ауылдың бас көтерер азаматтары он бес жылдан бері Үкіметке де, Парламентке де талап-тілегін үшбу хатпен талай жолдаған.
— Тек үш-төрт жыл бұрын сең қозғалып, жұмыс жүре бастады. Мердігер мекеме 2022 жылдан бастап құбыр тартып, ауылдағы үйлердің басым бөлігіне су есептегіш орнатты. Биыл насос әкеп қойды, аз-маз жұмысы қалыпты. Жергілікті билік мамыр айына дейін мәселені біржола шешуге уәде берді. Халық үлкен үмітпен күтіп отыр, — дейді тұрғын.
Қазалы ауданы Шәкен ауылдық округі ардагерлер кеңесінің төрағасы Әзілхан Үмбетов те ауылдастарының мұңын жеткізді.
— Бұл округ құрамында Шәкен және Шилі ауылдары бар. Оның бірінде 70-тен астам, екіншісінде 40 шақты үй бар. Он жылдан бері ауызсуға жарымай келеміз. Бұлақтың суын тұшытып пайдаланғаннан басқа амалымыз жоқ. Бұл мәселені бірнеше рет көтердік. Облыс әкімінің қабылдауында болғанымда да айттым. Содан нәтиже шыққан сияқты. Бір ай шамасында құбыр жүргізіп, тіршіліктің нышаны байқала бастады, — деді ауыл тұрғыны.
Облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасының мәліметіне сүйенсек, тіршілік нәрінен тапшылық көріп отырған ауылдық жерлерге жыл соңына дейін су апару жоспарланған.
— Облыс аумағында 4 қала және 223 ауылдық елді мекен бар. Қалалар түгел ауызсумен қамтылған. Өңір тұрғындарын орталықтандырылған ауызсумен қамту үлесі — 98,6%. Орталықтандырылған ауызсу жүйесіне қосылмаған 23 ауылдық елді мекенде 6 мыңға жуық халық қоныстанған. Оларды 2025 жылдың соңына дейін сапалы ауызсумен қамту мақсатында арнайы жол картасы әзірленіп, жұмыс атқарылып жатыр, — деді басқарманың бөлім басшысы Мәдина Алтынбасова.
6 мыңдай адамның уәжін жуырда Парламент Сенатының депутаты Руслан Рүстемов Премьер-министрге жеткізді. Сенатор депутаттық сауалында су мәселесінің сиырқұйымшақтану себептерін атап көрсетті.
— Арал ауданының Ақбасты, Тоқабай, Абай ауылдық елді мекендерін «Арал-Сарыбұлақ» топтық су құбырына қосу жобалары Су ресурстары және ирригация министрлігі арқылы жүзеге асып жатыр. Алайда бұл жобалардың құрылысы 2021 жылы басталғанмен ұзаққа созылып келеді. Ақбасты елді мекенін топтық су құбырына қосу жобасында қаралған су құбырлары толық жүргізілген. Бірақ жоба құны бойынша қаражаттың толық көлемде бөлінбеуі салдарынан сорғы станциялары мен су қоймаларының құрылысы әлі аяқталмады. Бұдан бөлек, облыс аумағындағы 3 мыңға жуық тұрғын қоныстанған 6 елді мекенді, атап айтқанда, Арал ауданындағы Ерімбетжаға, Тастүбек елді мекендерін топтық су құбырына қосу жобалары және Қазалы ауданындағы Шәкен, Шилі, Шитүбек, Сарбұлақ елді мекендерінде ішкі су жүйелерін жүргізіп, халықты сапалы ауызсумен қамтамасыз ету республикалық бюджеттен қаржы бөлуді қажет етеді. Қиын түйіннің шешімі табылғанша аталған ауылдардың тұрғындары тасымал және шахталық құдықтар арқылы су тұтынуға мәжбүр, — деді Руслан Рүстемов.
Ауылдарға таза су жетсе, депутат айтқандай, құла дүздегі, құлқын шөлдегі экологиялық қолайсыз аймақ саналатын Арал мен Қазалы халқының денсаулығы сәл де болса оңалар еді.
Еліміздің өзге өңірлерінде, мысалы, Жетісудың шалғай ауылдарында да суды тасып ішіп отырғандар бар.
