Тек қазуды емес, ескерткішті сақтауды ойлау керек - Әбілсейіт Мұқтар археология жайлы
АЛМАТЫ. KAZINFORM – «Сарайшық» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығының директоры Әбілсейіт Мұқтар археологиялық қазба жұмыстарына қатысты өзгеріс қажет екенін айтты.
Қазақстан мемлекеттік орталық музейінде Жошы ұлысы кезеңінің жәдігерлері қойылған көрме ашылды. Сондай-ақ көрме аясында ғалымдар мен тарихшылар қатысқан «Алтын Орданың тарихи-мәдени мұралары: қорғау, қайта қалпына келтіру және зерттеу мәселелері» тақырыбында республикалық дөңгелек үстел өтті.
Жиын барысында «Сарайшық» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығының директоры, тарих ғылымдарының докторы Әбілсейіт Мұқтар Атырау облысында жүргізілген археологиялық зерттеулердің нәтижесімен бөлісті.
- Соңғы жылдары біздің музей-қорықтың ғалымдары Алтын орда дәуірінің ескерткіштеріне зерттеу жүргіздік, далаға экспедиция жасадық. Нәтижесінде жаңадан Қарағайлы қалашығы, Ащысай қалашығы және Күліш керуен сарайы табылды. Бұл орындар - өз заманында белгілі бір дәрежеде Жошы ұлысының әлеуметтік-экономикалық саяси дамуына үлес қосқан ірі елді мекендер. Одан бөлек облыс бойынша 10-нан астам осы дәуірдің тұрақтарының орны анықталды. Онда Өзбек хан мен Жәнібек хан тұсындағы тиындар табылды, - деді ол.
Сондай-ақ Әбілсейіт Мұқтар өз сөзінде археологиялық қазба жұмыстарын жүргізуде түбегейлі өзгеріс қажет екенін атап өтті. Оның айтуынша, алдағы уақытта тарихи орындарды тек қазуды мақсат тұтпай, оны қоршап, үстін жауып, сақтаудың жолдарын бірден қарастыру қажет. Қазіргі уақытта қазылған орындардан тек жәдігерлер алынады да, ол қайта көміледі не ашық қалады.
- Біз тек қазба жұмыстарымен айналысып жүр екенбіз. Ал табылған орынды сақтау жағы қалып қояды, сақтаудың, қалпына келтірудің жолы ауыр. Сондықтан болашақта дайындайтын ғылыми жобаларымызда шағын ғана жерді алып, соны ғана қазып, оны сақтауды жолын бірден қарастыруымыз қажет. Осыны үйлестіретіндей мемлекеттік деңгейде өзгеріс болғаны жөн. Шетелде қазбадан бұрын павильон салынады. Содан кейін ғана жер қазылады. Бізге осы ғылымға көзқарасты өзгерту қажет. Болашақ ұрпақ алдында жауапкершілігіміз бар, - деді музей-қорық директоры.
Еске салайық, былтыр Атырау облысының екі ауданында археологиялық қазба жұмыстары жүргізілгенін жазғанбыз.
