Сирия Асад режимінің құлағанына бір жыл толғанын атап өтіп жатыр
АСТАНА. KAZINFORM – Сирияда Башар Асад режимінің құлағанына бір жыл толуына арналған іс-шаралар өтіп жатыр. Бұл туралы Дамаскідегі Kazinform тілшісі хабарлайды.
Дүйсенбі күні ел астанасы Дамаскіде 2024 жылғы 8 желтоқсандағы оқиғаның бір жылдығына арналған әскери шеру ұйымдастырылды. Қорғаныс министрлігі өткізген шара Мезза ауданы мен Омейядтар алаңын қоса алғанда, қаланың негізгі көшелері мен алаңдарын қамтыды.
Ұқсас әскери іс-шаралар Хама, Хомс және Дейр-әз-Зор қалаларында да өтті. Онда өткен жылы астанаға бақылау орнату операциялары барысында пайдаланылған қару-жарақ көрсетілді.
SANA мемлекеттік агенттігінің мәліметінше, Сирияның уақытша президенті Ахмед аш-Шараа мерейтойды Дамасктегі Омейядтар мешітінде таңғы намаз оқумен атап өтті. Ол көтеріліс кезеңінде киген әскери формасына ұқсас киіммен шыққан.
Өз сөзінде аш-Шараа елде басталған өтпелі кезеңнің қарқынын сақтауға және мемлекеттік институттарды қалпына келтіруге ниетті екенін жеткізді.
Syria’s Al-Sharaa marks first year since Assad’s fall, vows nationwide reconstruction
— Anadolu English (@anadoluagency) December 8, 2025
Speaking in military uniform at Damascus’s Umayyad Mosque, he said Syria is entering a new phase of rebuilding “worthy of its present and its past” https://t.co/SZI8u5dTPO pic.twitter.com/h5sANkpG3o
— Ешкім біздің жолымызды қаншалықты қуатты болса да бөгей алмайды. Солтүстіктен оңтүстікке, шығыстан батысқа дейін біз мықты Сирияны қайта құрамыз, — деп атап өтті уақытша президент.
Әскери шерумен қатар, Дамаскіде мерейтойға арналған сириялық пошталық маркалар көрмесі ашылды. Провинцияларда да түрлі естелік шаралар өтуде.
Солтүстік-шығыстағы курд автономды әкімшілігі қауіпсіздік қатері себепті жаппай жиналыстарды өткізуге тыйым салды, бірақ сириялықтарды мерейтоймен құттықтады.
Осы уақытта халықаралық ұйымдар елдегі фрагментацияның әлі де сақталып отырғанын мәлімдеді. БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гутерриш өтпелі кезең «бейбітшілікті нығайтуды және кек алу циклдерінің алдын алуды» талап ететінін айтты.
БҰҰ-ның Тәуелсіз тергеу комиссиясы ахуалдың жедел өзгеріп жатқанын атап өтсе, БҰҰ Босқындар жөніндегі агенттігі соңғы бір жылда 1,2 млн босқын мен 1,9 млн ішкі қоныс аударушының үйлеріне оралғанын хабарлады. Алайда қаржыландыру тапшылығы көші-қонның бұдан әрі жалғасуына кедергі келтіруі мүмкін.
Syrian President Ahmed al-Sharaa, dressed in military uniform, attends an army parade in Damascus’s Mezzeh district marking the anniversary of Bashar al-Assad’s fall.#Syria pic.twitter.com/tFaLAzgZp4
— Al Arabiya English (@AlArabiya_Eng) December 8, 2025
Асад құлағаннан кейінгі бір жыл: не өзгерді?
Өткен бір жылдағы өтпелі кезеңнің негізгі оқиғалары:
-
2024 жылғы желтоқсан: Башар Асадтың Ресейге қашуы. Асад әулетінің 54 жылдық билігінің аяқталуы.
-
2025 жылғы қаңтар: Ахмед аш-Шарааның уақытша президент болып тағайындалуы, конституцияның күші жойылуы, мемлекеттік қауіпсіздік құрылымдарының тарауы.
-
Ақпан: ЕО-ның негізгі санкцияларының тоқтатылуы, Дамаскіде ұлттық диалог конференциясының өтуі.
-
Наурыз: Конституциялық декларация әзірлене бастауы, Сирия Демократиялық күштерінің (СДК) мемлекеттік құрылымдарға интеграцияға келісімі.
-
Сәуір: Сирияның ХВҚ және Дүниежүзілік банк алаңдарына қайта оралуы, Ұлыбритания санкцияларының көп бөлігін алып тастауы.
-
Мамыр: Дүниежүзілік банк алдындағы қарыздарды өтеу, даму жобаларын қаржыландыруға қол жеткізу, АҚШ пен ЕО санкцияларының жеңілдетілуі.
-
Маусым: Еуропалық одақтың өтпелі кезеңді қолдауы.
-
Шілде-тамыз: әс-Сувейдадағы жергілікті тұрақсыздық, Израиль соққылары, кейінгі деэскалация.
-
Қыркүйек-қазан: аш-Шарааның БҰҰ Бас Ассамблеясында сөз сөйлеуі, соғыстан кейінгі алғашқы парламенттік сайлау.
-
Қараша-желтоқсан: аш-Шарааның АҚШ-қа сапары, санкциялардың бір бөлігін жою, БҰҰ Қауіпсіздік кеңесі делегациясының Дамаскіге келуі.
لقطات من حضور الرئيس أحمد الشرع العرضَ العسكري الذي أقامته وزارة الدفاع في العاصمة دمشق، بمناسبة الذكرى السنوية الأولى لتحرير سوريا، برفقة عدد من الوزراء وكبار القادة العسكريين والمسؤولين.#أحمد_الشرع#وزارة_الدفاع_السورية #لنكمل_الحكاية pic.twitter.com/WyiZNCEcmC
— الوكالة العربية السورية للأنباء - سانا (@Sana__gov) December 8, 2025
Енді не болуы мүмкін?
Қатарда өткен форумда аш-Шараа «Сирия бүгінде жақсы кезеңді бастан өткеріп» жатқанын айтып, елдегі кез келген зорлық-зомбылық үшін жауаптылар жазаланатынын мәлімдеді.
Ол өтпелі кезеңнің тағы төрт жылға созылатынын, бұл уақыт аралығында жаңа институттар құрылып, жаңа заңдар қабылданатынын, ал жаңа конституция бүкілхалықтық дауысқа ұсынылатынын айтты. Осыдан кейін елде президенттік және парламенттік сайлау өтпек.
Уақытша конституцияға сәйкес аш-Шарааның өкілеттігі кең. Қазан айында парламентті қалыптастыру үшін жанама дауыс беру ұйымдастырылғанымен, президент әлі де конституцияда көзделген 210 депутаттың үштен бірін тағайындамаған.
Аш-Шарааның айтуынша, алдағы кезеңдегі басты міндет – қол жеткізілген тұрақтылықты бекіту және мемлекеттің негізгі функцияларын қалпына келтіру.
Айта кетейік, БҰҰ өкілі Сириядағы барлық қылмысты тергеуге шақырды.
