Трамп пен Тоқаев: Тұрақтылық пен өсудің негізі ретінде заң мен тәртіпке назар аудару керек

АСТАНА. KAZINFORM — Ғазиз Әбішев аналитикалық шолуында Трамптың көптеген идеясы Қазақстанда жүргізіліп жатқан стратегиялық бағытпен тоғысатынын атап өтті, деп хабарлайды Jibek Joly.

Трамп и Токаев: акценты на закон и порядок как основа стабильности и роста
Фото: Jibek Joly

Әбішевтің айтуынша, Дональд Трамп АҚШ-тың 47-ші президенті болғаннан кейін Американың сыртқы саясатында түбегейлі өзгерістер байқала қоймайды.

— Американың сыртқы саясаты — Ақ үйде кімнің — республикашылдардың немесе демократтардың болуына байланысты алға-артқа өзгеріп тербеле береді. Президент ауысқанда, жаңа мемлекет басшысы өзінен бұрынғы басшының бірнеше пайдалы бастамасын үш есе жау болса да сақтап қалады және ол стратегиялық бағыт туралы түсінігіне қайшы келетін нәрсені, бас тартуға ыңғайлы нәрсені жоққа шығарады, — деді сарапшы.

Трамп өзінің инаугурациялық сөзінде, сондай-ақ Ақ үйдің веб-сайтында жарияланған «Американың алғашқы басымдықтары» бағдарламасында бірнеше салаға баса назар аударды.

Трамп
Фото: видеодан алынған скриншот

Әбішев оның көптеген идеясы Қазақстанда жүргізіліп жатқан стратегиялық бағытпен тоғысатынын атап өтті. Мәселен, тұрақтылық пен экономикалық өсудің негізі ретінде заңдылық пен тәртіптің басымдықта болуы. Президент Тоқаев та әр сөзінде дерлік осыны шегелеп айтады.

— Жалпы жағдай мынадай. Кез келген мемлекеттің ішкі саясаты үшбұрыштың ішінде орналасқан, оның шыңдары — Демократия, Бостандық және Тәртіп.

Осылайша, Трамп өз сөздерінде соңғы жылдары Америка Құрама Штаттары тәртіп пен демократияны ұмытып, шамадан тыс еркіндікке бой алдырды деп мәлімдейді. Бостандық гротесктік формаларға ие бола бастады. Миллиондаған заңсыз иммигрант елге бақылаусыз кіріп кетті, полиция бандиттік топтардың заңсыздығына көз жұма қарады, ал федералды билік ультралибералды идеологияларды қолдады және қазіргі жағдайға көңілі толмайтындар үшін әлеуметтік желілерде цензура енгізді, — деді жүргізуші.

Сондай-ақ ол мұның барлығы қазіргі АҚШ президенті Дональд Трамптың сөздері екенін еске салды.

— Қазір Трамп «Заң мен тәртіп» принципті саясатына қайта оралатынын жариялады. Оңтүстік штаттарда төтенше жағдай жарияланды, шекара әскери бақылауға алынды, миллиондаған заңсыз иммигрант депортацияланады. Есірткі картельдері террористік ұйымдар болып саналады, сондықтан америкалық барлау агенттіктері оларға қарсы пайдаланатын құралдар арсеналын айтарлықтай кеңейтеді. Енді көп жағдайда олар белгілі бір қатаң әрекеттерді орындау үшін сот бұйрығын алудың қажеті жоқ, — деп түсіндірді Ғ. Әбішев.

Оның айтуынша, Трамп әскерде де, азаматтық мемлекеттік қызметте де жалдау тетіктерінен ультралибералды күн тәртібін алып тастап, шынайы меритократия қағидаттарына қайта оралуды жариялады. DEI философиясы — әртүрлілік, теңдік, инклюзия — федералды деңгейде жойылып жатыр. Трамп кәсіпқойлар жауапты лауазымдарға нәсіліне, дініне, жынысына немесе басқа да өзін-өзі сәйкестендіруіне қарамастан — тек тиісті құзыреттер негізінде ғана қабылданады деп уәде берді.

— Бізді бірінші кезекте Дональд Трамптың экономикалық саясаты қызықтырады. Оның Қытаймен, Бразилиямен, Еуропа елдерімен, тіпті Мексикамен және Канадамен ашуға дайын сауда соғыстары жаһандық экономиканың жағдайына ықпал етуі мүмкін, бұл Қазақстанға жанама әсер етеді. Оның Аляскадағы және Мексика шығанағындағы америкалық мұнай кен орындарын қайта ашу туралы уәдесі сияқты, — деп атап өтті сарапшы.

Әбішевтің пайымдауынша, отандық мұнай өндіруді ұлғайту әлемдік нарықтағы америкалық сұранысты азайтып, бағаны төмендетеді. Бұл Қазақстан экономикасына жақсы әсер етпеуі мүмкін.

— Шынайы индустрияландыруды жүзеге асыру және көліктік әлеуетті мүмкіндігінше тезірек дамыту, құбылмалы шикізат нарықтарына көп тәуелді болмаудың тағы бір дәлелі, — деп түйіндеді баяндамашы.

Еске салайық, инаугурацияда сөйлеген сөзінде Трамп иммиграция мен экономикаға назар аударатын «атқарушы бұйрықтар сериясына» қол қоятынын және «оңтүстік шекарада ұлттық төтенше жағдай» жариялайтынын айтты.

Бұған дейін АҚШ-тың жаңа президенті ант қабылдағаннан кейін қол қойған алғашқы жарлықтар туралы да хабарланған болатын.

Соңғы жаңалықтар